DOQ

Causaal verband tussen fructose­metabo­lisme en darmkanker gevonden

Maastrichtse en Britse onderzoekers hebben een verband gevonden tussen fructosemetabolisme in het lichaam en het ontstaan van darmkanker. Hun bevindingen suggereren dat farmacologische remming van ketohexokinase, de eerste stap in het fructosemetabolisme, een haalbare benadering kan zijn om het risico op darmkanker te verminderen.

In de Nurses’ Health Study II (1991-2015; ruim 95 duizend vrouwen) werd de associatie van inname van suikerhoudende frisdranken (SSB’s) tijdens adolescentie en het risico op vroeg optreden van colorectaal carcinoom (EO-CRC) prospectief onderzocht.1 Vergeleken met personen die op volwassen leeftijd minder dan 1 portie per week aan SSB’s consumeerden, hadden vrouwen die 2 of meer  porties per dag consumeerden een meer dan verdubbeld risico op EO-CRC (RR 2,18; 95% BI 1,10-4,35), met een 16% hoger risico (RR 1,16; 95% BI 1,00-1,36) per portie/dag toename. Elke portie per dag toename van de SSB-inname op de leeftijd van 13-18 jaar was geassocieerd met een 32% hoger risico op EO-CRC (RR 1,32; 95% BI 1,00 tot 1,75).

Causale rol van fructose

Het vervangen van elke portie per dag SSB-inname op volwassen leeftijd door kunstmatig gezoete dranken, koffie, magere melk of (half-)volle melk was geassocieerd met een 17%-36% lager risico op EO-CRC. De auteurs erkennen dat hun bevinding geen oorzakelijk verband vastlegt, aangezien confounding niet kan worden uitgesloten. Onlangs hebben Taylor et al. de biologische aannemelijkheid aangetoond voor een causale rol van fructose, een van de belangrijkste toegevoegde suikers, in de pathogenese van CRC. Zij lieten een direct verband zien tussen fructose 1-fosfaat (F1-P) en tumorgroei in de darmen bij muizen.2

Mendeliaanse randomisatie

Om deze experimentele bevindingen te vertalen naar mensen, hebben onderzoekers van het Maastricht UMC+ en het Institute of Cancer Research in Londen een Mendeliaanse randomisatie uitgevoerd (MR).3 Zij bestudeerden de associatie tussen een veel voorkomende variant in het gen dat codeert voor ketohexokinase (KHK) en het CRC-risico. KHK katalyseert de vorming van F1-P, de eerste stap in het fructosemetabolisme. Voor deze analyse maakten zij gebruik van gegevens uit de Maastricht Studie en een groot internationaal cohort bestaande uit meer dan 100.000 mensen.

Farmacologische remming KHK

Met enige voorzichtigheid, vanwege een beperkte power van de studie, zijn de onderzoekers toch van mening dat zij aanvullend bewijs hebben gevonden dat fructose een rol speelt in de pathogenese van CRC. Bovendien suggereren hun bevindingen dat de farmacologische remming van KHK een haalbare benadering zou kunnen zijn om het risico op CRC te verminderen. De eerste KHK-remmers worden momenteel in een fase 2-studie onderzocht als behandeling voor niet-alcoholische leververvetting.

Suikertaks

Deze resultaten ondersteunen de huidige plannen van het kabinet om een suikertaks in te voeren, aldus hoofdonderzoeker prof. dr. Martijn Brouwers. Hij pleit al langer, samen met vele anderen, voor invoering van een suikertaks.

Referenties:

  1. Hur J et al. Gut 2021 Dec;70(12):2330-2336. doi: 10.1136/gutjnl-2020-323450. Epub 2021 May 6.
  2. Taylor SR et al. Nature 2021;597:263–7.
  3. Buziau AM et al. Gut 2022 May 10; gutjnl-2021-326299. doi: 10.1136/gutjnl-2021-326299. Online ahead of print.
Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Casus: patiënte met dyspnoe en oedeem in het gelaat

Een 66-jarige vrouw presenteert zich met sinds drie weken progressief verminderde inspanningstolerantie en met name ’s ochtends een zwelling van het gelaat. Overdag verbeteren de klachten deels. Wat is uw diagnose?

Wat je verwacht, voel je: wat zorgverleners kunnen leren van placebo-effecten

Wat patiënten verwachten, beïnvloedt direct hoe zij pijn of bijwerkingen ervaren. Henriët van Middendorp legt uit hoe placebo- en nocebo-effecten werken, en hoe zorgverleners deze bewust en ethisch kunnen inzetten in de praktijk.

Trots op goed werkend meld­systeem voor bijwerk­ingen

Agnes Kant wijst op het belang van meer onderzoek naar bijwerkingen en roept zorgverleners op te blijven melden bij het Bijwerkingenmeldsysteem. “Van 70% van de geneesmiddelen is nog onduidelijk of deze veilig tijdens de zwangerschap gebruikt kunnen worden.”

Wandelend naar een betere gezondheid

Matthijs van der Poel combineert als huisarts en sportliefhebber zorg en beweging. Met stichting Looprecept wandelt hij wekelijks met patiënten – goed voor lijf, hoofd én verbinding. “Het is heel laagdrempelig en dat verklaart denk ik ook het succes.”

De patiënt doet lastig, en dan?

Patiënten met een persoonlijkheidsstoornis kunnen soms veel losmaken, zowel in het behandeltraject als bij de arts. Thom van den Heuvel geeft handvatten voor het omgaan met deze patiëntengroep. “Het contact vraagt meer tijd en legt tegelijk emotionele druk op de arts."

Vind meertalige zorgverleners via ikspreekmeerdan.nl

Als anios in een huisartsenpraktijk in Amsterdam merkte Daan Frehe dat taal voor veel patiënten een barrière vormt voor het krijgen van goede zorg. “Via ikspreekmeerdan.nl kan nu een zorgverlener met een gedeelde taal en cultuur gevonden worden. Dat is enorm waardevol.”

Casus: man met een veranderde vlek op het been

Een 72-jarige man presenteert zich op uw spreekuur met een veranderde plek op het bovenbeen rechts. De vlek is gegroeid en van kleur veranderd. De patiënt heeft een licht huidtype en een voorgeschiedenis van basaalcelcarcinoom. Wat is uw diagnose?

Maak van wachttijd in de ggz hersteltijd: vijf praktische adviezen

Sanne Booij en Christien Slofstra willen af van de stille wachttijd in de ggz. Met hulp van de huisarts kan het herstel al beginnen, nog vóór de intake. “Deze periode hoeft geen verloren tijd te zijn.”

Beteugelen geneesmiddel­prijzen noodzakelijk voor betaalbare zorg

Wilbert Bannenberg strijdt met Stichting Farma ter Verantwoording tegen excessieve geneesmiddelprijzen. Zijn missie: winsten beteugelen om zorg toegankelijk te houden. “Geneesmiddelprijzen moeten beteugeld gaan worden, anders wordt de zorg onbetaalbaar.”

Casus: vrouw met veranderd defecatiepatroon

Een vrouw wordt naar de polikliniek gestuurd in verband met een veranderd defecatiepatroon. Ze heeft wat frequenter dan gebruikelijk ontlasting. Er zijn wat vage buikklachten in de zin van rommelingen en krampen. Ze gebruikt geen medicatie. Wat is uw diagnose?