DOQ

Alle hens aan dek voor een open toekomst voor ieder kind

Kinderarts-intensivist Koen Joosten en kinder- en jeugdartsen Brita de Jong-van Kempen, Anne van Els en Wendela Leeuwenburgh-Pronk doen in een opiniestuk een maatschappelijke oproep voor het welzijn van kinderen tijdens COVID-19.

Kinderen hebben recht op een open toekomst. Door COVID-19 staat dat recht onder druk, ook in Nederland. Onnodige bijkomende schade aan de gezondheid en het welzijn van een kind kan in negatieve zin bepalend zijn voor zijn of haar toekomst. Dit is niet aanvaardbaar. Kinderen kunnen hun stem niet laten horen, kinder- en jeugdartsen hebben de taak om voor de gezondheidsbelangen van kinderen op te komen en hun stem te vertegenwoordigen.

(bron foto pixabay)

Kinderrechtencrisis

“De coronacrisis draait steeds meer uit op een mondiale kinderrechtencrisis”, stelde onlangs de UN-gerelateerde Alliance for child protection in humanitarian action. Rapportages van kinderrechtenorganisaties Unicef en KidsRights maken hartverscheurend duidelijk wat dat betekent. Wereldwijd raken miljoenen kinderen door lockdowns, scholensluitingen, economische neergang en bezwijkende zorgsystemen verstoken van voldoende voeding, onderwijs, veiligheid, vaccinaties, medicijnen, gezondheidszorg en, meer in algemene zin, een open toekomst.

Het virus zelf is over het algemeen mild voor kinderen, maar de strijd ertegen raakt ze hard. Marc Dullaert, voormalig kinderombudsman en oprichter van kinderrechtenorganisatie KidsRights, verwoordde het in mei 2020 als volgt: “In deze pandemie lijken kinderen te zijn vergeten als een high risk group.” Een voorbeeld: in april 2020 telde Unicef 800 miljoen kinderen die niet naar school gingen. Voor bijna de helft daarvan betekende dat tevens geen dagelijkse schoolmaaltijd, voor velen de enige voedzame maaltijd van de dag.

Situatie Nederland

Als kinder- en jeugdartsen haalden we aanvankelijk opgelucht adem, toen in maart het bewijs zich opstapelde dat het nieuwe coronavirus op kinderen veel minder vat heeft dan op volwassenen. Maar al snel maakte die opluchting plaats voor zorgen over de bijkomende schade. De noodzakelijke maatregelen om de eerste golf in te dammen hadden, in Nederlands perspectief, grote gevolgen voor het welzijn en de gezondheid van kinderen.

Onderzoeksresultaten

In de afgelopen (relatief rustige) maanden zijn steeds meer onderzoeksresultaten beschikbaar gekomen over de gevolgen van die maatregelen. Denk aan de afschaling van de reguliere zorg tijdens de eerste golf, het sluiten van scholen en sportvoorzieningen, het wegvallen van dagbesteding en bezoekregelingen in de gehandicaptenzorg en social distancing in het algemeen. Wij hebben de meest relevante resultaten geanalyseerd en concluderen daaruit dat de impact van de pandemie op de fysieke, cognitieve, emotionele en sociale ontwikkeling van kinderen substantieel is.

Er zijn ook positieve geluiden. Zo tonen kinderen ook hun veerkracht, vaart een aantal kinderen wel bij thuisonderwijs en was een deel blij tijdens de lockdown hun ouders vaker te zien. Maar helaas overheerst een negatief beeld.

Kinderen zijn voor hun welzijn, groei en ontwikkeling afhankelijk van onderling contact en interactie met volwassenen die belangrijk voor hen zijn. Dat geldt zeker voor kwetsbare kinderen. De maatregelen van de lockdown, gekenmerkt door thuisblijven en afstand houden, belemmerden dat contact en die interactie.

Buiten beeld

Bovendien konden kinderen buiten beeld raken, wat onveiligheid en/of leer- en ontwikkelingsachterstanden heeft opgeleverd en vergroot. De pandemie en de gevolgen daarvan raken kinderen in kwetsbare omstandigheden of met een beperking of aandoening harder dan andere kinderen, concluderen we in onze analyse.

Gelukkig drongen de beroepsorganisaties van kinderartsen, jeugdartsen en kinderpsychiaters tijdens de lockdown al snel aan op versoepeling van de crisismaatregelen waar deze onnodig de belangen van kinderen inperkten. Dat leidde onder meer tot heropening van kinderdagverblijven, basis- en later ook middelbare scholen en sportfaciliteiten voor kinderen.

Nu de tweede golf lijkt te zijn begonnen, is het van belang dat er niet nog meer onnodige schade bij kinderen ontstaat. De beste oplossing is natuurlijk dat iedereen zich weer aan de basisregels houdt. Afstand houden, drukte vermijden, thuisblijven bij klachten en je laten testen.

Gebeurt dit te weinig, dan moeten we erop toezien dat er geen nieuwe maatregelen komen die kinderen onnodig schaden, zoals het volledig sluiten van de basis- en middelbare scholen. We weten veel meer van het virus dan in februari en maart en kunnen dergelijke maatregelen daarom met nog meer autoriteit ontraden. Als er toch nieuwe maatregelen nodig zijn die kinderen raken, dan is het van belang de kwetsbare kinderen in beeld te hebben zodat met specifiek beleid ernstige achterstand of schade bij hen kan worden voorkomen.

In onze spreekkamers

Als kinder- en jeugdartsen gaan we steeds meer de gevolgen van de COVID-19 crisis terugzien in onze spreekkamers, maar ook in ons onderzoek. We zien de obese kinderen die nog meer zijn aangekomen door het vele thuiszitten, de kinderen die slachtoffer zijn geworden van huiselijk geweld en daar nu pas over durven te praten, kinderen die last hebben van spanningen thuis omdat vader of moeder geen werk meer heeft. En waarschijnlijk ook de kinderen die psychische klachten ontwikkelen door de coronamaatregelen.

De COVID-19 crisis heeft ons geleerd dat het onze taak als kinder- en jeugdartsen is om alerter te zijn op deze én andere, minder voor de hand liggende gevolgen van deze crisis. Ook vinden we dat de gevolgen met elkaar in kaart moeten brengen, bespreken en in overleg met onze beroepsorganisaties naar buiten brengen.

Daarnaast is het wenselijk dat we samen met beleidsmakers en ketenpartners in de zorg voor kinderen bijtijds suggesties doen hoe onnodige schade bij kinderen door coronabeleid te voorkomen is. Mooi voorbeeld daarvan is het pleidooi van Zorg voor de jeugd, een initiatief van onder andere het Nederlands Jeugd Instituut (NJI), om bij het opschalen van een veiligheidsregio naar een hogere alarmfase, van bijvoorbeeld ‘waakzaam’ naar ‘zorgelijk’, specifiek rekening te houden met de gevolgen voor specifieke groepen kinderen.

Pleitbezorger

Wij vinden dat niet alleen kinder- en jeugdartsen, maar ook alle andere artsen (en eigenlijk alle zorgverleners en maatschappelijk betrokken organisaties) in deze uitzonderlijke tijden de taak hebben om te bedenken wat ze kunnen doen om onnodige schade bij kinderen te voorkomen en pleitbezorger te zijn voor de belangen van kinderen.

Wij doen daarom het voorstel dat artsen tijdens elk consult specifieke aandacht hebben voor de mogelijke gevolgen van de COVID-crisis. Wij noemen dit de COVID-19-check: hoe gaat het met het kind in deze coronatijd? Wat heeft de coronapandemie veranderd in positieve zin? En wat in negatieve zin? Hebben de ouders hun baan nog? Zijn de ouders in staat thuisonderwijs te geven en zijn de middelen daarvoor beschikbaar?

Tevens doen we een oproep aan onze collega’s om in het publieke debat de kinder- en jeugdartsen te steunen waar zij opkomen voor de belangen van kinderen. Zoals dat voor het corona tijdperk bijvoorbeeld ook al gebeurde met thema´s als een rookvrije generatie en het recht op vaccinaties als voorwaarde om veilig op te kunnen groeien. Kinderen zijn de toekomst en ze verdienen onze onvoorwaardelijke steun.

Download de analyse.


