DOQ

‘Samen Beslissen’ kan beter bij chirurgen en cardiologen

In specialismen als de oncologie is het fenomeen Samen Beslissen al aardig ingeburgerd. Andere beroepsgroepen, waaronder chirurgen en cardiologen, blijven nog achter. Toch beschikken zij over genoeg gelijkwaardige behandelingen waaruit patiënten zouden kunnen kiezen. Dirk Ubbink wil ook hier de implementatie van Samen Beslissen stimuleren. Want uiteindelijk hebben bijvoorbeeld ook de cardioloog en hartpatiënt er veel baat bij, aldus de hoogleraar evidence-based medicine en shared decision-making uit Amsterdam UMC.

Als de arts en patiënt er eenmaal aan zijn gewend, heeft Samen Beslissen meerwaarde voor zowel patiënt als arts, is de overtuiging van Ubbink op basis van onderzoek. “Patiënten zijn meer tevreden. Ze voelen zich betrokken en zijn trouwer aan de therapie, omdat ze gekozen hebben voor iets wat bij hen past. Dat geldt zeker bij langdurige medicatie. Ze ervaren daarbij niet meer keuzestress.”

Hoogleraar evidence-based medicine en shared decision-making Dirk Ubbink

Tijd winnen

De arts die ervaring heeft met deze aanpak, wint tijd, vervolgt Ubbink. “Therapietrouwe, betrokken patiënten komen minder vaak terug. Daarbij vinden artsen het fijn om niet alleen de verantwoording voor de keuze te dragen. Zeker in situaties van ernstige ziekte. En als er sprake blijkt van complicaties, merken artsen dat patiënten beter bereid zijn om deze te accepteren, omdat de kans hierop van tevoren is besproken. Dat maakt het werk voor de arts aantrekkelijker.”

“Het kost een opleidingsgeneratie voordat Samen Beslissen is ingeburgerd”

Werken aan implementatie

De nieuwe generatie artsen groeit op met Samen Beslissen, aldus Ubbink. Bij zittende artsen kost het tijd om te landen. “Net als bij evidence based medicine – waar Samen Beslissen een logisch vervolg op is – kost het een opleidingsgeneratie voordat het is ingeburgerd.” Ubbink werkt als hoogleraar aan de implementatie van Samen Beslissen. Hij doet dit bij alle specialismen waar hij maar een ingang kan vinden, vooral bij aandoeningen waar ook de specialisten vinden dat er iets te kiezen valt.

Beren op de weg

Ubbink zegt dat er (Amerikaanse) literatuur beschikbaar is over de attitude tegenover Samen Beslissen onder cardiologen. Zij zagen wel wat beren op de weg. “Het belangrijkste bezwaar is dat ze geen tijd denken te hebben om alle behandelopties met de patiënt te bespreken. Ook vragen ze zich af hoe ze (de tools voor) Samen Beslissen moeten invoegen in hun zorgtraject en in de elektronische patiëntensystemen. Ten derde denken ze dat een keuzehulp pas aanslaat als alle cardiologen het eens zijn met de inhoud.” Ubbink trof ook ‘perverse’ argumenten aan: onder meer dat een arts vreest dat hij niet aan zijn omzet komt wanneer patiënten bijvoorbeeld niet kiezen voor een operatie.

“De meeste dokters weten te weinig over wat de patiënt belangrijk vindt”

Acuut handelen

Ubbink denkt dat bij specialismen als cardiologie Samen Beslissen minder voor de hand ligt, omdat daar van oudsher vaker wordt opgetreden in acute situaties. Dan ligt het accent op handelen en is duidelijk één behandeling favoriet. “Onder cardiologen bestaat nog niet het idee dat er iets te kiezen valt. Daarbij vinden de specialisten dat zij wel weten wat de beste behandeling is. De meeste dokters zijn niet gewend om met de patiënt te overleggen. Dan weten zij te weinig over wat de patiënt belangrijk vindt.”

‘Bij patiënten met een slecht hart kun je eerder in het zorgtraject bespreken wat de wensen zijn als zich ernstige problemen voordoen”

Gelijkwaardige behandelopties

Zijn ervaring is dat Samen Beslissen pas van de grond kan komen als de attitude van de dokter en de patiënt positief is. Om een ingang te vinden binnen een specialisme, gaat hij uit van aandoeningen waarbij er verschillende gelijkwaardige behandelopties zijn. Daarvan zijn er volgens hem voldoende binnen de cardiologie, bijvoorbeeld bij kransslagadervernauwing, boezemfibrilleren en hartfalen. Ubbink denkt dat gezamenlijke besluitvorming óók relevant is in acute situaties, maar dan proactief. “Bij patiënten die bekend zijn met een slecht hart, is het mogelijk om eerder in het zorgtraject te bespreken wat de wensen zijn als zich ernstige problemen, zoals een acuut infarct voordoen.”

