Dr. Brouwer: ‘Vrouwen met RA en kinderwens tijdig beginnen met gezinsplanning’
Veertig procent van de vrouwen met reumatoïde artritis (RA) en een kinderwens is verminderd vruchtbaar, zo blijkt uit onderzoek van fertiliteitsarts dr. Jenny Brouwer. Het duurt bij hen langer dan een jaar voordat zij zwanger raken. Dit lijkt samen te hangen met de ziekteactiviteit, het gebruik van anti-reumatica en een snellere hormoonafname. Goede samenwerking tussen reumatoloog en gynaecoloog is daarom zinvol. “Bij voorkeur dus al voordat de patiënt zwanger raakt.”
Vrouwen met reumatoïde artritis (RA) en een kinderwens doen er langer over om zwanger te raken dan gezonde vrouwen. Zo blijkt uit recent promotieonderzoek van dr. Jenny Brouwer, fertiliteitsarts aan het Erasmus MC.
Voor het onderzoek, dat mede mogelijk is gemaakt door het Reumafonds, bestudeerde Brouwer de gegevens van meer dan 300 jonge vrouwen met RA, die langdurig worden gevolgd in het PARA-cohort. Ze keek hierbij naar de invloed van de ziekte op de vruchtbaarheid en naar de invloed van medicatie. “Gezonde vrouwen hebben gemiddeld drie maanden nodig om zwanger te worden. Vrouwen met RA deden er gemiddeld zes maanden over om zwanger te raken. En bij veertig procent van de vrouwen duurde het langer dan een jaar. We spreken dan van verminderde vruchtbaarheid. Dit is het geval bij tien tot vijftien procent van de Nederlandse vrouwen”, vertelt ze.
Eerder in de overgang
Het later zwanger raken lijkt samen te hangen met het hebben van actieve ziekte. Brouwer: “Ook het chronisch gebruik van NSAID’s en prednison in doses van meer dan 7,5 mg per dag lijken een negatieve invloed te hebben op de snelheid waarmee vrouwen met RA zwanger raken.”
Brouwer vond daarnaast dat bij vrouwen met RA het anti-Müllers Hormoon (AMH) sneller afneemt dan bij gezonde vrouwen. “AMH wordt afgegeven tijdens de vroege rijping van de eicellen. Bij vrouwen met een eerdere afname van dit hormoon raken de eierstokken sneller verouderd. Hoe dit komt weten we niet precies. Uit onderzoek uit de jaren ’80 blijkt dat RA-patiënten ongeveer anderhalf jaar eerder in de overgang komen.”
Tijdige gezinsplanning
De Rotterdamse arts pleit er daarom voor om RA-patiënten jonger dan 40 jaar actief te vragen naar een eventuele kinderwens. Bij voorkeur al bij de diagnose. Brouwer: “Het is verstandig direct te vertellen over de invloed van NSAID’s en prednison, en aan te geven dat ze bij een kinderwens beter op tijd kunnen beginnen met hun gezinsplanning, als dat mogelijk is natuurlijk.”
Reumatoloog en gynaecoloog
Bij een kinderwens kan de reumatoloog een behandeling instellen met medicijnen die veilig zijn tijdens de zwangerschap, zonder gebruik te maken van NSAID’s en prednison in doses van meer dan 7,5 mg per dag. “Het doel is immers te streven naar een zo’n laag mogelijke ziekteactiviteit”, aldus Brouwer. Verder is goede communicatie en samenwerking tussen reumatoloog en gynaecoloog, zoals in het Erasmus MC al gebeurt op de gespecialiseerde Kinderwens- en Zwangerschapspoli van de afdeling Reumatologie, volgens haar van groot belang. “Bij voorkeur dus al voordat de patiënt zwanger raakt.”
Auteur: Mirjam Bedaf, medisch journalist
Erasmus MC, RA, vruchtbaarheid, zwangerschap