DOQ

Anios Mahon: ‘Roken beïnvloedt niet alleen het ongeboren kind, maar zelfs volgende generaties’

Nieuw onderzoek onder drie generaties laat zien dat roken door de maternale grootmoeder geassocieerd is met een hoger risico op astma en lagere longfunctie bij kleinkinderen en in het bijzonder bij kleinzonen. Eerste auteur en onderzoeker Gillian Mahon: “Deze studie benadrukt hoe nadelig de gevolgen van roken tijdens de zwangerschap zijn, en dat deze generaties lang zichtbaar blijven. Voor het eerst hebben we ook laten zien dat het roken in de zwangerschap effecten heeft op de longfunctie van de nakomelingen.”

“Er zijn een tweetal vernieuwende aspecten aan het onderzoek dat wij hebben verricht”, licht de van oorsprong Ierse arts Gillian Mahon toe. “Er is veel onderzoek gedaan in het verleden naar de effecten van roken tijdens de zwangerschap op de eerste generatie nakomelingen, maar weinig naar de tweede generatie (kleinkinderen). Daarnaast is veel gekeken naar de effecten van roken in de zwangerschap op het risico op astma, maar niet zozeer naar de effecten op de longfunctie. Beide aspecten hebben wij in ons recente onderzoek in het Lifelines cohort bestudeerd.”

Anios Gillian Mahon

“Van de geïncludeerde patiënten in dit cohort was van 61,1% spirometrie bekend; dat is veel”

Spirometrie

Het Lifelines cohort was een uitstekende bron om deze onderzoeksvragen mee te beantwoorden. Lifelines is een groot, multigenerationeel cohortonderzoek dat meer dan 167.000 mensen uit Noord-Nederland heeft geïncludeerd, en minimaal drie generaties mensen beslaat, die 30 jaar gevolgd worden. “Uit dit cohort hebben we ruim 37.000 mensen kunnen selecteren die behoren tot een compleet setje van drie generaties, en waarvan longfunctiegegevens bekend waren”, vertelt Mahon. “Van de geïncludeerde patiënten in dit cohort was van 61,1% spirometrie bekend; dat is veel.”

“We zagen dat roken tijdens de zwangerschap een verhoogd risico geeft op een lagere longfunctie bij mannelijke kleinkinderen”

Maternaal

In de huidige analyse werd gekeken naar de relatie tussen roken van de grootmoeder tijdens de zwangerschap, en 1) astma, 2) early-onset astma (optredend op leeftijd < 6 jaar) en 3) longfunctie. Data van grootmoeders van zowel maternale als paternale zijde werden apart van elkaar geanalyseerd. Bij de analyses werd onder andere gecorrigeerd voor huidig rookgedrag, geslacht, en socio-economische status.

“We zagen dat roken tijdens de zwangerschap een verhoogd risico geeft op een lagere longfunctie bij mannelijke kleinkinderen”, vertelt Mahon. De bèta-coëfficient (het risico) voor FEV1/FVC als percentage van voorspeld bedroeg -1,04 (95%BI -1,91 tot -0,16). Hiernaast liet het onderzoek zien dat roken tijdens de zwangerschap een risicofactor is voor astma en early-onset astma bij de tweede generatie nakomelingen. Het odds-risico voor astma bij kleinkinderen bedroeg 1,38 (1,06-1,79) en voor early-onset astma was dit 1,49 (95%BI 1,06-2,11). De nadelige gevolgen van roken in de zwangerschap werden waargenomen wanneer het rookgedrag de maternale grootmoeder betrof, en niet de paternale grootmoeder.

“Ons huidige onderzoek toont aan dat negatieve effecten van roken kunnen doorwerken in meerdere generaties”

In utero

Een verklaring hiervoor is niet onderzocht, maar volgens Mahon is het waarschijnlijk dat het tijdstip van de ontwikkeling van de geslachtscellen hiermee te maken heeft. Bij een vrouw ontwikkelen de eicellen zich in utero (op het moment dat de foetus wordt blootgesteld aan rook), en bij een man ontwikkelen de zaadcellen zich pas in de puberteit, waardoor er bij hen geen directe blootstelling is aan rook tijdens de gestatie.

