Dr. Vehmeijer over huidreconstructie in één procedure: ‘De tien patiënten vertegenwoordigden een breed spectrum’

De reconstructie van grote, diepe wonden gebeurt door de wond te bedekken met twee lagen: een dermale matrix met daarbovenop lichaamseigen epidermis. Tot nu toe verloopt deze procedure in twee stappen. Plastisch chirurgen van het Radboudumc laten zien dat het ook in één keer kan. Dat scheelt tijd en geld. “De ingreep verliep steeds zonder complicaties en de uitkomsten waren, na een follow-up variërend van enkele maanden tot anderhalf jaar zeer goed.”

Het regeneratieve vermogen van onze huid groot is, maar er zijn grenzen. Bij zeer uitgebreide en/of diepe wonden, bijvoorbeeld brandwonden of huid die ernstig is aangetast door een infectie, lukt het de huid niet meer om de wond (helemaal) te repareren. Geen nood, want chirurgen hebben al lang geleden ontdekt hoe ze de huid in dergelijke gevallen een handje kunnen helpen. Namelijk door de wond te bedekken met stukken intacte opperhuid die elders op het lichaam zijn ‘geoogst’.

Te weinig intacte epidermis

“Maar ook het transplanteren van lichaamseigen opperhuid, in vaktaal split-thickness skin grafting, kent grenzen”, vertelt dr. Mariëlle Vehmeijer, chirurg bij de vakgroep plastische chirurgie van het Radboudumc. “Mensen bij wie een groot deel van de huid is beschadigd, bijvoorbeeld door brand, hebben simpelweg te weinig intacte epidermis om te transplanteren. En als de wond diep is, dat wil zeggen als ook de dermis is verdwenen, leidt transplantatie van de epidermis vaak tot de vorming van een strakke huid. Je mist immers de dermis die de huid zijn souplesse verschaft.”

“Op zo’n dermale matrix breng je na enige tijd een tweede laag aan, de lichaamseigen epidermis”

Dermale matrix

Een (gedeeltelijke) oplossing voor het eerste probleem werd gevonden in het oprekken van de te transplanteren epidermis nadat er gaatjes in zijn geprikt. Vehmeijer: “Transplantatie van opgerekte epidermis veroorzaakt echter meer littekenvorming en een minder mooi eindresultaat.” Ook voor het tweede probleem is in het recente verleden een oplossing bedacht: het concept van wondbedekking met twee lagen. “Daarbij breng je op de schoongemaakte wond eerst een laag aan die de dermis vervangt. Deze laag beschermt de wond niet alleen tegen infecties en vochtverlies maar biedt ook een matrix waarin cellen kunnen infiltreren die na deling en differentiatie leiden tot de aanleg van een nieuwe dermis. Op zo’n dermale matrix breng je na enige tijd een tweede laag aan, de lichaamseigen epidermis.”

“Een groot pluspunt van Glyaderm is ook dat het veel goedkoper is dan commerciële producten aangezien ETB-BISLIFE geen winstoogmerk heeft”

Glyaderm

De afgelopen jaren zijn diverse commerciële producten ontwikkeld die kunnen dienen als dermale matrix. “Velen zijn gemaakt van runder- of varkenscollageen, sommige zijn geheel synthetisch. Een overeenkomst tussen deze producten is in ieder geval dat ze heel duur zijn”, merkt Vehmeijer op. Ruim tien jaar geleden ontwikkelde de Euro Tissue Bank, ETB-BISLIFE, in Beverwijk een dermale matrix op basis van menselijke kadaverhuid. Hieruit zijn alle cellen verwijderd waardoor het product, Glyaderm geheten, na transplantatie geen afstotingsreactie opwekt. “Een groot pluspunt van Glyaderm is ook dat het veel goedkoper is dan de commerciële producten aangezien ETB-BISLIFE geen winstoogmerk heeft.”

Tweemaal een operatie

Sinds 2017 passen de plastisch chirurgen van het Radboudumc het concept van wondbedekking met twee lagen met succes toe in de klinische praktijk. “Het enige nadeel is eigenlijk de duur van de procedure”, stelt Vehmeijer. “De patiënt moet tweemaal een operatie ondergaan met ongeveer een week tussentijd. Dat betekent een lange ziekenhuisopname en extra kosten voor de tweede operatie. Dat we de epidermis niet meteen op de dermale matrix aanbrengen heeft een historische achtergrond. We wilden aanvankelijk eerst afwachten of de dermale matrix goed hecht, alvorens de lichaamseigen epidermis aan te brengen. Want als de matrix niet goed hecht ben je ook de kostbare lichaamseigen epidermis kwijt.”

“We zijn trots op de foto’s die we in het artikel hebben kunnen opnemen. Waarbij dit bepaald uitdagende casussen waren”

Proof of prinicple

Gesterkt door de goede resultaten die zij behaalden, trokken de Nijmeegse plastisch chirurgen onlangs de stoute schoenen aan. Zij brachten – bij wijze van proof of principle – bij tien patiënten de beide lagen in één procedure aan. En met succes, meldden zij in een recente publicatie in het vakblad Cell Tissue Bank. “De ingreep verliep steeds zonder complicaties en de uitkomsten waren, na een follow-up variërend van enkele maanden tot anderhalf jaar zeer goed. We zijn trots op de foto’s die we in het artikel hebben kunnen opnemen. Waarbij dit bepaald uitdagende casussen waren.” Zoals gezegd, dit was een proof of principle-studie. Vehmeijer: “De tien geïncludeerde patiënten vertegenwoordigden een breed spectrum, zowel wat betreft type wond als leeftijd. We gaan nu in een vervolgstudie voor verschillende groepen van steeds enkele tientallen patiënten deze procedure toepassen en de uitkomsten, ook op de lange termijn, ervan evalueren.”

Lees meer over: