DOQ

Dr. De Leeuw: ‘Acute doorbloedingsstoornissen “op millimeter niveau” komen vaak voor in hersenschors ouderen’

Door elke vier weken een hersenscan te maken bij ruim vijftig ouderen wisten Nijmeegse onderzoekers voor het eerst het beloop van micro-infarcten in de hersenen zichtbaar te maken. Hoewel die micro-infarcten na een maand al niet meer zichtbaar zijn, dragen ze waarschijnlijk bij aan het ontstaan van hersenschade en dementie, schrijven ze in JAMA Neurology.

Neuroloog dr. Frank Erik de Leeuw

Kleine herseninfarcten

Schade aan de kleinste bloedvaten in de hersenen (cerebral small vessel disease) is de belangrijkste vasculaire oorzaak van dementie en de oorzaak van ongeveer een vijfde van alle herseninfarcten en hersenbloedingen wereldwijd. Onderzoek naar het ziekteproces in de kleinste bloedvaatjes is belangrijk om de ziekten beter te begrijpen en eventueel te kunnen behandelen. Het probleem is, dat die bloedvaatjes zó klein zijn, dat ze zelfs met de sterkste MRI scanner niet gedetailleerd in beeld zijn te brengen.

“Daarom bestuderen we small vessel disease aan de hand van hersenafwijkingen waarvan we denken dat die het directe gevolg zijn van de ziekte”, zegt onderzoekster Annemieke ter Telgte. “Met de MRI brengen we dan micro-infarcten in de hersenschors in beeld, die kleiner zijn dan vijf millimeter. We vinden dergelijke afwijkingen bij tientallen procenten van alle mensen boven de zestig. Maar hoe deze hele kleine infarcten precies ontstaan is niet bekend.”

Uit beeld verdwenen

Onderzoekers van het Radboudumc beschrijven nu in JAMA Neurology de rol van acute, hele kleine doorbloedingsstoornissen bij het ontstaan van deze microinfarcten. Met een speciale MRI-scan konden ze doorbloedingsstoornissen detecteren die niet ouder zijn dan vier weken. Die techniek gebruikten ze bij 54 mensen boven de 60 jaar. Gedurende 10 maanden maakten de onderzoekers elke 4 weken een MRI scan van hun hersenen. Zo probeerden ze de acute doorbloedingsstoornissen die optraden, te koppelen aan het ontstaan van schade aan de hersenen.

Ter Telgte: “We zagen dat 35 procent van deze mensen al eens ooit zo’n klein herseninfarct had gehad. Tijdens het onderzoek vonden we 21 nieuwe, acute doorbloedingsstoornissen bij 7 van de 54 deelnemers. Maar niemand van hen had klachten of last van nieuwe neurologische symptomen! Ook opvallend was, dat geen enkel micro-infarct nog zichtbaar was op de MRI-scans die daarna werden gemaakt. Micro-infarcten lijken voor een MRI voorlopig alleen maar zichtbaar in de acute fase, na vier weken zijn ze letterlijk weer uit beeld verdwenen.”

Link met hersenschade

Neuroloog dr. Frank Erik de Leeuw, die het onderzoek coördineerde: “Ons onderzoek toont aan dat acute doorbloedingsstoornissen ‘op millimeter niveau’ vaak voorkomen in de hersenschors van ouderen. Op basis van microscopisch onderzoek van hersenen van overleden 65-plussers weten we ook dat die micro-infarcten heel vaak voorkomen. Ook micro-infarcten die veel kleiner zijn dan die vijf millimeter. Daarom denken we dat er wel degelijk beschadigingen in de hersenen ontstaan door die acute doorbloedingsstoornis, maar dat ze met de huidige MRI technieken (nog) niet zichtbaar kunnen worden gemaakt.”

Als acute doorbloedingsstoornissen inderdaad een rol spelen bij het ontstaan van hele kleine infarcten, dan opent dat wegen naar nieuw onderzoek voor de behandeling daarvan, en de effecten daarvan op dementie. De onderzoekers zijn nu bezig om, met gecombineerd MRI en microscopisch onderzoek van de hersenen van overledenen, de link tussen doorbloedingsstoornissen en hersenschade definitief aan te tonen.


Publicatie in JAMA Neurology: Temporal Dynamics of Cortical Microinfarcts in Cerebral Small Vessel Disease – Annemieke ter Telgte, Kim Wiegertjes, Benno Gesierich, Brendon Sri Baskaran, José P. Marques, Hugo J. Kuijf, David G. Norris, Anil M. Tuladhar, Marco Duering, Frank-Erik de Leeuw.

Bron: Radboud UMC
Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Casus: patiënte met dyspnoe en oedeem in het gelaat

Een 66-jarige vrouw presenteert zich met sinds drie weken progressief verminderde inspanningstolerantie en met name ’s ochtends een zwelling van het gelaat. Overdag verbeteren de klachten deels. Wat is uw diagnose?

Wat je verwacht, voel je: wat zorgverleners kunnen leren van placebo-effecten

Wat patiënten verwachten, beïnvloedt direct hoe zij pijn of bijwerkingen ervaren. Henriët van Middendorp legt uit hoe placebo- en nocebo-effecten werken, en hoe zorgverleners deze bewust en ethisch kunnen inzetten in de praktijk.

Trots op goed werkend meld­systeem voor bijwerk­ingen

Agnes Kant wijst op het belang van meer onderzoek naar bijwerkingen en roept zorgverleners op te blijven melden bij het Bijwerkingenmeldsysteem. “Van 70% van de geneesmiddelen is nog onduidelijk of deze veilig tijdens de zwangerschap gebruikt kunnen worden.”

Wandelend naar een betere gezondheid

Matthijs van der Poel combineert als huisarts en sportliefhebber zorg en beweging. Met stichting Looprecept wandelt hij wekelijks met patiënten – goed voor lijf, hoofd én verbinding. “Het is heel laagdrempelig en dat verklaart denk ik ook het succes.”

De patiënt doet lastig, en dan?

Patiënten met een persoonlijkheidsstoornis kunnen soms veel losmaken, zowel in het behandeltraject als bij de arts. Thom van den Heuvel geeft handvatten voor het omgaan met deze patiëntengroep. “Het contact vraagt meer tijd en legt tegelijk emotionele druk op de arts."

Vind meertalige zorgverleners via ikspreekmeerdan.nl

Als anios in een huisartsenpraktijk in Amsterdam merkte Daan Frehe dat taal voor veel patiënten een barrière vormt voor het krijgen van goede zorg. “Via ikspreekmeerdan.nl kan nu een zorgverlener met een gedeelde taal en cultuur gevonden worden. Dat is enorm waardevol.”

Casus: man met een veranderde vlek op het been

Een 72-jarige man presenteert zich op uw spreekuur met een veranderde plek op het bovenbeen rechts. De vlek is gegroeid en van kleur veranderd. De patiënt heeft een licht huidtype en een voorgeschiedenis van basaalcelcarcinoom. Wat is uw diagnose?

Maak van wachttijd in de ggz hersteltijd: vijf praktische adviezen

Sanne Booij en Christien Slofstra willen af van de stille wachttijd in de ggz. Met hulp van de huisarts kan het herstel al beginnen, nog vóór de intake. “Deze periode hoeft geen verloren tijd te zijn.”

Beteugelen geneesmiddel­prijzen noodzakelijk voor betaalbare zorg

Wilbert Bannenberg strijdt met Stichting Farma ter Verantwoording tegen excessieve geneesmiddelprijzen. Zijn missie: winsten beteugelen om zorg toegankelijk te houden. “Geneesmiddelprijzen moeten beteugeld gaan worden, anders wordt de zorg onbetaalbaar.”

Casus: vrouw met veranderd defecatiepatroon

Een vrouw wordt naar de polikliniek gestuurd in verband met een veranderd defecatiepatroon. Ze heeft wat frequenter dan gebruikelijk ontlasting. Er zijn wat vage buikklachten in de zin van rommelingen en krampen. Ze gebruikt geen medicatie. Wat is uw diagnose?