De in dit onderzoek gevonden effecten van roken tijdens de zwangerschap lijken gevolg te zijn van directe blootstelling in utero. Dit wordt intergenerationele overerving genoemd. Mahon: “Er zijn in de literatuur inmiddels voldoende aanwijzingen in dierstudies om te geloven dat er ook sprake is van transgenerationele overerving, wat duidt op doorgeven van indirecte rookeffecten aan verdere generaties. Dan kom je in het gebied van de epigenetica. Met ons huidige onderzoek is aangetoond dat negatieve effecten van roken kunnen doorwerken in meerdere generaties. Ik denk dat deze bevindingen meegenomen moeten worden door zorgverleners in hun consultatie van zwangere vrouwen. De nadelige gevolgen van roken tijdens de zwangerschap krijgen hiermee nog meer gewicht: je beïnvloedt niet alleen je eigen gezondheid en die van je ongeboren kind, maar zelfs die van je kleinkinderen, en wie weet nog generaties verder.”


Referentie: Mahon GM, Koppelman GH en Vonk JM. Grandmaternal smoking, asthma and lung function in the offspring: the Lifelines cohort study. Thorax 2021 Feb 4, thoraxjnl-2020-215232. https://thorax.bmj.com/content/early/2021/02/04/thoraxjnl-2020-215232

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Casus: jongen met gepig­menteerde huid­afwijking

Een tienjarige jongen heeft een opvallende laesie op de rechterbovenarm. Bij navraag blijkt deze laesie al jaren aanwezig. In de familie komen geen melanomen voor. De jongen heeft een blanco voorgeschiedenis. Wat is uw diagnose?

Casus: man met klachten van moeizaam plassen

Een man komt met een doorgemaakte blaasontsteking op uw spreekuur. Plassen gaat al een paar jaar langzaamaan moeilijker en moeilijker. De straal is zwak, nogal eens sproeiend en er wordt bijna altijd wat nagedruppeld. Persen helpt niet echt. Wat is uw diagnose?

Iedere arts moet zich voorbereiden op een leven lang leren

Welzijn is een voorwaarde voor professionele en persoonlijke ontwikkeling. En dat is in de medische sector meer dan ooit een punt van zorg, vindt Marjolein van de Pol. “De nieuwe bewegingen moet je gewoon volgen, in welke fase van je carrière je ook zit.”

‘‘Minder eten en meer bewegen’ is echt een misvatting’

Mensen met obesitas hebben vaak te maken met negatieve vooroordelen, ook in de zorg. Daardoor vermindert de kwaliteit van zorg, legt Paige Crompvoets uit. “Uit mijn onderzoek bleek dat mensen met obesitas soms belachelijk gemaakt worden door hun zorgverleners.”

Whispp biedt oplossing voor mensen met stem- en spraak­problemen

Joris Castermans ontwikkelde Whispp, een app die met behulp van AI fluister- en aangedane spraak kan omzetten in een heldere en natuurlijke stem. “Wie nog audio- of video-opnames heeft van de gezonde stem, kan met Whispp de eigen stem van vroeger creëren.”

Artsen voor Kinderen helpt kinderen met een chronische ziekte of beperking

Michel Weijerman van Stichting Artsen voor Kinderen vertelt over hun projecten voor betere zorg en welzijn voor kinderen met een chronische aandoening. “Zo’n 200 zorgprofessionals zijn op vrijwillige basis bij onze poli betrokken. Binnen 48 uur krijg je antwoord.”

Casus: patiënte met dagelijkse neusbloedingen

Een patiënte is de dagelijkse neusbloedingen rechts helemaal zat. Door het dichtknijpen van de neus gedurende 10 minuten stopt de bloeding wel steeds. Wat is uw diagnose?

‘Wees alert op opioïd­misbruik bij patiënten op SEH’

Opioïdgebruik komt bij SEH-patiënten vaker voor dan gemiddeld. Meer bewustzijn over misbruik van deze medicatie is nodig, aldus Joris Holkenborg. “Maar vergeleken met de VS doen we het in Nederland, mede dankzij apothekers en huisartsen, best wel goed.”

Voorkom een burn-out

Huisarts Nico Verhoef onderzocht waarom steeds meer artsen een burn-out krijgen, hoe dit te voorkomen, én geeft tips hoe je het werk leuk houdt voor jezelf. “Een middag per week maakte ik vrij voor kleine chirurgische ingrepen, omdat ik dat heel leuk vind om te doen.”

De zorgverlener als verwonderaar

Steeds meer resultaten wijzen uit dat een goed contact tussen de zorgverlener, het kind en de ouders, veel leed kan voorkomen. Piet Leroy zet zich in voor pijn- en traumavrije zorg bij kinderen. “Ik spreek nooit over lastige ouders, wel over kwetsbare ouders.”


0
Laat een reactie achterx