DOQ

Aios Sandberg over onderzoek coaching voor medici: ‘Unieke kans die me een betere arts maakt’

Kan een individueel coachingsprogramma burn-outklachten helpen verminderen en voorkomen onder medisch specialisten en aios? Onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam en het Erasmus MC zochten het uit. Het resultaat: Challenge & Support, een succesvolle aanpak voor het versterken van persoonlijke hulpbronnen en mentale flexibiliteit bij medici. “Mijn coach was in het verleden zelf ook medisch specialist, ontzettend fijn. Anders krijg je als aios of medisch specialist tools en adviezen waar je eigenlijk niets mee kunt.”

In de drukbezette werkweek van veel medisch specialisten en aios is er weinig tijd voor reflectie, of om stil te staan bij hun persoonlijke ontwikkeling. Werkdruk was tot voor kort inherent aan en genormaliseerd in het veld, maar dit lijkt achterhaald te raken nu steeds meer a(n)ios het vak dreigen te verlaten door overwerktheid en dreigende burn-out. Omdat passende ondersteuning aan artsen (in opleiding) niet langer kan uitblijven, startte in 2017 het Challenge & Support-programma.

aios gynaecologie Evelien Sandberg

Onafhankelijke coaches

Het programma, ontwikkeld door prof. dr. Matthijs de Hoog, hoofd IC Kinderen in het Erasmus MC, en dr. Anne PJ de Pagter, kinderhematoloog in het Erasmus MC en het LUMC, begon met een pilot in deze beide ziekenhuizen: individuele coaching gericht op professionele persoonlijke ontwikkeling. In tien maanden namen twee groepen van 57 medisch specialisten (in opleiding) deel aan de pilot. Eén groep werd in zes sessies face-to-face gecoacht door de onafhankelijke coaches van Challenge & Support, gespecialiseerd in medici. De controlegroep kreeg geen coaching.

De gecoachte artsen en aios konden meer zelfcompassie toepassen: ze waren milder over hun negatieve karaktertrekken of minder goed ontwikkelde vaardigheden in het werk

Resultaten van de pilot:

Deelnemers uit de gecoachte groep rapporteerden de volgende verbeteringen bij zichzelf (de controlegroep bleef hierin significant achter):

afname in onzekerheid op/over het werk;
minder tweestrijd tussen werk en privé (meer harmonie en balans);
meer zelfcompassie;
meer autonomie in het werk;
minder burn-outsymptomen;
een groter ‘psychological capital’: meer hoop, optimisme, veerkracht en doeltreffendheid ervaren.

Bevlogenheid

De resultaten van de pilot zijn veelbelovend, en gepubliceerd in BMJ Open. Bij de gecoachte artsen vond een significante verbetering plaats in de werk-privébalans. Ze rapporteerden minder uitputtingsklachten en beleefden meer autonomie in hun werk. Ook gaven de gecoachte deelnemers een toename in persoonlijke hulpbronnen aan. Het gaat dan bijvoorbeeld om meer zelfcompassie kunnen toepassen: milder zijn over de eigen negatieve karaktertrekken of minder goed ontwikkelde vaardigheden in het werk. Persoonlijke hulpbronnen versterken de bevlogenheid voor het werk. Bekend was al dat het inzetten van persoonlijke hulpbronnen aantoonbaar stressklachten vermindert en preventief werkt voor burn-out. Ook deze studie toont deze positieve effecten van hulpbronnen aan.

“Het is me zo goed bevallen, dat ik het iedere paar jaar weer zou willen doen. Bijvoorbeeld als er iets staat te veranderen, zoals straks het afronden van de opleiding”

aios gynaecologie Evelien Sandberg

Stilstaan

Evelien Sandberg, aios gynaecologie in het LUMC, bedacht zich geen moment toen ze de uitnodiging van de pilot voor Challenge & Support op haar afdeling onder ogen kreeg. “Ik zag het als een unieke kans om met iemand te praten die me nog niet kende, en die dus zonder oordeel zou luisteren”, zegt zij. Een concreet doel of een hulpvraag had Sandberg niet direct; ze ging de gesprekken open in. “Je hoeft helemaal geen problemen te hebben of op het randje van een burn-out te zitten om naar een coach te gaan. Ik deed het om te kijken waar ik nu eigenlijk sta, waar ik heen wil. Als arts-assistent word je zo geleefd, ik wilde even stilstaan bij mezelf. Dat is me zo goed bevallen, dat ik het iedere paar jaar weer zou willen doen. Bijvoorbeeld als er iets staat te veranderen, zoals straks het afronden van de opleiding.”

Betere arts

Voorafgaand aan iedere sessie van anderhalf uur vroeg Sandberg zich desondanks af: waar moeten we het nu eigenlijk over hebben? “Maar steeds bleek dat er genoeg te bespreken was. Ik kon met de coach van gedachten wisselen over mijn loopbaan, maar ook over nuancevraagstukken in mijn onderzoek of energieslurpende situaties in mijn privéleven. Bij Challenge & Support staat een goede balans tussen werk en privé immers centraal, en daar heb ik zeker nieuwe inzichten over opgedaan. Ik geloof absoluut dat je een betere arts kunt zijn als je ook naar jezelf kijkt en ervoor zorgt dat je goed in je vel zit”, zegt ze. “Om die reden zou ik dit iedere arts-assistent en medisch specialist aanraden.”

