Log in om uw persoonlijke bookmarks op te kunnen slaan.
Betere uitkomst voor oudere patiënten
Een zo goed mogelijke conditie bij de oudere patiënt die een zware operatie moet ondergaan, bevordert het herstel en vermindert het risico op postoperatieve complicaties. Het effect van prehabilitatie aantonen in een RCT (randomised clinical trial) is echter lastig. Nederlandse onderzoekers pasten daarom een zogeheten emulated target trial (ETT) toe.
Een operatie wegens colorectaal carcinoom kan met name voor oudere patiënten een zware en ingrijpende ingreep zijn. Om de kans op een spoedig herstel te bevorderen en de kans op postoperatieve complicaties te verminderen, wordt in een aantal ziekenhuizen de patiënt voorafgaand aan de operatie in een zo goed mogelijk conditie gebracht. Deze zogeheten multimodale prehabilitatie omvat doorgaans naast fysieke training ook het aanpassen van de voeding, stoppen (of in ieder geval minderen) met roken en alcoholgebruik, en zo nodig het verminderen van psychische stress.

“Een emulated target trial maakt gebruik van observationele data, maar er vindt een retrospectieve patiëntenselectie plaats”
Arts-onderzoeker Thea Zonneveld-Heil
Observationele data
Het lijkt een inkoppertje dat dergelijke prehabilitatie de postoperatieve uitkomsten verbetert. Dit wetenschappelijk aantonen bij voorkeur via een prospectieve RCT, valt in de praktijk echter niet mee, vertelt Thea Zonneveld-Heil, arts-onderzoeker in het Radboudumc. “De uitkomsten van de RCTs tot nu toe waren niet eenduidig. Daarnaast is een bekende beperking van RCTs dat, door de vaak zeer strikte inclusiecriteria, de externe validiteit van de uitkomst gering is. Met ander woorden: het is niet duidelijk of de uitkomst ook geldt voor de brede patiëntenpopulatie in de dagelijkse praktijk.”
Anderzijds zijn uitkomsten van een retrospectieve analyse van observationele real world data gevoelig voor vertekening door het ontbreken van strikte inclusiecriteria en randomisering. Zonneveld-Heil: “Om dit te ondervangen hebben wij het effect van prehabilitatie onderzocht in een zogeheten emulated target trial design. Zo’n studie maakt gebruik van observationele real world data maar er vindt een retrospectieve patiëntenselectie plaats. Hierdoor zijn de patiënten – op de interventie na – vergelijkbaar. Dit vermindert de kans op vertekening.”
“De multimodale prehabilitatie bestond uit een trainingsprogramma, een voedingsadvies op maat, en frailty-screening”
Multimodale prehabilitatie
In de Nederlandse studie werden op deze manier de postoperatieve uitkomsten van 128 patiënten vergeleken met de uitkomsten van een vergelijkbare groep van 123 patiënten. Zonneveld-Heil: “In de eerste groep beperkte de prehabilitatie zich tot behandeling van anemie en indien nodig voedingsadvies. In de tweede groep bestond de multimodale prehabilitatie minimaal uit een drie weken durend trainingsprogramma, voedingsadvies op maat, frailty-screening en zo nodig verwijzing naar een geriater.”
De uitkomsten van de studie laten een duidelijk voordeel zien van de multimodale prehabilitatie. “In de tweede groep was de opnameduur korter (5 versus 7 dagen). Ook daalde de kans op complicaties van 71% naar 32%. Anders gezegd betekent dit dat multimodale prehabilitatie gemiddeld per vier patiënten één complicatie voorkomt, oftewel de Number Needed to Treat bedraagt vier. Deze studie laat zien dat multimodale prehabilitatie leidt tot een klinisch relevante afname van het aantal complicaties en opnameduur.”
Referentie: Heil TC, Verdaasdonk EGG, Maas HAAM, et al. Improved Postoperative Outcomes after Prehabilitation for Colorectal Cancer Surgery in Older Patients: An Emulated Target Trial. Ann Surg Oncol 2023; 30:244–254.