Auteurs:

Prof. dr. Koen Joosten – kinderarts-intensivist, Erasmus MC-Sophia Kinderziekenhuis
Dr. Brita de Jong-van Kempen – kinder- en jeugdarts, kinderarts sociale pediatrie, Medisch Centrum Leeuwarden
Drs. Anne van Els – aios kindergeneeskunde, AmsterdamUMC-Emma Kinderziekenhuis
Drs. Wendela Leeuwenburgh-Pronk – kinderarts, AmsterdamUMC-Emma Kinderziekenhuis

De auteurs zijn verenigd in de Commissie Pleitbezorging, een denktank van kinder- en jeugdartsen voor de respectievelijke beroepsverenigingen. Zij schrijven dit opinieartikel en de onderliggende analyse op persoonlijke titel. 

Bron: Erasmus MC
Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Boek over veilige sedatie toepassen op de SEH moet angst wegnemen

Vier SEH-artsen schreven een boek over veilige sedatie op de SEH. Het is bedoeld als naslagwerk en cursusmateriaal, vertellen Mischa Veen en Daniëlle van Winden. “Uniek is dat de informatie ook gericht is op het voorkomen van traumatische ervaringen voor patiënten.”

‘Wij willen over twintig jaar ook nog huisarts zijn’

Ties Janssen vertelt over het manifest ‘De huisarts van morgen’, waarmee de Lovah de continuïteit van de huisartsenzorg wil veiligstellen. “Al jaren wordt er nagedacht over vergrijzing en personeelstekorten in de zorg, en nog steeds kabbelt het maar voort.”

Casus: 13-jarig meisje met een bloedende moedervlek

Een 13-jarig meisje komt op het spreekuur omdat ze sinds enkele dagen een bloedende moedervlek heeft. De moedervlek zit er al sinds enkele maanden en is snel gegroeid en ook wat boller geworden. Verder geen klachten zoals pijn of jeuk. Wat is uw diagnose?

‘Ik heb medewerkers meegenomen naar waar ze het best op hun plek zijn’

Op de afdeling waar Jacqueline Loonen leiding geeft staat ‘persoonsgericht’ centraal, zowel in de patiëntenzorg als in de organisatie. “De patiënt en zorgverlener zijn samen verantwoordelijk. Iedereen komt vanuit zijn of haar expertise met voorstellen tot verbetering.”

Casus: vrouw met verkoudheid en oorpijn

Patiënte zit verkouden tegenover u met oorpijn links. De verkoudheid bestaat sinds gisteren maar de oorpijn is vannacht begonnen. De otalgie is pijnlijker dan de pijn die zij heeft ervaren bij de bevalling van haar kinderen. Het gehoor is links mogelijk iets minder dan rechts. Zij heeft geen koorts. Wat is uw diagnose?

Mededingings­toezicht biedt veel ruimte voor samen­werking

In ons zorgstelsel is veel ruimte voor samenwerking en netwerkvorming, vertelt Marco Varkevisser. “Veel zorgaanbieders denken dat heel veel niet mag van de ACM, terwijl die de afgelopen jaren heeft laten zien dat er juist veel ruimte is voor samenwerking.”

‘Vergroot herken­baarheid anti­biotica’

Een betere herkenbaarheid van antibiotica kan leiden tot verstandiger gebruik en zo helpen in de strijd tegen de wereldwijd groeiende antibioticaresistentie. Annelie Monnier en Heiman Wertheim vertellen over het ABACUS-project. “Resistentie kent geen grenzen.”

Medische hypnose: meer controle over je lijf en emoties

Kinderarts en hypnotherapeut Arine Vlieger vertelt over het gebruik van medische hypnose: “Als je de verwachtingen van de patiënt positief kan beïnvloeden dan heeft dat tevens effect op de behandeling. Taal is dan ook de basis van hypnose.”

Casus: vrouw met melaena, een steeds dikker wordende buik en een uitpuilende navel

Een vrouw wordt gepresenteerd op de Spoedeisende Hulp in verband met sinds 1 dag bestaande melaena. Daarnaast klaagt patiënte over een steeds dikker wordende buik, pijn in de rechter bovenbuik en een uitpuilende navel sinds 6 weken. Tevens zijn haar benen iets dikker geworden. Wat is uw diagnose?

In zes stappen afval op de OK reduceren

Roos Bleckman, Lukas Radema en hun collega’s van het OK Green Team bedachten een stappenplan om het afval op de OK de komende jaren met de helft te reduceren. “Het afdekmateriaal op de OK kon met maar liefst 20% gereduceerd kon worden.”


0
Laat een reactie achterx