DOQ

CardioMEMS: ‘Geen symptoombestrijding, maar actueel zicht op verergering hartfalen’

Als cardioloog dagelijks op je iPhone of pc zien wat de vullingsdruk is van een hartfalen-patiënt thuis. En dankzij díe kennis direct de medicatiedosis kunnen aanpassen bij een dreigende verergering van de ziekte. Jasper Brugts, hartfalen-cardioloog uit het Erasmus MC, voorkomt ziekenhuisopnamen dankzij een prachtig staaltje e-health en telemonitoring.

Belt er een patiënt met hartfalen om te zeggen dat hij kortademig is, de laatste tijd aan gewicht heeft gewonnen of last ondervindt van dikke benen en enkels? Dan weet iedere cardioloog dat patiënt en arts eigenlijk achter de feiten aanlopen. Twee of drie weken eerder al is het hartfalen verergerd en zijn de drukken toegenomen. Dit heeft geleid tot vochtophoping in benen, buik en longen. Meestal moet de patiënt dan worden opgenomen in het ziekenhuis, waar het vocht wordt afgedreven met plasmedicatie. De cardioloog weet óók: élke hartfalen-opname is slecht voor de prognose van de patiënt.

Eerder in actie
Het Erasmus MC en een aantal andere medische centra in ons land beproeven sinds begin 2017 een methode om eerder zicht te krijgen op decompensatie. “Zo willen we voorkomen dat we pas in actie komen wanneer je slechts kunt doen aan symptoombestrijding”, vertelt hartfalen-cardioloog Jasper Brugts. “Het gaat om CardioMEMS. Met een sensor, per katheter via de lies aangebracht in een longslagader, wordt bij de patiënt thuis de bloeddruk gemeten in de rechterhartkamer en de longen.”

Van hart naar ziekenhuis
Brugts legt uit hoe het werkt. “De patiënt krijgt een speciaal kussen. Hierin bevindt zich meetapparatuur die contact maakt met de sensor zodra de patiënt op het kussen gaat liggen. Achttien seconden lang wordt dan de druk in het hart gemeten, waarna de data via een beveiligde internetverbinding naar het ziekenhuis worden gestuurd. Ik kan de gegevens onder meer bekijken op mijn iPhone. Elke week neem ik de actuele data door, maar desgewenst zou ik dat ook dagelijks kunnen. Zie ik een verhoging? Dan bel ik met de patiënt en zeg ik dat hij wat meer hartfalen-medicijnen moet gebruiken en extra plastabletten om de vullingsdruk normaal te houden.”

Innovatief en inspirerend
Van de deelnemende ziekenhuizen kijkt het Erasmus MC tot dusver bij het grootste aantal patiënten – namelijk zes – mee over de schouder. “We zijn zeer enthousiast”, zegt Brugts. “De patiënten zijn dit jaar nog geen enkele keer opgenomen in het ziekenhuis. In de jaren vóór CardioMEMS moesten ze hier wel drie of vier keer worden behandeld.”

Deze eerste onderzoeksresultaten, waarover Brugts en de zijnen onlangs publiceerden in de Netherlands Heart Journal, bevestigen de ervaringen in Amerika. Brugts: “Daar is de CardioMEMS sinds 2011 al toegepast bij duizenden patiënten. Veertig procent bleef daarna verschoond van behandelingen in het ziekenhuis. Nu passen we deze techniek ook toe in Nederland, wat innovatief is, maar ook inspireert tot nieuwe onderzoeksideeën.”

Wereldprimeur: steunhart én sensor
“Wat in Amerika nog niet is gedaan, is dat een patiënt zowel een steunhart als een sensor heeft gekregen”, vertelt de cardioloog over een andere onderzoekslijn, de HEMO-VAD-studie. “Het Erasmus MC had daarmee in november de wereldprimeur. De operatie is geslaagd; het gaat goed met de patiënt. Wij willen dit herhalen bij negen andere patiënten die in het eindstadium van hartfalen verkeren. Dit is de groep hartpatiënten met de meeste complicaties, zoals bloedingen en vochtproblemen, en met de meeste zorgcontacten. We hopen de conditie van patiënten te optimaliseren en complicaties te voorkomen met behulp van CardioMEMS. Ons onderzoek naar de combinatie van steunhart en sensor wordt ook nauwlettend gevolgd door Amerikaanse cardiologen.”

Toekomst basisverzekering
De aanschaf van CardioMEMS en de benodigde handelingen eromheen kosten tienduizend euro per patiënt. Brugts: “Wij verwachten dat de sensor zichzelf terugverdient, omdat het apparaat veel zorg voorkomt.”

Nu is het nog een investering vanuit het ziekenhuis. Brugts en de werkgroep hartfalen van de Nederlandse Vereniging voor Cardiologie maken zich hard om de effectiviteit in de Nederlandse situatie te gaan aantonen. Zo willen zij eraan bijdragen dat CardioMEMS terechtkomt in de basisverzekering en dus de status krijgt van vergoede zorg. Brugts: “In de ideale situatie zou dit kunnen gebeuren in 2021.”

Auteur: Gerben Stolk, Journalist
Foto: Levien Willemse ©

 

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Casus: patiënte met dyspnoe en oedeem in het gelaat

Een 66-jarige vrouw presenteert zich met sinds drie weken progressief verminderde inspanningstolerantie en met name ’s ochtends een zwelling van het gelaat. Overdag verbeteren de klachten deels. Wat is uw diagnose?

Wat je verwacht, voel je: wat zorgverleners kunnen leren van placebo-effecten

Wat patiënten verwachten, beïnvloedt direct hoe zij pijn of bijwerkingen ervaren. Henriët van Middendorp legt uit hoe placebo- en nocebo-effecten werken, en hoe zorgverleners deze bewust en ethisch kunnen inzetten in de praktijk.

Trots op goed werkend meld­systeem voor bijwerk­ingen

Agnes Kant wijst op het belang van meer onderzoek naar bijwerkingen en roept zorgverleners op te blijven melden bij het Bijwerkingenmeldsysteem. “Van 70% van de geneesmiddelen is nog onduidelijk of deze veilig tijdens de zwangerschap gebruikt kunnen worden.”

Wandelend naar een betere gezondheid

Matthijs van der Poel combineert als huisarts en sportliefhebber zorg en beweging. Met stichting Looprecept wandelt hij wekelijks met patiënten – goed voor lijf, hoofd én verbinding. “Het is heel laagdrempelig en dat verklaart denk ik ook het succes.”

De patiënt doet lastig, en dan?

Patiënten met een persoonlijkheidsstoornis kunnen soms veel losmaken, zowel in het behandeltraject als bij de arts. Thom van den Heuvel geeft handvatten voor het omgaan met deze patiëntengroep. “Het contact vraagt meer tijd en legt tegelijk emotionele druk op de arts."

Vind meertalige zorgverleners via ikspreekmeerdan.nl

Als anios in een huisartsenpraktijk in Amsterdam merkte Daan Frehe dat taal voor veel patiënten een barrière vormt voor het krijgen van goede zorg. “Via ikspreekmeerdan.nl kan nu een zorgverlener met een gedeelde taal en cultuur gevonden worden. Dat is enorm waardevol.”

Casus: man met een veranderde vlek op het been

Een 72-jarige man presenteert zich op uw spreekuur met een veranderde plek op het bovenbeen rechts. De vlek is gegroeid en van kleur veranderd. De patiënt heeft een licht huidtype en een voorgeschiedenis van basaalcelcarcinoom. Wat is uw diagnose?

Maak van wachttijd in de ggz hersteltijd: vijf praktische adviezen

Sanne Booij en Christien Slofstra willen af van de stille wachttijd in de ggz. Met hulp van de huisarts kan het herstel al beginnen, nog vóór de intake. “Deze periode hoeft geen verloren tijd te zijn.”

Beteugelen geneesmiddel­prijzen noodzakelijk voor betaalbare zorg

Wilbert Bannenberg strijdt met Stichting Farma ter Verantwoording tegen excessieve geneesmiddelprijzen. Zijn missie: winsten beteugelen om zorg toegankelijk te houden. “Geneesmiddelprijzen moeten beteugeld gaan worden, anders wordt de zorg onbetaalbaar.”

Casus: vrouw met veranderd defecatiepatroon

Een vrouw wordt naar de polikliniek gestuurd in verband met een veranderd defecatiepatroon. Ze heeft wat frequenter dan gebruikelijk ontlasting. Er zijn wat vage buikklachten in de zin van rommelingen en krampen. Ze gebruikt geen medicatie. Wat is uw diagnose?