Dr. Bertholet: ‘Behandelpaspoort biedt huisarts handvatten voor tijdig gesprek over behandelwensen’

Door de coronacrisis is het nadenken over behandelwensen, bijvoorbeeld in een spoedsituatie, in een stroomversnelling terechtgekomen. Hiervoor heeft specialist ouderengeneeskunde dr. Ester Bertholet afgelopen drie jaar het Behandelpaspoort bedacht en ontwikkeld. De boekjes gaan nu als warme broodjes over de toonbank. Ook huisartsen zijn enthousiast, aangezien het handvatten biedt om tijdig het gesprek te voeren over gevoelige en complexe beslissingen, zonder directe associaties met het levenseinde.  

In het Behandelpaspoort kunnen gebruikers heel uiteenlopende zaken kwijt. Welke pillen iemand slikt, of er sprake is van diabetes, wel of niet naar het ziekenhuis, wat te doen bij pijn, wel of geen levensverlengende behandelingen, maar ook of iemand gelovig is, welke muziek hij of zij graag hoort ter afleiding en of iemand bang is voor prikken. Dr. Ester Bertholet, specialist ouderengeneeskunde in Velp, geeft het voorbeeld van een vrouw die vroeger in een Jappenkamp heeft gezeten. “Zij is nog steeds bang voor kleine ruimtes. Voor haar moet je dus niet zomaar een afspraak voor een MRI maken. Het is een uitkomst als dat in het paspoort staan.”  

“Wanneer ga je met een patiënt hierover in gesprek? Bij het eerste contact of random? Dan zou hij of zij weleens kunnen schrikken” 

Samen met huisarts invullen 

Het zijn zaken waarover je goed moet nadenken en dus even rustig de tijd voor kunnen nemen, zegt Bertholet. “Ik merkte dat veel huisartsen het lastig vinden om daar momenten voor te creëren. Want wanneer ga je met een patiënt hierover in gesprek? Is dat bij het eerste contact? Of kies je dat random? Dan zou hij of zij weleens kunnen schrikken. Nadat er een diagnose is gesteld, is het vaak te laat. Dan is er geen tijd meer om hier rustig over na te denken. Dan wil je juist dat dit soort dingen al bekend zijn.” Mensen kunnen de vragen in het Behandelpaspoort samen met mantelzorgers, familie of met de huisarts invullen.  

“Nadat er een diagnose is gesteld, is het vaak te laat. Dan wil je juist dat dit soort dingen al bekend zijn” 

Wensen uit gesprekken 

Voor alle duidelijkheid: het paspoort is niet bedoeld als ‘reanimatiepenning’. In acute situaties is er ook geen tijd om het boekje door te bladeren – het is wel heel handig als iemand bijvoorbeeld midden in de nacht op de SEH of IC belandt. “Dan staan de antwoorden op de vragen die rauw op je dak vallen al hierin.” Het Behandelpaspoort is ook iets anders dan het dossier ‘beleid bij verslechtering’ waar huisartsen en verpleeghuizen mee te maken krijgen. Bertholet zocht eigenlijk naar een aanvulling daarop. Niet een statisch document, de inhoud kan soms veranderen, want het is een manier om de wensen die uit gesprekken komen vast te leggen. Dat deed Bertholet al als onderdeel van Advanced Care Planning (ACP) bij mensen die in haar praktijk ouderengeneeskunde kwamen. “Vervolgens zocht ik naar een beetje luxe manier om dit vast te leggen. Iets tastbaars, dat je graag bij je wilt hebben. Meer dan in een elektronisch dossier of op een A4’tje dat ergens in een la verdwijnt”, zo legt ze uit. Doordat het document wordt ondertekend, heeft het ook juridische status.  

“Het Behandelpaspoort is een dynamische aanvulling op het dossier ‘beleid bij verslechtering’ waar huisartsen en verpleeghuizen mee te maken hebben” 

Nu en in toekomst 

Het bijgevoegde informatieboekje bevat uitleg over wat acute zorg, niet-acute zorg en reanimatie inhouden. Alles is opgeschreven in korte zinnen en heldere taal. Het paspoort werd een groot succes, onder meer omdat het Ministerie van VWS de uitgave van 45 duizend paspoorten vergoedde om gratis te verspreiden. De paspoorten vinden hun weg naar de doelgroep op allerlei manieren: via huisartsen en gezondheidscentra, mantelzorgondersteuners, ouderenbond of gehandicaptenzorg, maar ze worden ook besteld door notarissen en beheerders van serviceflats. Ze zijn overigens niet alleen bedoeld voor ouderen, zegt Bertholet. “Het zou een goed idee zijn om aan iedereen uit te reiken die de volwassen leeftijd bereikt. Om alvast na te denken over behandelingen nu en in de toekomst.” Inmiddels wordt er gewerkt aan vertalingen naar het Engels, Marokkaans en Turks en aan een versie voor slechtzienden.  

“Het zou een goed idee zijn om aan iedereen uit te reiken die de volwassen leeftijd bereikt. Om alvast na te denken over behandelingen nu en in de toekomst” 

Bijdrage 

Of er opnieuw ondersteuning komt om gratis Behandelpaspoorten uit te delen, weet Bertholet niet. “Dat is afhankelijk van partijen zoals de overheid, zorgverzekeraars of stichtingen en verenigingen.” De specialist ouderengeneeskunde heeft haar pensioengeld in de ontwikkeling van de boekjes gestoken en hoopt dat terug te verdienen door er een kleine bijdrage voor te vragen.  

---

Het Behandelpaspoort plus informatieboekje zijn te bestellen op www.behandelpaspoort.nl, voor 12,50 euro per stuk.  

Lees meer over: