Dr. Dolhain: ‘Ook voor mannelijke patiënten met kinderwens veiligheid van anti-reumatica in kaart brengen’

Een goede behandelstrategie voor zowel vrouwen als mannen met een reumatische aandoening met een kinderwens. “We weten nog weinig over de vruchtbaarheidseffecten van medicatie bij mannen”, vertelt reumatoloog dr. Dolhain van het ErasmusMC. “Het is een black box. We gaan de gevolgen van MTX bestuderen. Ook bij mannen willen we uiteindelijk komen tot de beste behandelstrategie voor het individu.”

Negen van de tien Nederlandse stellen met een kinderwens kunnen binnen een jaar verheugd constateren dat er sprake is van een zwangerschap. Bij een paar met een reumatoïde artritis (RA)-patiënt is die kans aanzienlijk minder groot: nog geen zes van de tien. ReumaNederland heeft vorig jaar zeven universitaire onderzoeksgroepen op het vlak van ontstekingsreuma benoemd tot Research Centre of Excellence (RCE). Een daarvan – voor reumabehandeling bij kinderwens en zwangerschap – gaat onder meer bestuderen hoe vrouwen met artritis sneller zwanger kunnen worden. Wat is bij deze in het Erasmus MC gevestigde groep al bekend over dit thema? En wat zijn de speerpunten voor onderzoek?

Prednison en NSAID’s

Reumatoloog dr. Radboud Dolhain: “We weten dat vrouwelijke patiënten minder snel zwanger raken als gevolg van hoge ziekteactiviteit en gebruik van prednison (> 7,5 mg/dag) of NSAID’s. Laatstgenoemde middelen lijken bijvoorbeeld de eisprong te kunnen onderdrukken en de innesteling negatief te beïnvloeden. Is een vrouw eenmaal in verwachting, dan zijn we sowieso terughoudend met NSAID’s, omdat ze bijvoorbeeld nierfunctiestoornissen kunnen veroorzaken bij de foetus.”

Balans

De Rotterdamse reumatoloog schets de historische ontwikkeling. “Vroeger was de trend weinig medicatie voor te schrijven bij een kinderwens of een zwangerschap. Tegenwoordig kiezen we voor meer medicatie met als doel de ziekte rustig te houden en de vrouw zo weinig mogelijk last te laten ondervinden van haar ziekte. We zoeken naar een goede balans tussen controle van de ziekte en een – gezonde – zwangerschap.”

TNF-blokkers

In Het Erasmus MC loopt verder een onderzoek naar de effecten van een ander middel: TNF-blokkers. Dolhain: “We bekijken of het lukt om daarmee de patiënt in remissie te krijgen voor en tijdens de zwangerschap. Het gaat om patiënten die onvoldoende reageren op meer traditionele medicatie, zoals Hydroxychloroquine (Plaquenil) en Sulfasalazine. Verder weten we dat de meeste – maar niet alle – TNF-blokkers vanaf het tweede trimester over de moederkoek heen naar het kindje worden getransporteerd. We willen nu onderzoeken of het goed mogelijk is om tijdens de zwangerschap vrouwen om te zetten op een TNF-blokker die niet door de moederkoek bij het kindje komt en wanneer dat het best kan gebeuren. Het onderzoek moet een verfijnd beeld opleveren van TNF-blokkers-effecten. Dolhain: “Is het veilig? Bij welke patiënten is het middel sowieso nodig? Welke TNF-blokkers zijn het meest geschikt voor welke patiënt?”

Mannen

Een speerpunt binnen het onderzoek is meer zicht te krijgen op de redenen dat vrouwen met RA minder gemakkelijk zwanger raken. En mannelijke patiënten met een kinderwens? Dolhain: “We weten nog weinig over de vruchtbaarheidseffecten van medicatie bij mannen. Het is een black box. We gaan de gevolgen van Methotrexaat bestuderen. Komt dit terecht in het sperma? En zo ja, wat is het effect ervan? Net als bij vrouwen willen we bij mannen uiteindelijk komen tot de beste behandelstrategie voor het individu.” Hij vervolgt: “Het is belangrijk beter te voorzien in de informatiebehoefte van mannen met een kinderwens. Zo maakt menigeen zich zorgen: zal mijn kind net als ik reuma krijgen? Of kan mijn medicatie de gezondheid van mijn aanstaande kind schaden? Daarom gaan wij samen met Bijwerkingencentrum Lareb de veiligheid van medicatiegebruik van mannelijke patiënten met een kinderwens in kaart brengen.”

Langlopend cohort

Nu ReumaNederland de onderzoekgroep van Dolhain heeft benoemd tot RCE voor reumabehandeling bij kinderwens en zwangerschap, krijgen de Rotterdamse studies een impuls. Dolhain: “Voor dit soort onderzoeken heb je langlopende patiëntcohorten nodig. Met de subsidie van ReumaNederland kunnen we deze cohorten voortzetten en uitbouwen.”

Lees meer over: