DOQ

Betere uitkomst voor oudere patiënten

Een zo goed mogelijke conditie bij de oudere patiënt die een zware operatie moet ondergaan, bevordert het herstel en vermindert het risico op postoperatieve complicaties. Het effect van prehabilitatie aantonen in een RCT (randomised clinical trial) is echter lastig. Nederlandse onderzoekers pasten daarom een zogeheten emulated target trial (ETT) toe.

Een operatie wegens colorectaal carcinoom kan met name voor oudere patiënten een zware en ingrijpende ingreep zijn. Om de kans op een spoedig herstel te bevorderen en de kans op postoperatieve complicaties te verminderen, wordt in een aantal ziekenhuizen de patiënt voorafgaand aan de operatie in een zo goed mogelijk conditie gebracht. Deze zogeheten multimodale prehabilitatie omvat doorgaans naast fysieke training ook het aanpassen van de voeding, stoppen (of in ieder geval minderen) met roken en alcoholgebruik, en zo nodig het verminderen van psychische stress.

“Een emulated target trial maakt gebruik van observationele data, maar er vindt een retrospectieve patiëntenselectie plaats”

Arts-onderzoeker Thea Zonneveld-Heil

Observationele data

Het lijkt een inkoppertje dat dergelijke prehabilitatie de postoperatieve uitkomsten verbetert. Dit wetenschappelijk aantonen bij voorkeur via een prospectieve RCT, valt in de praktijk echter niet mee, vertelt Thea Zonneveld-Heil, arts-onderzoeker in het Radboudumc. “De uitkomsten van de RCTs tot nu toe waren niet eenduidig. Daarnaast is een bekende beperking van RCTs dat, door de vaak zeer strikte inclusiecriteria, de externe validiteit van de uitkomst gering is. Met ander woorden: het is niet duidelijk of de uitkomst ook geldt voor de brede patiëntenpopulatie in de dagelijkse praktijk.”
Anderzijds zijn uitkomsten van een retrospectieve analyse van observationele real world data gevoelig voor vertekening door het ontbreken van strikte inclusiecriteria en randomisering. Zonneveld-Heil: “Om dit te ondervangen hebben wij het effect van prehabilitatie onderzocht in een zogeheten emulated target trial design. Zo’n studie maakt gebruik van observationele real world data maar er vindt een retrospectieve patiëntenselectie plaats. Hierdoor zijn de patiënten – op de interventie na – vergelijkbaar. Dit vermindert de kans op vertekening.”

“De multimodale prehabilitatie bestond uit een trainingsprogramma, een voedingsadvies op maat, en frailty-screening”

Multimodale prehabilitatie

In de Nederlandse studie werden op deze manier de postoperatieve uitkomsten van 128 patiënten vergeleken met de uitkomsten van een vergelijkbare groep van 123 patiënten. Zonneveld-Heil: “In de eerste groep beperkte de prehabilitatie zich tot behandeling van anemie en indien nodig voedingsadvies. In de tweede groep bestond de multimodale prehabilitatie minimaal uit een drie weken durend trainingsprogramma, voedingsadvies op maat, frailty-screening en zo nodig verwijzing naar een geriater.”
De uitkomsten van de studie laten een duidelijk voordeel zien van de multimodale prehabilitatie. “In de tweede groep was de opnameduur korter (5 versus 7 dagen). Ook daalde de kans op complicaties van 71% naar 32%. Anders gezegd betekent dit dat multimodale prehabilitatie gemiddeld per vier patiënten één complicatie voorkomt, oftewel de Number Needed to Treat bedraagt vier. Deze studie laat zien dat multimodale prehabilitatie leidt tot een klinisch relevante afname van het aantal complicaties en opnameduur.”

Referentie: Heil TC, Verdaasdonk EGG, Maas HAAM, et al. Improved Postoperative Outcomes after Prehabilitation for Colorectal Cancer Surgery in Older Patients: An Emulated Target Trial. Ann Surg Oncol 2023; 30:244–254.

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Snel en agressief koelen essentieel bij hitteberoerte

Pas op voor oververhitting: SEH-arts Amber Hoek waarschuwt voor inspanningsgebonden hitteberoerte bij hardlopers en legt uit hoe dit te behandelen en te voorkomen. “Snel en agressief koelen is essentieel om een fatale afloop te voorkomen.”

Tussen de spreekkamer en het schetsboek: arts met beeld als tweede taal

Aios dermatologie Loes Vos maakt naast haar werk medische illustraties. Voor collega’s, patiënten én landelijke campagnes vertaalt ze complexe informatie naar helder beeld. “Ik teken bijna bij elk consult wel iets uit.”

Casus: patiënte met dyspnoe en oedeem in het gelaat

Een 66-jarige vrouw presenteert zich met sinds drie weken progressief verminderde inspanningstolerantie en met name ’s ochtends een zwelling van het gelaat. Overdag verbeteren de klachten deels. Wat is uw diagnose?

Wat je verwacht, voel je: wat zorgverleners kunnen leren van placebo-effecten

Wat patiënten verwachten, beïnvloedt direct hoe zij pijn of bijwerkingen ervaren. Henriët van Middendorp legt uit hoe placebo- en nocebo-effecten werken, en hoe zorgverleners deze bewust en ethisch kunnen inzetten in de praktijk.

Trots op goed werkend meld­systeem voor bijwerk­ingen

Agnes Kant wijst op het belang van meer onderzoek naar bijwerkingen en roept zorgverleners op te blijven melden bij het Bijwerkingenmeldsysteem. “Van 70% van de geneesmiddelen is nog onduidelijk of deze veilig tijdens de zwangerschap gebruikt kunnen worden.”

Wandelend naar een betere gezondheid

Matthijs van der Poel combineert als huisarts en sportliefhebber zorg en beweging. Met stichting Looprecept wandelt hij wekelijks met patiënten – goed voor lijf, hoofd én verbinding. “Het is heel laagdrempelig en dat verklaart denk ik ook het succes.”

De patiënt doet lastig, en dan?

Patiënten met een persoonlijkheidsstoornis kunnen soms veel losmaken, zowel in het behandeltraject als bij de arts. Thom van den Heuvel geeft handvatten voor het omgaan met deze patiëntengroep. “Het contact vraagt meer tijd en legt tegelijk emotionele druk op de arts."

Vind meertalige zorgverleners via ikspreekmeerdan.nl

Als anios in een huisartsenpraktijk in Amsterdam merkte Daan Frehe dat taal voor veel patiënten een barrière vormt voor het krijgen van goede zorg. “Via ikspreekmeerdan.nl kan nu een zorgverlener met een gedeelde taal en cultuur gevonden worden. Dat is enorm waardevol.”

Casus: man met een veranderde vlek op het been

Een 72-jarige man presenteert zich op uw spreekuur met een veranderde plek op het bovenbeen rechts. De vlek is gegroeid en van kleur veranderd. De patiënt heeft een licht huidtype en een voorgeschiedenis van basaalcelcarcinoom. Wat is uw diagnose?

Maak van wachttijd in de ggz hersteltijd: vijf praktische adviezen

Sanne Booij en Christien Slofstra willen af van de stille wachttijd in de ggz. Met hulp van de huisarts kan het herstel al beginnen, nog vóór de intake. “Deze periode hoeft geen verloren tijd te zijn.”