Blootstelling aan röntgenstraling verminderen bij jongeren met scoliose dankzij echografie

Redactioneel

redactie

18 maart 2019

Scoliose is een veelvoorkomende vergroeiing van de rug bij kinderen. Je kunt het niet voorkomen of genezen. Wel zijn er behandelingen mogelijk met daarbij regelmatige controles door middel van röntgenfoto’s. Dat betekent een hoge blootstelling aan schadelijke straling tijdens de kritieke jaren van de groei. Arts-onderzoeker Orthopedie Rob Brink vond een betrouwbaar alternatief. “Een echografie kan de röntgenfoto vervangen.”

Scoliose is een 3D-vervorming van de wervelkolom en romp met ernstige gevolgen voor de patiënt. Het meest voorkomende type, de adolescente idiopathische scoliose, ontwikkelt zich tijdens de vroege puberteit bij vooraf kerngezonde kinderen. Zo’n 1 tot 4% van de jongvolwassenen krijgt hiermee te maken. Een zeer ernstige scoliose beperkt de werking van de longen. Een scoliose-behandeling kan bestaan uit verschillende onderdelen, zoals observatie, oefentherapie, een bracebehandeling of een ingrijpende operatie.

Röntgenfoto’s

Om de juiste behandeling te selecteren en het verergeren van de klachten te voorkomen, is het sowieso belangrijk om het verloop van scoliose tijdens de puberteit goed te blijven volgen. “Daarvoor is gemiddeld een halfjaarlijkse controle noodzakelijk”, vertelt Rob Brink, arts-onderzoeker Orthopedie in het UMC Utrecht. “Tijdens deze controle worden nu meestal röntgenfoto’s gemaakt van de wervelkolom. Dit resulteert keer op keer in een blootstelling aan schadelijke straling. Wij vonden het van groot belang deze straling tot een minimum te gaan beperken.”

Op de afdeling orthopedie van het UMC Utrecht werd daarom, onder leiding van professor René Castelein – chirurg en afdelingshoofd – onderzoek gedaan naar de mogelijkheid om met echografie van de wervelkolom het beloop van scoliose te volgen. “Hieruit kwam naar voren dat echografie een betrouwbaar alternatief is om de stand van de wervelkolom weer te geven. Daarmee kunnen we een groot deel van de röntgenfoto’s vervangen én dus fors de blootstelling aan schadelijke straling reduceren”, aldus Rob.

Toepassing

De studie naar scoliose vond de afgelopen twee jaar plaats in een groep van kinderen tussen de 10 en 18 jaar. Wereldwijd zijn er meerdere studies uitgevoerd met vergelijkbare, positieve, resultaten. Er zijn slechts drie centra in de wereld waar echografie van de wervelkolom tot nu toe is gebruikt. De verwachting is dat met de gunstige resultaten zoals door ons getoond, het gebruik zal toenemen. Het Wilhelmina Kinderziekenhuis (WKZ) is het eerste ziekenhuis in Nederland dat deze echografie daadwerkelijk gaat gebruiken in de kliniek ter vervanging van de röntgenfoto’s. Dit zal naar verwachting in de loop van 2019 gebeuren.

In een vervolgstudie wordt nog onderzocht of ook bij andere patiënten met een scoliose zoveel mogelijk röntgenfoto’s vervangen kunnen worden door echografie.