Artikelen van Niels Elbert
Minder erectieproblemen door zenuw- en vaatsparende bestraling
Tariq Lalmahomed liet zien dat zenuw- en vaatsparende radiotherapie bij prostaatkanker tot minder erectieproblemen leidt dan conventionele radiotherapie. “Ook lijkt het erop dat artsen de erectieproblemen van patiënten mogelijk onderschatten.”
AI signaleert longkanker vier maanden eerder dan de huisarts
Huisartsen kunnen longkanker vier maanden eerder signaleren door een algoritme los te laten op hun medische dossiers. Henk van Weert en Martijn Schut noemen dit het begin van een revolutie in de spreekkamer: “Hoe vroeger je erbij bent, hoe sneller je kunt behandelen.”
Hypertrofische cardiomyopathie: lagere levenskwaliteit, hogere kosten
Stephan Schoonvelde en collega’s toonden aan dat hypertrofische cardiomyopathie gepaard gaat met forse ziektelast en hoge kosten, vooral bij symptomatische patiënten onder de 60. Dat vraagt om kosteneffectieve interventies die de kwaliteit van leven verbeteren.
Biopsie bij onverklaarde hersenaandoeningen is zinvol en relatief veilig
Robin van Steenhoven onderzocht de waarde van hersenbiopsie bij onverklaarde neurologische aandoeningen. Het blijkt vaker zinvol én veiliger dan vaak wordt gedacht. “Bij ongeveer driekwart van de patiënten veranderde de behandelstrategie door het biopt.”
MijnFertiCoach: nieuwe leefstijlapp voor subfertiele stellen
Jesper Smeenk testte de leefstijlapp MijnFertiCoach bij subfertiele stellen. Binnen enkele maanden zagen hij en zijn team duidelijke leefstijlverbeteringen. “De app bespaart ons tijd, die wij anders kwijt zouden zijn aan counseling en coaching op de polikliniek.”
Veel kanker in de toekomst door CT-scans
Een recente analyse wijst op tienduizenden toekomstige kankergevallen door CT-scans. Cardio-thoracaal radioloog Firdaus Mohamed Hoesein pleit voor zorgvuldig gebruik: “Alleen als het écht nodig is en met een zo laag mogelijke dosis.”
Onlinetool voor astmaconsult biedt structuur en zorgadvies op maat
Met de AsthmaOptimiser krijgen praktijkondersteuners direct behandeladvies én de mogelijkheid om astmapatiënten makkelijk te verwijzen, aldus Janwillem Kocks. “Maar er werd niet meteen doorverwezen; praktijkondersteuners gingen eerst zelf met de adviezen aan de slag.”
Redenen om af te zien van behandeling bij hematologische kanker
Ongeveer een op de zes patiënten met DLBCL, MM of AML krijgt geen kankergerichte behandeling. Internist-oncoloog Myrte Zijlstra pleit voor vroegtijdige inzet van palliatieve zorg en betere gezamenlijke besluitvorming. “Dit vraagt om een actievere rol van artsen.”
Nieuwe behandeling voor kleine tumoren diep in de longen
Hans Daniels voerde als eerste in Nederland een bronchoscopische microgolfablatie uit bij een longtumor. De ingreep is minder belastend voor de patiënt dan chirurgie en is voor de behandelaar een fluitje van een cent. “Microgolven doen het zware werk.”
‘Als de ogen opengaan maar het besef nog kwijt is, doemen grote levensvragen op’
Specialist ouderengeneeskunde Willemijn van Erp biedt met haar Mobiele ExpertTeam begeleiding aan mensen met langdurige bewustzijnsstoornissen. “Wij bieden diagnostische en therapeutische ondersteuning en denken mee bij morele dilemma’s.”
‘Breng actieve oefentherapie meer onder de aandacht van RA-patiënten’
Vanaf 2025 wordt langdurige oefentherapie voor patiënten met reumatoïde artritis en ernstige beperkingen vergoed. Max Teuwen toonde de effectiviteit en kosteneffectiviteit hiervan aan. “Eén extra vraag helpt de behandelaar al om geschikte patiënten te signaleren.”
Patiënten met ziekte van Bowen geven voorkeur aan chirurgische excisie
5-FU-crème is bij de ziekte van Bowen even effectief als chirurgie en geeft een beter cosmetisch resultaat; toch kiezen patiënten vaker voor wegsnijden. Shima Ahmady: “Voorkeuren van de patiënt komen niet altijd overeenkomen met die van de arts.”
