Besturen in de zorg? Zoek naar gemeen­schappe­lijke belangen

Minister Kuipers zou trots moeten zijn op wat medisch specialisten de afgelopen jaren met elkaar hebben bereikt.” Consultant, organisatieadviseur en zorgbestuurder Boldewijn Noordveld vindt de opstelling van de overheid demotiverend en de discussie over het wel of niet verplichten van het dienstverband achterhaald. Zelf voert hij liever op een constructieve manier de dialoog. “Besturen is je verplaatsen in de ander en de kracht van het draagvlak versterken.“

Dat hij geen arts is, ziet Boldewijn Noordveld niet als handicap. Sterker, juist doordat hij meer verstand heeft van communicatie, bedrijfsvoering en strategie, kan hij MSB’s, VMSD’s en ziekenhuisbesturen aanvullend en goed ondersteunen. Ruim twintig jaar ligt zijn werkterrein binnen de medisch specialistische zorgsector. Hij vormde MSB’s, adviseerde over nieuwezorginitiatieven en begeleidde fusies tussen vakgroepen en maatschappen. Als bestuurder is hij verbonden aan diverse zorginstellingen.

Gelijkgerichtheid

Hij zit lekker in zijn vel, zo vertelt Noorveld opgewekt, en voelt zich thuis in de medisch specialistische zorgsector. Noordveld werkt frequent in de noordelijke provincies en beschrijft zijn rol als een procesbegeleider die samenwerking bevordert en betrokkenen leert om elkaars perspectieven te ontdekken. “Welke kwestie het ook is, en of het nou gaat over vrijgevestigde artsen, artsen in dienstverband of ziekenhuisbesturen; fascinerend genoeg heeft iedereen tot 80 of 90 procent hetzelfde belang. Dat neem ik altijd als uitgangspunt, want vandaaruit kun je op een gelijkgerichte manier discussiëren over de laatste 10 tot20 procent, dus wat er nog méér mogelijk is. Dat is een positieve insteek, met respect voor elkaars blikveld. Op die manier kom je altijd verder.”

Macht

Op deze manier benaderde hij recent de discussie over het zorgprofiel van een ziekenhuis. Op grond van strategische en financiële overwegingen had de Raad van Bestuur een bepaalde koers voor ogen, terwijl de medisch specialisten vanuit de inhoud anders dachten over de speerpunten. “Een ding is dan zeker: als de RVB voorschrijft om linksaf te gaan, maar de artsen willen rechtsaf, dan gaan er ongelukken gebeuren. Afdwingen door macht werkt niet, nooit, voor geen enkele partij. Geef elkaar een hand, ga samen die 80 tot 90 procent verder uitbouwen. Het gaat om de kracht van het draagvlak.”

“Ik wil dat er verbinding ontstaat, dat de mensen aan tafel een band krijgen”

Eenheid smeden

Zijn vergaderingen begint Noordveld steevast met een rondje waarin iedereen met een cijfer moet aangeven hoe het met hem of haar gaat. Ook dat doet hij om eenheid te smeden. “Ik wil het niet alleen over de inhoud hebben, en zeker als het over de medische inhoud gaat, ben ik geen gesprekspartner. Maar ik wil wel dat er verbinding ontstaat, dat de mensen aan tafel een band krijgen. Het is leuk om te weten waarom iemand zijn dag een negen geeft, en goed om te praten als een ander een drie toekent. Vertrouwen en openheid zijn essentieel in groepsprocessen.”

Zorgonderneming

Noordveld werkt graag met ‘high professionals’ zoals hij dokters en bestuurders eerbiedig noemt. Hij gelooft sterk in het dokter-in-the-leadprincipe. De ontwikkelingen die artsen sinds 2014 hebben doorgemaakt, zijn daar bewijs van: “Artsen in dienstverband zijn nu sterk verenigd en vrijgevestigde artsen hebben in enkele jaren de MSB’s opgericht. Zij leerden in korte tijd om heel bedrijfsmatig hun zorgonderneming te runnen waar vaak miljoenen in omgaan en veel personeel bij betrokken is. De patiënt merkt hier aan de voorkant niets van. Die kan nog steeds rekenen op een goede behandeling. Hier mogen we best trots op zijn. ”

“Wederom ligt er een opdracht om ‘perverse prikkels af te remmen’, met verplicht loondienst als dreigement

Verbolgen

Toch is er volgens Noordveld bitter weinig waardering voor deze verdiensten. Hij is verbaasd, nee zelfs verbolgen, dat in het huidige regeerakkoord opnieuw tikken worden uitgedeeld aan de vrijgevestigde specialisten. Wederom ligt er een opdracht om ‘perverse prikkels af te remmen’, met verplicht loondienst als dreigement. “Dit gaat uit van een hardnekkige, onjuiste aanname. De rapporten van de NZA tonen aan dat 84 procent van de MSB’s een verdeelmodel hanteren dat aansluit bij de productieafspraken van het ziekenhuis, dus dat de productieprikkel verdwenen is. Toch lijkt de overheid het onterechte beeld van de medisch specialist als graaier bijna te wíllen vasthouden.”

Anderhalvelijnszorg

Meer oog voor de waarde van de huidige situatie, waarin dienstverband en vrije vestiging naast elkaar bestaan, vindt Noordveld op zijn plaats. “Je kunt beter respecteren dat de ene groep artsen een grotere ondernemerszin heeft dan de andere, daar komen ook veel mooie initiatieven uit voort.” Hiermee refereert Noordveld bijvoorbeeld aan de anderhalvelijnszorg die op verschillende plekken werd opgezet door de samenwerking tussen medisch specialisten en huisartsen.

Bestuurbaarheid

Ook de opdracht om de bestuurbaarheid op orde te brengen, is volgens Noordveld niet gebaseerd op de realiteit van dit moment. “Het verplicht verenigen in 2014 veroorzaakte dat de MSB’s en VMSD’s er in de ziekenhuizen als nieuwe gremia bijkwamen, in aanvulling op de bestaande Staf en Raad van Bestuur. Niet zo gek dat het even zoeken was naar hoe die zich onderling moesten verhouden. Inmiddels is er in de meeste ziekenhuizen een gezamenlijk bestuur van dokters en een afvaardiging daarvan, de bestuursraad, dat overlegt met de Raad van Bestuur.“ 

“MSB’s zijn bestendige partijen om de transformatie vorm te geven. Geef ze dan ook de verantwoordelijkheid”

MSB als vehikel voor Passende zorg

Natuurlijk zijn er nog verbeterpunten, erkent Noordveld. Maar hij maakt zich geen grote zorgen over deze nieuwe hoepeltjes in het regeerakkoord waar de medisch specialisten doorheen moeten springen. Hij vermoedt dat artsen de beoogde doelen in feite al behaald hebben, maar dat de beleidsmakers niet goed op de hoogte zijn. Hij zou liever zien dat de overheid artsen en MSB’s op een constructieve manier stimuleert om zich nog meer in te zetten voor de zaken die echt noodzakelijk zijn, zoals de transitie naar passende zorg. “Het toegankelijk en betaalbaar houden van de zorg, dat is dé grote uitdaging waar we met elkaar voor staan. MSB’s zijn bestendige partijen om de transformatie vorm te geven. Geef ze dan ook de verantwoordelijkheid; daar mag Kuipers de medisch specialisten op afrekenen. Laten we dus hierover het gesprek gaan voeren.”

Lees meer over: