DOQ

EMDR helpt bij PTSS en angst gerelateerd aan bevalling

Ongeveer een op de tien vrouwen ervaart haar bevalling als traumatisch. Bij zo’n 13% van hen leidt dit tot PTSS. EMDR is een bewezen effectieve behandeling bij PTSS, ook als dit het gevolg is van een traumatische bevallingservaring. Volgens gynaecoloog Claire Stramrood is het belangrijk dat de betrokken zorgverleners de klachten herkennen. En dat zij doorverwijzen naar een GZ-psycholoog met een EMDR-opleiding, zoals Simone van Leipsig-Beekman. 

Simone van Leipsig-Beekman, specialist in psychologische zorg rondom zwangerschap en geboorte, behandelt vrouwen met PTSS of enkele PTSS-klachten meestal met EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing). “In een EMDR-sessie wordt de traumatische herinnering weer even zo levendig mogelijk opgehaald uit het geheugen,” legt Van Leipsig uit. “Tegelijkertijd wordt een afleidende taak aangeboden. Doorgaans is dat het volgen met de ogen van snelle handbewegingen die de therapeut maakt. Deze afleidende taak zorgt ervoor dat er geen ruimte meer overblijft voor de emotionele lading van de herinnering, waardoor de spanning in het lichaam afneemt en een vrouw nieuwe betekenissen kan geven aan de gebeurtenissen.”

“In een EMDR-sessie wordt de traumatische herinnering weer even zo levendig mogelijk opgehaald uit het geheugen”

GZ-psycholoog Simone van Leipsig Beekman

PTSS-symptomen nemen af

Door het verwerkingsproces wordt de herinnering opnieuw – maar nu op een goede manier – opgeslagen in het geheugen. Van Leipsig: “Als een vrouw dan weer terugdenkt aan of geconfronteerd wordt met de herinnering in het dagelijks leven, merkt ze dat deze neutraal voelt in haar lichaam en dat de symptomen van PTSS afnemen. Je kunt je voorstellen dat een vrouw dan ook beter kan afstemmen op de behoeften van haar baby of meer kan genieten van het moederschap. “Mocht een vrouw geen PTSS(-klachten) hebben, maar wel angstig zijn voor de bevalling, al dan niet door een eerdere bevallingservaring, dan kan er ook EMDR worden toegepast,” zegt gynaecoloog Claire Stramrood, expert op het gebied van bevallingsgerelateerde PTSS en trauma. “Mindfulness en haptotherapie zijn in dat geval ook bewezen effectief.”

“Vrouwen onderdrukken hun klachten of zijn druk met hun baby. Op het moment dat ze weer zwanger zijn, komen de klachten pas echt tot uiting”

Gynaecoloog Claire Stramrood

EMDR veilig in de zwangerschap

Van Leipsig ziet in haar praktijk vaak dat vrouwen met bevallingsgerelateerde PTSS of angst pas hulp zoeken in een volgende zwangerschap. “Vrouwen onderdrukken hun klachten of zijn druk met hun baby,” zegt Stramrood. “Op het moment dat ze weer zwanger zijn, komen de klachten pas echt tot uiting. Dan realiseren zij zich realiseren dat er weer een bevalling aankomt en ze daar angstig voor worden.” Stramrood benadrukt dat uit onderzoek van OLVG in Amsterdam blijkt dat EMDR ook veilig kan worden toegepast in de zwangerschap.

Screenen en herkennen

De belangrijkste rol van gynaecologen en verloskundigen is screenen en herkennen van PTSS(-klachten), zegt Stramrood. “Tijdens de bevalling, in de kraamweek, bij de nacontrole óf in een volgende zwangerschap kun je de indruk krijgen dat een vrouw haar bevalling als heel naar heeft ervaren. Je kunt natuurlijk ook zelf vragen hoe ze haar bevalling heeft ervaren en hoe ze erop terugkijkt. In de richtlijn Bevallingsgerelateerde PTSS staan screeningsvragenlijsten die je daarbij kunt gebruiken.”

De belangrijkste symptomen van PTSS zijn herbeleven, vermijden, negatieve gedachten en stemming en hyperactivatie”

Gynaecoloog Claire Stramrood

Symptomen PTSS

“De belangrijkste symptomen van PTSS zijn herbeleven, vermijden, negatieve gedachten en stemming en hyperactivatie,” zegt Stramrood. “Naar het herbeleven van de bevalling kun je het makkelijkst vragen, en daar komen vrouwen zelf ook het snelste mee. Herbelevingen dienen zich aan in de vorm van nachtmerries of flashbacks. Of een vrouw krijgt een fysieke reactie als ze opnieuw het ziekenhuis binnenstapt, zoals benauwdheid of hartkloppingen. Dat valt dan bijvoorbeeld op bij de nacontrole.”

