DOQ

Anesthesioloog dr. Ennema: ‘Dokters vragen niet snel om hulp, terwijl dat wel belangrijk is om een goede dokter te blijven’

‘Ik werkte in Utrecht als thoraxanesthesist’, begint Jacob Ennema. ‘Wij opereerden een baby van een paar maanden oud. Het lukte niet en het kind stierf. De chirurg zei vrijwel meteen “bestel kind twee maar”. Maar daar had niemand behoefte aan, merkte ik. De collega’s aan tafel wilden praatten over wat er was gebeurd. Wij hebben toen alles nog een keer doorgenomen en pas na een uur kwam het volgende kind.’

‘Het was begin jaren 90 en van peer support had nog niemand gehoord’, vertelt dr. Jacob Ennema, anesthesioloog-intensivist. ‘Maar toen dat kindje overleed merkte ik zo goed dat mensen daar over wilden praten. Stel het volgende kind was wel meteen naar de operatiekamer gebracht…Wij hadden hem dan niet de juiste zorg kunnen bieden.’

V.l.n.r.: dr. Jacob Ennema en drs. Rik Withaar Foto: Isala, Bianke Buursma

Dezelfde werksfeer

In 2006 zijn wij in Isala begonnen met Peer support, vertelt klinisch psycholoog drs. Rik Withaar. ‘Dus opvang voor artsen die iets ernstigs en/ of indrukwekkends hebben meegemaakt. Maar er kwam niemand. Wij stonden nog te veel in de “wij gaan je helpen stand”, nu helpen wij niet maar bieden wij een luisterend oor. Wij zeggen bijvoorbeeld dat je een goede dokter bent en dat de gevoelens van schuld weer verdwijnen. Sinds 2014 doen wij dat onder de naam CONEG, oftewel Collegiale Opvang na een Ernstige Gebeurtenis. Artsen die in gesprek gaan met collega artsen. Het werkt namelijk het beste om de opvang te laten doen door collega’s die in dezelfde werksfeer zitten.’

Schaamte om hulp

Maar storm loopt het nog steeds niet. Withaar: ‘Het is goed dat Ina (Kuper, Raad van Bestuur, red.) het stimuleert. Als er ernstige incidenten in het ziekenhuis zijn geweest, verzoekt Ina ons om contact met de betrokken dokter op te nemen. Uit zichzelf komen dokters eigenlijk nooit naar ons toe.’ ‘Stoerheid’, denkt Ennema. ‘Of schaamte. Schaamte dat een patiënt onder jouw handen is overleden of schaamte omdat je hulp nodig hebt. Jammer, want goede zorg voor jezelf is belangrijk om een goede dokter te kunnen zijn.’ Withaar: ‘Uit onderzoek blijkt dat dokters na een ernstige gebeurtenis zich defensief kunnen gaan gedragen. Bijvoorbeeld meer onderzoeken aanvragen om alles uit te sluiten. Of kort af worden. Wie toch met één van ons in gesprek gaat, is altijd tevreden en zegt er iets aan te hebben. Wij hebben een paar gesprekken. Of ik bel of mail nog een keer om te checken of iemand weer slaapt nachts en weer met plezier naar zijn werk gaat.’

Onbegrip

‘Het is het onverwachte wat indruk maakt’, vertelt Ennema. ‘Een kind dat sterft. Of een patiënt die sterft aan een longembolie tijdens een relatief eenvoudige heupoperatie. Wat ook indruk op mij heeft gemaakt, was een ernstig zieke vrouw. Zij lag bij ons op de IC en ze moest eigenlijk weer geopereerd worden. Ze wilde niet, ze wilde sterven. Haar lichaam was op. Wat mij raakte, waren haar kinderen. Die vielen mij bijna aan. Ze wilden dat ik iets deed voor hun moeder, koste wat het kost. Zij hadden totaal geen oog voor haar en hoe het echt met haar ging. Ik heb ze aan het bed van hun moeder gezet en gezegd dat ze met haar moesten praten. Uiteindelijk is deze mevrouw gestorven. Alleen. Haar kinderen waren er niet bij. Het gedrag van haar dochters en hun onbegrip maakte veel indruk op mij.’

