300.000 euro voor onderzoek naar cerebrale amyloid angiopathie

redactie

Redactioneel,

8 juli 2019

Prof. Marieke Wermer en dr. ir. Louise van der Weerd hebben een subsidie ontvangen van ZonMw en de Hersenstichting om het gebruik van minocycline in patiënten met cerebrale amyloid angiopathie te onderzoeken.

Een van de meest voorkomende oorzaken van een hersenbloeding bij ouderen is cerebrale amyloïd angiopathie (CAA). Bij CAA stapelt een eiwit (amyloïd-beta) zich op in de kleine vaten van de hersenen waardoor ze broos worden en sneller kapot gaan.

Katwijkse ziekte

CAA is meestal niet erfelijk, en wordt dan sporadische CAA genoemd. In Nederland komt echter rondom Katwijk en Scheveningen ook een erfelijke vorm van CAA voor. Deze ziekte noemen we in het Engels Hereditary Cerebral Hemorrhage with Amyloidosis – Dutch type (HCHWA-D of Katwijkse ziekte). Het ziektebeloop van deze erfelijke vorm is ernstiger. De meeste mensen met de Katwijkse ziekte krijgen rond hun 50e levensjaar al hun eerste hersenbloeding en gaan daarna vaak snel achteruit door nieuwe bloedingen en dementie. Uit dierexperimenteel onderzoek en onderzoek van de hersenen van CAA-patiënten na overlijden weten we dat ontsteking veel voorkomt bij CAA. Deze ontsteking in de hersenen is mogelijk een reactie op het amyloïd eiwit en speelt waarschijnlijk een rol bij het ontstaan van hersenbloedingen.

Minocycline

Minocycline is een antibioticum dat al heel lang in de kliniek gebruikt wordt. Naast de antibiotische werking, is het bekend dat minocycline ook ontstekingsreacties in de hersenen kan tegengaan en dat het kan helpen bij het versterken van de vaatwand. In experimenten met muizen bleek dat minocycline niet helpt om de amyloidstapeling te verminderen, maar wel om bloedingen bij CAA te voorkomen en het herstel te verbeteren.

Eerste studie

Het doel van het toegekende project is om te onderzoeken of minocycline ontsteking en andere vaatwandreacties in de hersenen kan remmen bij zowel de Katwijkse ziekte als de niet erfelijke sporadische vorm van CAA. Verder kunnen de onderzoekers met dit onderzoek ervaring opdoen met de logistiek rondom het opzetten van medicijnstudies voor patiënten met CAA. Bij deze eerste klinische test worden patiënten zes maanden behandeld. Dit is niet lang genoeg om een klinisch effect te zien, de onderzoekers kijken bij deze eerste studie vooral naar stoffen in het hersenvocht die een indicatie zijn voor ontsteking en andere vaatwandreacties. Op deze manier kunnen ze onderzoeken of minocycline bij CAA werkt zoals zij denken dat het werkt. Naast de patiëntstudie zullen de onderzoekers in een CAA muismodel met minocycline behandeling dezelfde biomarkers onderzoeken, zodat ze beter kunnen interpreteren wat het verband is tussen de gemeten biomarkers en de werkelijke pathologie in de hersenen.

Met het onderzoeksproject hopen de onderzoekers inzicht te krijgen in het effect van het remmen van ontsteking en andere negatieve reacties in de vaatwand bij CAA en hiermee een eerste stap te zetten in de preventie van hersenbloedingen. Nogmaals, de verwachting is niet dat minocycline de amyloidstapeling in de vaatwand kan voorkomen. De hoop is er echter wel dat dit medicijn kan helpen om het optreden van bloedingen te verminderen.

Zie eerdere interviews op DOQ.nl met hoogleraar neurologie prof. Marieke Werner: ‘Kijk bij vrouwen verder dan klassieke risicofactoren voor beroerte’ en ‘Denk bij hersenbloeding op jonge leeftijd aan Katwijkse ziekte’

Bron: LUMC