DOQ

Derdehands rook: een gevaar voor kinderen

Een persoon of ruimte die naar tabaksrook ruikt, verspreidt actief rookdeeltjes die een gevaar vormen voor de gezondheid van kleine kinderen. Ze lopen een aantoonbaar risico op klachten van hun luchtwegen. Aangezien derdehands rook hardnekkig is en poetsen overleeft, is voorlichting over de gevaren en vooral stoppen met roken de enige manier om ervan af te komen.

Neonatoloog Jasper Been schrok toen hij hoorde hoe derdehands rook doordringt tot op de neonatologie IC en daar de gezondheid van de kleinste en meest kwetsbare kinderen bedreigt. Zo is handen wassen, met water en zeep of alcohol, onvoldoende om nicotine te verwijderen. Een recente studie van Amerikaanse neonatologen1 toonde aan dat mensen na het wassen nog steeds nicotinedeeltjes op hun huid hebben die ze mee kunnen nemen naar de neonatologie IC. Deze en andere vergelijkbare bevindingen zetten Been aan tot het creëren van bewustwording over dit probleem.

“Even je huis schoonmaken met een nat doekje helpt niet. De rookdeeltjes blijven maandenlang aanwezig”

Neonatoloog Jasper Been

Wat is derdehands rook?

Derdehands roken is een term afgeleid uit de Engelstalige literatuur, waar meeroken tweedehands roken heet. Derdehands rook bestaat uit rookdeeltjes die achterblijven in de omgeving. Ze hechten aan kleding, haren en allerlei oppervlakken zoals tapijt, gordijnen en muren. Derdehands rook bevat een deel van de schadelijke stoffen uit tabaksrook zoals as, teerdeeltjes, nicotine, en carcinogene stoffen als nitrosamines. Bovendien veranderen de deeltjes door oxidatie in weer andere mutagene en kankerverwekkende stoffen.

Hardnekkig

“Een van de meest zorgelijke aspecten is de hardnekkigheid van derdehands rook”, zegt Been. “Even je huis schoonmaken met een nat doekje helpt niet. De rookdeeltjes blijven maandenlang aanwezig. Een studie keek bijvoorbeeld naar niet-rokende gezinnen die verhuisden naar een huis waar eerst rokers woonden. Twee maanden na de verhuizing heeft een derde van de niet-rokers aantoonbaar nicotine in en op het lichaam.” Nicotine wordt bij onderzoek naar derdehands roken gebruikt als meetbare maat voor de blootstelling aan de rook.

“Juist de kleinste kinderen zijn kwetsbaar omdat ze over de grond kruipen en allerlei voorwerpen vastpakken en in hun mond stoppen”

In het lichaam

Derdehands rook dringt via inademing, inslikken en de huid het lichaam binnen. “Dit maakt juist de kleinste kinderen kwetsbaar omdat ze over de grond kruipen en allerlei voorwerpen vastpakken en in hun mond stoppen”, zegt Been. Onderzoek laat zien hoe makkelijk derdehands rook in het lichaam komt. Proefpersonen die in een geventileerde kamer verblijven waar eerder iemand rookte, nemen de aanwezige nicotine via hun huid op. Tot enkele dagen na het verblijf is nicotine in hun urine aantoonbaar. Been: “Als je een stukje tapijt uit een huis waar gerookt wordt in de kooi van ratten of muizen legt, dan kun je na verloop van tijd DNA-schade bij deze dieren aantonen.”

“De kans op klachten van de luchtwegen ligt bij de derdehands rokers 20% hoger dan bij de kinderen van niet rokers”

Luchtwegklachten

Dat derdehands rook daadwerkelijk gezondheidsschade oplevert werd meermaals aangetoond. Been: “Een Japanse studie2 vergeleek de gezondheid van kinderen van niet- rokers met die van kinderen van wie de ouders alleen buiten roken.3 De kans op klachten van de luchtwegen – infecties, hoesten, piepen – ligt bij de derdehands rokers 20% hoger dan bij de kinderen van niet rokers. Ter vergelijking: de kans op luchtwegklachten door meeroken bedraagt bij kinderen ongeveer 30% en ligt daarmee in dezelfde orde van grootte.”

“Juist bij de groep die het nodig heeft is het bewustzijn over derdehands roken lager”

Bewustwording

“Derdehands roken is een relatief nieuw concept dat meer bekendheid verdient”, zegt Been. “Tot voor kort adviseerden we ouders die roken om dat vooral buiten te doen om te voorkomen dat hun kinderen meeroken. Nu weten we dat deze ouders de rook mee naar binnen slepen waardoor jonge kinderen nog steeds een verhoogd risico op luchtwegklachten hebben. Voorlichting hierover aan de ouders is daarom belangrijk en stoppen met roken de beste oplossing. De kennis over derdehands roken in de bevolking neemt toe, maar jammer genoeg vooral bij mensen die de kennis niet nodig hebben omdat ze niet roken. De conclusie van een recente Turkse studie3, bijvoorbeeld, is dat zwangeren die rookten minder kennis over derdehands roken hebben dan zwangeren die niet rookten. Dit geeft dus aan dat juist bij de groep die het nodig heeft het bewustzijn over derdehands roken lager is. Het blijft lastig om de kennis bij de rokers te krijgen.”

