DOQ

Dr. Schut over leiding geven tijdens corona: ‘Coronazorg is een team-effort; steun elkaar en blijf met elkaar praten’

Nu de instroom van COVID-19-patiënten op de intensive care na een jaar nog steeds aanhoudt, is het extra belangrijk dat leidinggevenden de vaak vermoeide zorgmedewerkers motiveren en de teamgeest bewaken. Dat zegt dr. Anna Schut, internist-intensivist en hoofd van de afdeling ic van het Ikazia Ziekenhuis. Als boegbeeld van de vrouwen die in de frontlinie strijden tegen het coronavirus, ontving zij onlangs de Women of the Year Award 2020 van het tijdschrift Harper’s Bazaar.

‘Anna, gaan we de tweede en derde ic openen?’ Het was op een zondag eind februari 2020 toen dr. Anna Schut met deze vraag werd gebeld door algemeen directeur Rob Kievit van het Rotterdamse Ikazia Ziekenhuis.

Internist-intensivist dr. Anna Schut

Precies op tijd

“Een heel bijzonder moment”, zegt de internist-intensivist. “Want op dat ogenblik lagen er zelfs nog geen coronapatiënten op onze gebruikelijke intensive care. En nu was de vraag of we desalniettemin een tweede en derde ic, waarvoor alle voorbereidingen waren getroffen, in gebruik zouden nemen. Ik weet nog dat ik tijdens het telefoongesprek dacht: O jee, nu hangt het in belangrijke mate van mij af. Als ik ‘ja’ zeg, gaan we het daadwerkelijk doen. En uiteindelijk is dat ook gebeurd, na overleg met alle betrokkenen. We wisten: die golf gaat komen, we moeten er klaar voor zijn. Iedereen die nodig was voor de opening, kwam na onze beslissing op zijn vrije zondagmiddag naar het ziekenhuis. Het was mooi om te zien wat je in korte tijd voor elkaar kunt krijgen als iedereen dezelfde mindset heeft. En het bleek een juist besluit te zijn. We hadden het geen dag later moeten doen, want dan zouden we de instroom van ic-patiënten niet hebben aangekund.”

“In korte tijd gingen we van ongeloof naar overvolle ic’s. En ik werd verantwoordelijk voor de organisatie van de intensive care voor de COVID-patiënten”

Van ongeloof naar acute zorg

Van Schut werd leiderschap verwacht op een opmerkelijk moment. “Nog maar een paar weken ervoor had ik het voorzitterschap van de vakgroep op me genomen en was ik hoofd van de afdeling intensive care geworden. Net als iedere andere Nederlander kreeg ik eind 2019 en 2020 berichten mee over een nieuw, onbekend virus. Eerst uit China en later uit Italië. En net als vrijwel iedereen dacht ik: het kan toch niet dat het ook hierheen komt, het zal toch wel meevallen? Maar met het verstrijken van de dagen begon een gevoel van urgentie te ontstaan. Zeker toen de eerste COVID-19-meldingen uit Noord-Brabant bekend werden, beseften we dat we ons moesten voorbereiden en dat er een enorme taak voor ons lag. In korte tijd gingen we van ongeloof naar overvolle ic’s. En in mijn nieuwe functies werd ik verantwoordelijk voor de organisatie van de intensive care voor de COVID-patiënten.”

Twee keer zoveel ic-bedden

Vóór de corona-uitbraak beschikte het Ikazia Ziekenhuis over twaalf ic-bedden. Schut: “De meest drastische maatregel was dat we dit aantal hebben verdubbeld. Daartoe confisqueerden we letterlijk de CCU-ruimte en een deel van de verkoeverkamers. Dit betekende dat we de collega’s op die afdelingen ook het urgentiebesef moesten bijbrengen. Dat is allemaal prima en in een goede sfeer verlopen: de collega-intensivisten, de cardiologen en anesthesiologen bewogen uitstekend mee.”