Gespreksvaardigheidstraining

Ubbink beschikt over methoden om te leren werken met gezamenlijke besluitvorming. Allereerst zijn er gespreksvaardigheidstrainingen. “Hierbij gaat het om het aanwennen van een nieuwe wijze van gespreksvoering. In drie uur nemen we de stappen van gezamenlijke besluitvorming door. We hebben de training nu bij urologen, dermatologen en chirurgen gedaan. Sommigen switchen bij wijze van spreken de volgende dag al van aanpak. Anderen vinden het lastiger om de routine te veranderen.”

Consultkaarten en keuzehulpen

Als hulpmiddelen zijn er consultkaarten en keuzehulpen. Consultkaarten voor verschillende behandelopties beschrijven in tekst of beeld de belangrijkste vragen van patiënten en de antwoorden daarop. De patiënt kan dan kijken welke vragen voor hem het belangrijkst zijn. Een keuzehulp helpt de patiënt bij het nadenken over wat voor hem relevant is.

Boezemfibrilleren

In het Hartcentrum van Amsterdam UMC gebruiken verpleegkundig specialisten een keuzehulp bij patiënten met boezemfibrilleren. Ubbink: “Zij leggen de verschillende behandelmogelijkheden uit aan de patiënten en bespreken de voor- en nadelen. De patiënt kan dan zelf meedenken met de verpleegkundige om de best passende behandeling te kiezen.” Ubbink weet dat er op landelijk niveau bij de Nederlandse Vereniging voor Cardiologie initiatieven bestaan om Samen Beslissen te introduceren, maar niet in hoeverre dit binnen de beroepsgroep wordt opgepakt. Hij benadrukt: “Verspreiding van dit belangrijke gedachtegoed vergt tijd.”

Binnenkort vertelt een cardioloog op www.doq.nl over de voordelen van Samen Beslissen.

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Casus: jongen met gepig­menteerde huid­afwijking

Een tienjarige jongen heeft een opvallende laesie op de rechterbovenarm. Bij navraag blijkt deze laesie al jaren aanwezig. In de familie komen geen melanomen voor. De jongen heeft een blanco voorgeschiedenis. Wat is uw diagnose?

Casus: man met klachten van moeizaam plassen

Een man komt met een doorgemaakte blaasontsteking op uw spreekuur. Plassen gaat al een paar jaar langzaamaan moeilijker en moeilijker. De straal is zwak, nogal eens sproeiend en er wordt bijna altijd wat nagedruppeld. Persen helpt niet echt. Wat is uw diagnose?

Iedere arts moet zich voorbereiden op een leven lang leren

Welzijn is een voorwaarde voor professionele en persoonlijke ontwikkeling. En dat is in de medische sector meer dan ooit een punt van zorg, vindt Marjolein van de Pol. “De nieuwe bewegingen moet je gewoon volgen, in welke fase van je carrière je ook zit.”

‘‘Minder eten en meer bewegen’ is echt een misvatting’

Mensen met obesitas hebben vaak te maken met negatieve vooroordelen, ook in de zorg. Daardoor vermindert de kwaliteit van zorg, legt Paige Crompvoets uit. “Uit mijn onderzoek bleek dat mensen met obesitas soms belachelijk gemaakt worden door hun zorgverleners.”

Whispp biedt oplossing voor mensen met stem- en spraak­problemen

Joris Castermans ontwikkelde Whispp, een app die met behulp van AI fluister- en aangedane spraak kan omzetten in een heldere en natuurlijke stem. “Wie nog audio- of video-opnames heeft van de gezonde stem, kan met Whispp de eigen stem van vroeger creëren.”

Artsen voor Kinderen helpt kinderen met een chronische ziekte of beperking

Michel Weijerman van Stichting Artsen voor Kinderen vertelt over hun projecten voor betere zorg en welzijn voor kinderen met een chronische aandoening. “Zo’n 200 zorgprofessionals zijn op vrijwillige basis bij onze poli betrokken. Binnen 48 uur krijg je antwoord.”

Casus: patiënte met dagelijkse neusbloedingen

Een patiënte is de dagelijkse neusbloedingen rechts helemaal zat. Door het dichtknijpen van de neus gedurende 10 minuten stopt de bloeding wel steeds. Wat is uw diagnose?

‘Wees alert op opioïd­misbruik bij patiënten op SEH’

Opioïdgebruik komt bij SEH-patiënten vaker voor dan gemiddeld. Meer bewustzijn over misbruik van deze medicatie is nodig, aldus Joris Holkenborg. “Maar vergeleken met de VS doen we het in Nederland, mede dankzij apothekers en huisartsen, best wel goed.”

Voorkom een burn-out

Huisarts Nico Verhoef onderzocht waarom steeds meer artsen een burn-out krijgen, hoe dit te voorkomen, én geeft tips hoe je het werk leuk houdt voor jezelf. “Een middag per week maakte ik vrij voor kleine chirurgische ingrepen, omdat ik dat heel leuk vind om te doen.”

De zorgverlener als verwonderaar

Steeds meer resultaten wijzen uit dat een goed contact tussen de zorgverlener, het kind en de ouders, veel leed kan voorkomen. Piet Leroy zet zich in voor pijn- en traumavrije zorg bij kinderen. “Ik spreek nooit over lastige ouders, wel over kwetsbare ouders.”


0
Laat een reactie achterx