“Geef altijd een stopadvies en leidt rokers naar de juiste zorg”

Stop met roken

“Kinderen hebben zelf geen keuze over meeroken of derdehands roken. Preventie door het stoppen met roken te bevorderden is de beste oplossing. Het is daarom belangrijk dat zorgverleners zich ervan bewust zijn dat stoppen met roken meer kans van slagen heeft als mensen daar hulp bij krijgen. Geef daarom altijd een stopadvies en leidt rokers naar de juiste zorg.”

Referenties:

  1. Northrup TF, Stotts A, Suchting R, et al. Handwashing Results in Incomplete Nicotine Removal from Fingers of Individuals who Smoke: A Randomized Controlled Experiment. Am J Perinatol. 2022 Nov;39(15):1634-1642.
  2. Yamakawa M, Yorifuji T, Kato T, et al. Maternal smoking location at home and hospitalization for respiratory tract infections among children in Japan. Arch Environ Occup Health. 2017;72:343-50.
  3. Özpinar S, Demir Y, Yazicioğlu B, Bayçelebi S. Pregnant women’s beliefs about third-hand smoke and exposure to tobacco smoke. Cent Eur J Public Health. 2022 Sep;30(3):154-159.
Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Casus: jongen met gepig­menteerde huid­afwijking

Een tienjarige jongen heeft een opvallende laesie op de rechterbovenarm. Bij navraag blijkt deze laesie al jaren aanwezig. In de familie komen geen melanomen voor. De jongen heeft een blanco voorgeschiedenis. Wat is uw diagnose?

Casus: man met klachten van moeizaam plassen

Een man komt met een doorgemaakte blaasontsteking op uw spreekuur. Plassen gaat al een paar jaar langzaamaan moeilijker en moeilijker. De straal is zwak, nogal eens sproeiend en er wordt bijna altijd wat nagedruppeld. Persen helpt niet echt. Wat is uw diagnose?

Iedere arts moet zich voorbereiden op een leven lang leren

Welzijn is een voorwaarde voor professionele en persoonlijke ontwikkeling. En dat is in de medische sector meer dan ooit een punt van zorg, vindt Marjolein van de Pol. “De nieuwe bewegingen moet je gewoon volgen, in welke fase van je carrière je ook zit.”

‘‘Minder eten en meer bewegen’ is echt een misvatting’

Mensen met obesitas hebben vaak te maken met negatieve vooroordelen, ook in de zorg. Daardoor vermindert de kwaliteit van zorg, legt Paige Crompvoets uit. “Uit mijn onderzoek bleek dat mensen met obesitas soms belachelijk gemaakt worden door hun zorgverleners.”

Whispp biedt oplossing voor mensen met stem- en spraak­problemen

Joris Castermans ontwikkelde Whispp, een app die met behulp van AI fluister- en aangedane spraak kan omzetten in een heldere en natuurlijke stem. “Wie nog audio- of video-opnames heeft van de gezonde stem, kan met Whispp de eigen stem van vroeger creëren.”

Artsen voor Kinderen helpt kinderen met een chronische ziekte of beperking

Michel Weijerman van Stichting Artsen voor Kinderen vertelt over hun projecten voor betere zorg en welzijn voor kinderen met een chronische aandoening. “Zo’n 200 zorgprofessionals zijn op vrijwillige basis bij onze poli betrokken. Binnen 48 uur krijg je antwoord.”

Casus: patiënte met dagelijkse neusbloedingen

Een patiënte is de dagelijkse neusbloedingen rechts helemaal zat. Door het dichtknijpen van de neus gedurende 10 minuten stopt de bloeding wel steeds. Wat is uw diagnose?

‘Wees alert op opioïd­misbruik bij patiënten op SEH’

Opioïdgebruik komt bij SEH-patiënten vaker voor dan gemiddeld. Meer bewustzijn over misbruik van deze medicatie is nodig, aldus Joris Holkenborg. “Maar vergeleken met de VS doen we het in Nederland, mede dankzij apothekers en huisartsen, best wel goed.”

Voorkom een burn-out

Huisarts Nico Verhoef onderzocht waarom steeds meer artsen een burn-out krijgen, hoe dit te voorkomen, én geeft tips hoe je het werk leuk houdt voor jezelf. “Een middag per week maakte ik vrij voor kleine chirurgische ingrepen, omdat ik dat heel leuk vind om te doen.”

De zorgverlener als verwonderaar

Steeds meer resultaten wijzen uit dat een goed contact tussen de zorgverlener, het kind en de ouders, veel leed kan voorkomen. Piet Leroy zet zich in voor pijn- en traumavrije zorg bij kinderen. “Ik spreek nooit over lastige ouders, wel over kwetsbare ouders.”


0
Laat een reactie achterx