“We maakten aan iedereen duidelijk: jij bent ook een heel belangrijk onderdeel van deze keten”

Belangrijk onderdeel keten

De dagen waren vol hectiek en de zorg vergde veel improvisatie, maar Schut genoot van de sfeer en dynamiek die ontstonden op de ic. “Directie, leidinggevenden in de zorg en dus ook ik zijn de uitdaging aangegaan met het idee: we moeten iedereen aanspreken op zijn kwaliteiten en zijn kwaliteiten ook benutten. We hebben niet van bovenaf opgelegd wat er allemaal moest gebeuren, maar het werk in stukjes opgedeeld en bij elk stukje bekeken wie daarvoor de aangewezen persoon was. We hebben nadrukkelijk de verpleegkundigen erbij betrokken, want zij moesten voor een groot deel het werk gaan doen. We vroegen bijvoorbeeld: wat hebben jullie nodig om veilig op die ic te werken, wat wil je direct aan het bed hebben en wat moet buiten de ic geregeld? Dankzij die benadering voelde iedereen zich betrokken en ook aangesproken op zijn verantwoordelijkheid. We maakten aan iedereen duidelijk: jij bent ook een heel belangrijk onderdeel van deze keten.”

“Ondanks die hectische, moeilijke en vaak verdrietige tijd ervaarden mensen hoe mooi het werk is op een ic”

Patiënten draaien

Collega’s uit de meest uiteenlopende geledingen van het ziekenhuis begonnen zich in te zetten voor COVID-19-patiënten op de ic. Schut: “Anesthesiologen, anesthesiologie-assistenten en medewerkers van de verkoever gaven aan: wij willen jullie gaan helpen op de ic, wij gaan verpleegkundige werkzaamheden verrichten. Verder gingen collega’s van andere afdelingen ’s morgens en ’s middags patiënten van buik- naar rugligging en vice versa draaien. Ook hadden we vrijwilligers die als runner werden ingezet en spullen naar de ic kwamen brengen, zoals benodigde attributen voor beademing die zich elders in het ziekenhuis bevonden.”

Schut vervolgt: “Velen zijn de schoonheid van het ic-vak gaan zien. Ondanks die hectische, moeilijke en vaak verdrietige tijd ervaarden mensen hoe mooi het werk is op een ic. Een van onze anesthesiologen doet nu zelfs de vervolgopleiding tot intensivist.”

Waardering tonen

Welk type leiderschap wordt gevraagd in coronatijd? Schut: “In het begin was het gevoel: we gaan dit doen, we gaan dit regelen, we gáán ervoor. Maar naarmate de crisis langer duurde, merkte ik dat collega’s op de ic vermoeid werden en emotioneel geraakt waren omdat ze verdrietige dingen hadden meegemaakt. Sindsdien is het ook een uitdaging het moreel hoog te houden op de afdeling. Als arts ben ik gewend om te luisteren naar de patiënt, om tussen de regels door te lezen en oprechte aandacht te tonen. Dit is nu ook extra belangrijk in het contact met collega’s. Ik drink bijvoorbeeld een kop koffie met verpleegkundigen om te vragen hoe het gaat en ik toon waardering, ook in de vorm van een attentie. Zo neem ik weleens een taart mee naar het werk.”

Team

Welk advies heeft Schut voor collega-leidinggevenden nu de coronapandemie aanhoudt? “Wees onbevreesd, ga er gewoon voor. Coronazorg is op je pad gekomen, dus ga de uitdaging aan en volg daarbij ook je hart, want vaak is dat wat maakt dat het goed is. Blijf je er verder van bewust dat coronazorg een team effort is. Zoek dat team op, steun en help elkaar en blijf met elkaar praten.”

“Het einde van de coronacrisis is nog helemaal niet in zicht. Dat maakt het extra belangrijk elkaar te motiveren”

Motiveren

De duur van de crisis is ongewis. “Dat maakt het lastig”, zegt Schut. “Normaal gesproken heb je een doel en weet je wanneer je taak erop zit. Maar in dit geval is het einde nog helemaal niet in zicht. Dat maakt het extra belangrijk elkaar te motiveren. Hoe ik zelf gemotiveerd blijf? Kijk, net als ieder ander overvalt mij weleens het gevoel: jongens, hoelang gaat dit nog duren, hoe gaan we dit volhouden, dit kan toch zo niet langer? Maar als ik dan in het ziekenhuis aankom en de patiënten zie die ons zo nodig hebben, de mensen die zo ziek zijn, dan weet ik: we moeten gewoon doorgaan. We hebben geen andere keuze.”

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Casus: jongen met gepig­menteerde huid­afwijking

Een tienjarige jongen heeft een opvallende laesie op de rechterbovenarm. Bij navraag blijkt deze laesie al jaren aanwezig. In de familie komen geen melanomen voor. De jongen heeft een blanco voorgeschiedenis. Wat is uw diagnose?

Casus: man met klachten van moeizaam plassen

Een man komt met een doorgemaakte blaasontsteking op uw spreekuur. Plassen gaat al een paar jaar langzaamaan moeilijker en moeilijker. De straal is zwak, nogal eens sproeiend en er wordt bijna altijd wat nagedruppeld. Persen helpt niet echt. Wat is uw diagnose?

Iedere arts moet zich voorbereiden op een leven lang leren

Welzijn is een voorwaarde voor professionele en persoonlijke ontwikkeling. En dat is in de medische sector meer dan ooit een punt van zorg, vindt Marjolein van de Pol. “De nieuwe bewegingen moet je gewoon volgen, in welke fase van je carrière je ook zit.”

‘‘Minder eten en meer bewegen’ is echt een misvatting’

Mensen met obesitas hebben vaak te maken met negatieve vooroordelen, ook in de zorg. Daardoor vermindert de kwaliteit van zorg, legt Paige Crompvoets uit. “Uit mijn onderzoek bleek dat mensen met obesitas soms belachelijk gemaakt worden door hun zorgverleners.”

Whispp biedt oplossing voor mensen met stem- en spraak­problemen

Joris Castermans ontwikkelde Whispp, een app die met behulp van AI fluister- en aangedane spraak kan omzetten in een heldere en natuurlijke stem. “Wie nog audio- of video-opnames heeft van de gezonde stem, kan met Whispp de eigen stem van vroeger creëren.”

Artsen voor Kinderen helpt kinderen met een chronische ziekte of beperking

Michel Weijerman van Stichting Artsen voor Kinderen vertelt over hun projecten voor betere zorg en welzijn voor kinderen met een chronische aandoening. “Zo’n 200 zorgprofessionals zijn op vrijwillige basis bij onze poli betrokken. Binnen 48 uur krijg je antwoord.”

Casus: patiënte met dagelijkse neusbloedingen

Een patiënte is de dagelijkse neusbloedingen rechts helemaal zat. Door het dichtknijpen van de neus gedurende 10 minuten stopt de bloeding wel steeds. Wat is uw diagnose?

‘Wees alert op opioïd­misbruik bij patiënten op SEH’

Opioïdgebruik komt bij SEH-patiënten vaker voor dan gemiddeld. Meer bewustzijn over misbruik van deze medicatie is nodig, aldus Joris Holkenborg. “Maar vergeleken met de VS doen we het in Nederland, mede dankzij apothekers en huisartsen, best wel goed.”

Voorkom een burn-out

Huisarts Nico Verhoef onderzocht waarom steeds meer artsen een burn-out krijgen, hoe dit te voorkomen, én geeft tips hoe je het werk leuk houdt voor jezelf. “Een middag per week maakte ik vrij voor kleine chirurgische ingrepen, omdat ik dat heel leuk vind om te doen.”

De zorgverlener als verwonderaar

Steeds meer resultaten wijzen uit dat een goed contact tussen de zorgverlener, het kind en de ouders, veel leed kan voorkomen. Piet Leroy zet zich in voor pijn- en traumavrije zorg bij kinderen. “Ik spreek nooit over lastige ouders, wel over kwetsbare ouders.”


0
Laat een reactie achterx