Blaassensor waarschuwt volwassenen met urine-incontinentie
Een draagbare blaassensor die meldt als de blaas vol is helpt volwassenen met urine-incontinentie beter op tijd te plassen en vermindert urineverlies, vertelt Diederick Duijvesz. “Mogelijk kan het apparaat de werkdruk onder het zorgpersoneel verminderen.”
‘Bevolkingsonderzoek sluit onvoldoende aan bij mensen met verstandelijke beperking’
Mensen met een verstandelijke beperking nemen veel minder vaak deel aan bevolkingsonderzoeken naar kanker dan de algemene bevolking, vertelt Amina Banda. Ook krijgen zij minder vaak vervolgonderzoek. “Deze groep kan allerlei barrières voor deelname ervaren.”
‘Vrouwen hebben behoefte aan praktische informatie over menstruatie’
Lisa Zuidema waarschuwt dat schaamte en gebrek aan kennis over menstruatie vaak leiden tot uitstel of vermijden van zorg en ziet hierin een rol weggelegd voor behandelaren. “Driekwart van Nederlandse vrouwen weet niet dat hevig menstrueel bloedverlies behandelbaar is.”
Nederlandse data ondersteunt advies voor chirurgie op maat bij chronische pancreatitis
Charlotte van Veldhuisen toonde met een landelijke studie aan dat chirurgie op maat bij chronische pancreatitis, zoals aanbevolen in de internationale richtlijn, effectief en veilig is. “Chirurgische drainage had het gunstigste veiligheidsprofiel.”
Uitgebreid bloedonderzoek met één simpele vingerprik
Capillaire bloedafname via een vingerprik blijkt bij meer dan 30 standaardbepalingen een goed alternatief voor venapunctie, concludeerde Martijn Doeleman. “Patiënten kunnen zelf de vingerprik doen. Gewoon thuis, wanneer het hen uitkomt.”
Corticofobie onder zorgverleners leidt tot suboptimale behandeling
Corticofobie onder zorgverleners leidt tot terughoudend voorschrijfgedrag bij constitutioneel eczeem – met risico op suboptimale behandeling, blijkt uit onderzoek van Aviël Ragamin. “De arts wordt geacht een corticosteroïd uit de juiste sterkteklasse voor te schrijven.”
MCAS: ongrijpbaar en lastig te diagnosticeren
Marten Otten behandelt al jaren patiënten met het moeilijk te diagnosticeren mestcelactivatiesyndroom (MCAS). Hij pleit voor meer erkenning van deze complexe immuunziekte. “Het ziektebeloop is onvoorspelbaar: de ene keer speelt de buik op, de andere keer de huid.”
Propranolol vermindert trillen bij ziekte van Parkinson
Propranolol vermindert de tremor bij parkinsonpatiënten, zowel in rust als tijdens stress, concludeerde Anouk van der Heide. “We weten dat levodopa bij ongeveer 40% van de patiënten niet goed werkt tegen het trillen. Hier kan propranolol een nuttige aanvulling zijn.”
Wanneer is huilen abnormaal?
Kinderarts Karola de Graaf ontwikkelde een korte vragenlijst om ouders vroegtijdig op te sporen die worstelen met het huilen van hun baby. “Als er niet actief wordt gevraagd naar het huilgedrag, dan kunnen ouders zich verloren voelen.”
Minder antibiotica en infecties door blaasspoelen met kraanwater
Blaasspoelen met kraanwater vermindert het antibioticagebruik en aantal urineweginfecties bij kathetergebruikers, aldus Felice van Veen. “Een veelbelovend en patiëntvriendelijk alternatief voor antibiotica bij deze patiëntengroep.”
De PENG-blokkade: een waardevolle palliatieve optie bij heupfracturen
Jan Willem Kallewaard ziet de PENG-blokkade als waardevolle palliatieve optie bij kwetsbare ouderen met een heupfractuur. “Dit kan zowel kort- als langdurig volledige pijnstilling bieden en heeft een positieve invloed op de kwaliteit van leven en de nachtrust.”
Minder praktijkvariatie in IBD-zorg dan gedacht
De praktijkvariatie in IBD-zorg blijkt minder groot dan gedacht, zo concludeerde Elyke Visser. “Maar slechts 2-7% van de variatie kan worden verklaard door het ziekenhuis waar de patiënt wordt behandeld.” Wel zijn er nog enkele aandachtspunten.
Tips voor zinnig en zuinig gebruik van dure geneesmiddelen bij artritis
Céleste van der Togt pleit voor zinnig en zuinig gebruik van dure reumamedicatie, zoals lagere doseringen, biosimilars en ziekte-gestuurd afbouwen. Hierbij is ook een belangrijke rol weggelegd voor apothekers.
‘Wild Westen dreigt op markt voor middelen tegen veroudering’
Bigtechmiljardairs investeren fors in middelen tegen veroudering, maar klinisch geriater Marcel Olde Rikkert waarschuwt voor de risico’s. Verscheidene stoffen beloven langer gezond leven, maar de langetermijneffecten zijn onbekend. “We dreigen we kopje onder te gaan door de hype.”
Ruime meerderheid van de volwassenen wil dementierisico weten
Jacqueline Claus en Frank Wolters ontdekten dat twee derde van de volwassenen hun risico op dementie wil weten, terwijl geen enkel predictiemodel hiervoor in de spreekkamer wordt gebruikt. “De respondenten wilden het risico vooral weten vanwege familiaire belasting.”
Preoperatieve blaasspoeling met chemotherapie
Een blaasspoeling met chemotherapie vóór een nefro-ureterectomie verlaagt het recidiefrisico op blaaskanker met 40%, mits geen kijkoperatie is verricht, toont de REBACARE-trial aan. Thomas van Doeveren pleit voor aanpassing van de richtlijnen.
Belangrijke man-vrouwverschillen bij aneurysma van de aorta ascendens
Vrouwen met een aneurysma van de aorta ascendens hebben een andere presentatie, andere groeipatronen en een hoger risico op een gevaarlijke dissectie dan mannen, vonden Adine de Keijzer, Maximiliaan Notenboom en Hanneke Takkenberg.
Nieuw beslismodel voor embryoselectie bij erfelijke hartziekten
Job Verdonschot en Malou Heijligers ontwikkelden een beslismodel dat de beoordeling van embryoselectie (PGT) bij erfelijke hartziekten versnelt. Ook pleiten ze voor meer bekendheid van PGT. “Van de tien cardiologen is er misschien eentje die er ooit van heeft gehoord.”
Betere eczeemzorg door Nationaal Constitutioneel Eczeem Project
Anne-Moon van Tuyll van Serooskerken en Inge Haeck startten het Nationaal Constitutioneel Eczeem Project om eczeemzorg te verbeteren. “We wilden betrouwbare informatie over constitutioneel eczeem uniformeren en toegankelijker maken voor patiënten en zorgverleners.”
Candida-oesofagitis gerelateerd aan risico op slokdarmkanker bij achalasie
Candida-oesofagitis verhoogt het risico op slokdarmkanker bij patiënten met achalasie, ontdekte Gwenny Fuhler. “Periodieke controle van de slokdarm moet worden overwogen bij patiënten met achalasie en Candida-oesofagitis om slokdarmkanker vroegtijdig op te sporen.”
Diepe hersenstimulatie op maat voor ziekte van Parkinson
Martijn Beudel onderzoekt adaptieve diepe hersenstimulatie (DBS), waarbij hersenstimulatie wordt afgestemd op de hersenactiviteit van de patiënt. “Zie het als een soort thermostaat: hoe meer verstoorde hersengolven worden gemeten, hoe meer de hersenkernen worden gestimuleerd.”
Thuismeting van longfunctie bij CF zelden consequent uitgevoerd
Slechts een klein deel van de CF-patiënten meet langdurig consequent hun longfunctie thuis, ontdekte Marc Oppelaar. “Vroegtijdige detectie van longfunctieverlies vereist wel dat patiënten regelmatig en langdurig zelfcontroles uitvoeren, ook als hun ziekte stabiel is.”
Nieuwe techniek om chromosomale afwijkingen op te sporen bij leukemie
Het Radboudumc introduceert als eerste ziekenhuis in Nederland een nieuwe cytogenetische test in de klinische praktijk: ‘optical genome mapping’. Laboratoriumspecialisten Marian Stevens-Kroef en Janneke Weiss zijn laaiend enthousiast en leggen uit waarom.
Valkuilen bij de behandeling van periodieke paralysen
Al sinds zijn coschap neurologie heeft neuroloog Bas Stunnenberg een bijzondere band met patiënten met een periodieke paralyse. Hij bespreekt de valkuilen bij de behandeling hiervan. “Hun verhalen spreken tot de verbeelding, grijpen je aan en blijven je bij.”
