Apotheker Mestre: ‘Duidelijkere doseercodes verbeteren therapietrouw’
Veel patiënten blijken doseercodes op geneesmiddeletiketten moeilijk te begrijpen. Daarom start in twee apotheken in samenwerking met zes huisartsen in de Utrechtse wijk Kanaleneiland een project waarin begrijpelijkere doseercodes worden geïmplementeerd. Apotheker Monica Mestre gaat dit project leiden “‘Driemaal daags één tot twee tabletten’ begrijpt niet iedereen.”
“In Kanaleneiland heeft 70 procent van de mensen een migratieachtergrond”, vertelt apotheker Monica Mestre. “Ze zijn vaak het Nederlands nauwelijks machtig, maar er zijn ook veel autochtone Nederlanders met beperkte gezondheidsvaardigheden.” Mestre werkt twee dagen in de week bij apotheek Kanaleneiland en daarnaast nog twee dagen als apotheker-farmacotherapeut bij drie huisartsenpraktijken in deze wijk, waar ze medicatiebeoordelingen uitvoert. Ze komt veel bij patiënten thuis en ziet daar hoe patiënten geneesmiddelen in de praktijk gebruiken en wat daarbij kan misgaan.
Doseerinstructies
Zo kwam het onder haar aandacht dat veel patiënten moeite hebben met de doseercodes op geneesmiddeletiketten. “‘Driemaal daags één tot twee tabletten’ begrijpt niet iedereen”, zegt ze. “Daarom deden we vanuit de apotheek al eerder mee aan een project waarin we in samenwerking met Stichting Health Base uit Houten een handleiding maakten over hoe je duidelijke doseerinstructies opstelt voor patiënten. Driemaal daags één tablet wordt dan een andere, duidelijkere doseercode: ‘ochtend: één tablet, ‘middag: één tablet’, ‘avond: één tablet’. Een ander voorbeeld: ‘1x per dag 0,5 tablet’ wordt ‘1 keer per dag een halve tablet’.” Andere partijen die betrokken waren bij de opstelling van de handleiding waren Pharos, een stichting die veel doet op het gebied van laaggeletterdheid, ZonMw, de KNMP, het NHG, Nivel en de Universiteit van Amsterdam.
“ We gaan de ‘terugvraagmethode’ gebruiken om te controleren of de doseercodes inderdaad duidelijk zijn”
Terugvragen
Het project voor de handleiding over het opstellen van duidelijke doseerinstructies werd in 2018 afgerond. Het project dat Mestre nú in de apotheek gaat helpen implementeren, is hiervan een uitvloeisel. Zij werkt daarbij samen met dr. Sander Borgsteede van Stichting Healthbase die het project wetenschappelijk begeleidt en de data-analyse verzorgt. Mestre: “We gaan in dit project kijken hoe we de nieuwe doseercodes uit de genoemde handleiding in de praktijk kunnen gaan implementeren. Daarbij gaan we de zogenoemde ‘terugvraagmethode’ gebruiken om te controleren of de codes inderdaad duidelijk zijn. Zowel van de doseercodes als de terugvraagmethode is bewezen dat ze patiënten daadwerkelijk helpen om beter hun medicatie te gebruiken.”
“Als je vraagt: ‘Begrijpt u het’, is het antwoord altijd ‘Ja’, ook als ze het niet hebben begrepen”
Tactische manier
De teams van de twee apotheken en de zes huisartsen worden geschoold in de terugvraagmethode, vertelt Mestre. Ze legt uit wat dit is: “Cruciaal is dat de teams – apothekers, huisartsen en assistenten – leren hoe ze op een tactische manier aan patiënten kunnen ‘terugvragen’ of ze de doseercodes hebben begrepen. Als je vraagt: ‘Begrijpt u het’, is het antwoord altijd ‘ja’, ook als ze het niet hebben begrepen. Een heel andere benadering is: ‘Ik wil controleren of ik het goed uitgelegd heb’ en vervolgens de vraag: ‘Hoe gaat u het geneesmiddel gebruiken?’ Deze manier van vraagstellen voelt in eerste instantie gekunsteld aan en de apotheek- en huisartsenteams zullen hier hun weg in moeten vinden. En ook patiënten zullen wel gek opkijken als ze op een andere wijze bevraagd gaan worden. Iedere medewerker zal een soort eigen formulering moeten bedenken die het prettigst voelt. De bedoeling is dat ze deze kennis gaan toepassen tijdens eerste uitgiftegesprekken.”
Therapietrouw
Doel van het anderhalf jaar durende project is dat er een draaiboek komt voor landelijke implementatie van de doseercodes. Uiteindelijk zal dat naar verwachting resulteren in een betere therapietrouw en betere behandeluitkomsten. ZonMw financiert het project in het kader van het programma Goed Gebruik Geneesmiddelen, waarin naast het project in Kanaleneiland nog drie andere projecten op het gebied van therapietrouw subsidie krijgen.
“Omdat we samenwerken met zes huisartsen binnen twee gezondheidscentra is het belangrijk dat we allemaal met dezelfde doseercodes gaan werken”
Draaiboek
Mestre vervolgt: “Het draaiboek komt tot stand op basis van de ervaring die we in dit project opdoen. Het project verloopt daarom stapsgewijs in anderhalf jaar. Welke hobbels komen we allemaal tegen? Hoe verloopt de implementatie van de doseercodes in de ict? De doseercodes moeten allemaal ingevoerd worden in de computersystemen van apothekers en huisartsen. Omdat we samenwerken met zes huisartsen binnen de twee gezondheidscentra in Kanaleneiland, is het belangrijk dat we allemaal met dezelfde doseercodes gaan werken.”
Klik hier voor meer informatie over de handleiding voor de doseercodes
apotheker Monica Mestre, doseercodes, geneesmiddeletiketten, gezondheidsvaardigheden, laaggeletterdheid, therapietrouw