“In het bedrijfsleven is begeleiding en coaching heel gangbaar: dat zou in ons vak ook de norm moeten zijn”

aios gynaecologie Evelien Sandberg

Speciaal voor medici

Hoewel Sandberg in de opleidingen en op de werkvloer merkt dat er meer aandacht is voor reflectie en zelfzorg, valt er volgens haar nog een hoop te winnen. “In het bedrijfsleven is begeleiding en coaching heel erg gangbaar: dat zou in ons vak ook de norm moeten zijn. Challenge & Support is er natuurlijk speciaal voor aios en medisch specialisten, en dat is erg waardevol. De coaches zijn bekend met onze wereld, dat merk je. Mijn coach was in het verleden zelf ook medisch specialist, ontzettend fijn. De coach moet de politiek en gang van zaken binnen de medische wereld een beetje kennen, anders krijg je als aios of medisch specialist tools en adviezen waar je eigenlijk niets mee kunt.”

Referentie:Turning the tide: a quasi-experimental study on a coaching intervention to reduce burn-out symptoms and foster personal resources among medical residents and specialists in the Netherlands’

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Casus: patiënte met dyspnoe naar de EHH

Een oudere obese vrouw presenteert zich op de Eerste Hart Hulp vanwege dyspnoe. Die begon twee weken geleden en was aanvankelijk inspanningsgebonden, nu ook bij platliggen. Ze plast nog maar kleine beetjes sinds drie dagen. Wat is uw diagnose?

Casus: patiënt met progressieve inspanningsdyspneu

Een patiënt presenteert zich met progressieve inspanningsdyspneu. Voorheen was hij in staat om zonder klachten te tennissen, nu ervaart hij kortademigheid bij stevig doorwandelen. Er is geen sprake van hoesten, sputumproductie of koorts. Wat is uw diagnose?

Uitgebreid bloedonderzoek met één simpele vingerprik

Capillaire bloedafname via een vingerprik blijkt bij meer dan 30 standaardbepalingen een goed alternatief voor venapunctie, concludeerde Martijn Doeleman. “Patiënten kunnen zelf de vingerprik doen. Gewoon thuis, wanneer het hen uitkomt.”

Cultuur­sensitieve zorg in de praktijk: lessen van Mammarosa

Taal- en cultuurverschillen kunnen de communicatie met zorgverleners flink bemoeilijken. Stichting Mammarosa biedt hierin uitkomst. Samia Kasmi vertelt hoe belangrijk cultuursensitieve communicatie is, en hoe artsen hierin het verschil kunnen maken.

‘Er is een trend naar meer visuele informatie’

“Voor patiënten blijkt de juiste toedieningsroute van een geneesmiddel niet altijd vanzelfsprekend te zijn”, vertellen Yara Mangindaan en Nike Everaarts-de Gruyter. Zij hielpen medicijnpictogrammen te ontwikkelen die ondersteunen bij goed gebruik van geneesmiddelen.

Werkbereidheid bij een crisis niet vanzelf­sprekend

Ziekenhuizen kunnen tijdens een crisis niet blind vertrouwen op hun personeel, concluderen Dennis Barten en Lindsy Engels. Werkbereidheid hangt sterk af van verschillende factoren. “Het is belangrijk om te ontdekken wat nodig is om voor te bereiden op crisissituaties.”

Casus: man met dysfonie­klachten

Een 42-jarige man komt op uw spreekuur met dysfonieklachten, twee maanden geleden ontstaan in een periode van veel hoesten. Aan het einde van de dag worden de klachten erger en het is lastig om een lang gesprek te voeren. Wat is uw diagnose?

Integrale geneeskunde in Nederland: tijd voor de volgende stap

Het spreekuur Integrative Medicine van Ines von Rosenstiel is erg populair en ook in andere ziekenhuizen groeit de belangstelling voor een dergelijk spreekuur. Hoe zorgen we ervoor dat IM een structureel onderdeel wordt van de reguliere zorg in Nederland?

Mindfulness in de zorg: allesbehalve zweverig

“Zorg goed voor jezelf. Er is er maar één van.” Dat zei een patiënt ooit tegen longarts Miep van der Drift. Ze weet als geen ander: mindfulness is niet alleen voor patiënten, maar ook voor zorgverleners. Ze geeft tips voor kleine veranderingen met een grote impact.

Medicatie vaak te lang voortgezet na ontslag uit ziekenhuis

Veel patiënten gebruiken in ziekenhuizen voorgeschreven opiaten, benzodiazepines en antipsychotica nog langdurig na ontslag, aldus Judith de Ruijter. “We geven artsen de tip om, als ze bij ontslag nieuwe medicatie voorschrijven, al meteen na te denken over stoppen.”