GZ-psycholoog met EMDR-opleiding

Stramrood adviseert gynaecologen en verloskundigen om gebruik te maken van de keuzekaart ‘Nare bevallingservaring’ die te vinden is op Thuisarts.nl. “Je hoeft het niet zelf te behandelen, maar je moet wel weten naar wie je kunt verwijzen. Ga dus na welke GZ-psychologen met een EMDR-opleiding er in jouw regio zijn. Als ze affiniteit met de doelgroep hebben is dat een pré. Dat zien we gelukkig steeds meer, mede dankzij de cursus ‘EMDR-behandeling bij bevallingsgerelateerde PTSS en angst’ die Simone en ik samen geven. Heeft een vrouw geen PTSS, maar kijkt ze wel negatief terug op de bevalling, dan kan een gesprek met een verloskundig coach of de praktijkondersteuner van de huisarts ook zinvol zijn.”

Referenties:

  1. Richtlijn Bevallingsgerelateerde PTSS en PTSS-klachten
  2. Keuzekaart ‘Nare bevallingervaring’ op Thuisarts.nl
  3. Cursus ‘EMDR-behandeling bij bevallingsgerelateerd PTSS en angst’
Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Boek over veilige sedatie toepassen op de SEH moet angst wegnemen

Vier SEH- artsen schreven een boek over veilige sedatie op de SEH. Het is bedoeld als naslagwerk en cursusmateriaal, vertellen Mischa Veen en Daniëlle van Winden. “Uniek is dat de informatie ook gericht is op het voorkomen van traumatische ervaringen voor patiënten.”

‘Wij willen over twintig jaar ook nog huisarts zijn’

Ties Janssen vertelt over het manifest ‘De huisarts van morgen’, waarmee de Lovah de continuïteit van de huisartsenzorg wil veiligstellen. “Al jaren wordt er nagedacht over vergrijzing en personeelstekorten in de zorg, en nog steeds kabbelt het maar voort.”

Casus: 13-jarig meisje met een bloedende moedervlek

Een 13-jarig meisje komt op het spreekuur omdat ze sinds enkele dagen een bloedende moedervlek heeft. De moedervlek zit er al sinds enkele maanden en is snel gegroeid en ook wat boller geworden. Verder geen klachten zoals pijn of jeuk. Wat is uw diagnose?

‘Ik heb medewerkers meegenomen naar waar ze het best op hun plek zijn’

Op de afdeling waar Jacqueline Loonen leiding geeft staat ‘persoonsgericht’ centraal, zowel in de patiëntenzorg als in de organisatie. “De patiënt en zorgverlener zijn samen verantwoordelijk. Iedereen komt vanuit zijn of haar expertise met voorstellen tot verbetering.”

Casus: vrouw met verkoudheid en oorpijn

Patiënte zit verkouden tegenover u met oorpijn links. De verkoudheid bestaat sinds gisteren maar de oorpijn is vannacht begonnen. De otalgie is pijnlijker dan de pijn die zij heeft ervaren bij de bevalling van haar kinderen. Het gehoor is links mogelijk iets minder dan rechts. Zij heeft geen koorts. Wat is uw diagnose?

Mededingings­toezicht biedt veel ruimte voor samen­werking

In ons zorgstelsel is veel ruimte voor samenwerking en netwerkvorming, vertelt Marco Varkevisser. “Veel zorgaanbieders denken dat heel veel niet mag van de ACM, terwijl die de afgelopen jaren heeft laten zien dat er juist veel ruimte is voor samenwerking.”

‘Vergroot herken­baarheid anti­biotica’

Een betere herkenbaarheid van antibiotica kan leiden tot verstandiger gebruik en zo helpen in de strijd tegen de wereldwijd groeiende antibioticaresistentie. Annelie Monnier en Heiman Wertheim vertellen over het ABACUS-project. “Resistentie kent geen grenzen.”

Medische hypnose: meer controle over je lijf en emoties

Kinderarts en hypnotherapeut Arine Vlieger vertelt over het gebruik van medische hypnose: “Als je de verwachtingen van de patiënt positief kan beïnvloeden dan heeft dat tevens effect op de behandeling. Taal is dan ook de basis van hypnose.”

Casus: vrouw met melaena, een steeds dikker wordende buik en een uitpuilende navel

Een vrouw wordt gepresenteerd op de Spoedeisende Hulp in verband met sinds 1 dag bestaande melaena. Daarnaast klaagt patiënte over een steeds dikker wordende buik, pijn in de rechter bovenbuik en een uitpuilende navel sinds 6 weken. Tevens zijn haar benen iets dikker geworden. Wat is uw diagnose?

In zes stappen afval op de OK reduceren

Roos Bleckman, Lukas Radema en hun collega’s van het OK Green Team bedachten een stappenplan om het afval op de OK de komende jaren met de helft te reduceren. “Het afdekmateriaal op de OK kon met maar liefst 20% gereduceerd kon worden.”


0
Laat een reactie achterx