Eigen netwerk

Toch zocht Ennema na deze gebeurtenis niet de hulp van CONEG Peer support. ‘Nee. Ik heb zelf een netwerk waar ik mijn verhaal kwijt kan. Mijn vrouw is bijvoorbeeld ook arts. En het is prima wanneer jij je eigen netwerk hebt. Zoek dat vooral op. Maar als je dat niet hebt, klop dan aan bij CONEG. Wanneer je als politieagent iets ergs meemaakt, dan is er meteen hulp en je kunt naar huis. In het ziekenhuis draait het programma gewoon door.’ Withaar: ‘Er zijn artsen die tekenen vertonen van PTSS. Een aandoening die vroeger in het leger ook niet erkend werd, maar nu wel. In de zorg gaat het eveneens veranderen. Er is gelukkig steeds meer aandacht voor peer support en de positieve effect daarvan.’

Auteur: Bianke Buursma

Bron: Isala
Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Casus: patiënte met dyspnoe en oedeem in het gelaat

Een 66-jarige vrouw presenteert zich met sinds drie weken progressief verminderde inspanningstolerantie en met name ’s ochtends een zwelling van het gelaat. Overdag verbeteren de klachten deels. Wat is uw diagnose?

Wat je verwacht, voel je: wat zorgverleners kunnen leren van placebo-effecten

Wat patiënten verwachten, beïnvloedt direct hoe zij pijn of bijwerkingen ervaren. Henriët van Middendorp legt uit hoe placebo- en nocebo-effecten werken, en hoe zorgverleners deze bewust en ethisch kunnen inzetten in de praktijk.

Trots op goed werkend meld­systeem voor bijwerk­ingen

Agnes Kant wijst op het belang van meer onderzoek naar bijwerkingen en roept zorgverleners op te blijven melden bij het Bijwerkingenmeldsysteem. “Van 70% van de geneesmiddelen is nog onduidelijk of deze veilig tijdens de zwangerschap gebruikt kunnen worden.”

Wandelend naar een betere gezondheid

Matthijs van der Poel combineert als huisarts en sportliefhebber zorg en beweging. Met stichting Looprecept wandelt hij wekelijks met patiënten – goed voor lijf, hoofd én verbinding. “Het is heel laagdrempelig en dat verklaart denk ik ook het succes.”

De patiënt doet lastig, en dan?

Patiënten met een persoonlijkheidsstoornis kunnen soms veel losmaken, zowel in het behandeltraject als bij de arts. Thom van den Heuvel geeft handvatten voor het omgaan met deze patiëntengroep. “Het contact vraagt meer tijd en legt tegelijk emotionele druk op de arts."

Vind meertalige zorgverleners via ikspreekmeerdan.nl

Als anios in een huisartsenpraktijk in Amsterdam merkte Daan Frehe dat taal voor veel patiënten een barrière vormt voor het krijgen van goede zorg. “Via ikspreekmeerdan.nl kan nu een zorgverlener met een gedeelde taal en cultuur gevonden worden. Dat is enorm waardevol.”

Casus: man met een veranderde vlek op het been

Een 72-jarige man presenteert zich op uw spreekuur met een veranderde plek op het bovenbeen rechts. De vlek is gegroeid en van kleur veranderd. De patiënt heeft een licht huidtype en een voorgeschiedenis van basaalcelcarcinoom. Wat is uw diagnose?

Maak van wachttijd in de ggz hersteltijd: vijf praktische adviezen

Sanne Booij en Christien Slofstra willen af van de stille wachttijd in de ggz. Met hulp van de huisarts kan het herstel al beginnen, nog vóór de intake. “Deze periode hoeft geen verloren tijd te zijn.”

Beteugelen geneesmiddel­prijzen noodzakelijk voor betaalbare zorg

Wilbert Bannenberg strijdt met Stichting Farma ter Verantwoording tegen excessieve geneesmiddelprijzen. Zijn missie: winsten beteugelen om zorg toegankelijk te houden. “Geneesmiddelprijzen moeten beteugeld gaan worden, anders wordt de zorg onbetaalbaar.”

Casus: vrouw met veranderd defecatiepatroon

Een vrouw wordt naar de polikliniek gestuurd in verband met een veranderd defecatiepatroon. Ze heeft wat frequenter dan gebruikelijk ontlasting. Er zijn wat vage buikklachten in de zin van rommelingen en krampen. Ze gebruikt geen medicatie. Wat is uw diagnose?