DOQ

‘Familie­onderzoek’ naar naweeën van behandeling kinderkanker

De een – cardioloog in opleiding Julius – doet onderzoek naar de cardiologische gevolgen van de behandeling van kanker. De ander – gynaecoloog in opleiding Steffie – doet onderzoek naar zwangerschapsuitkomsten bij vrouwen met een hartaandoening. Op het snijpunt van deze gebieden – cardiologische problemen bij zwangere vrouwen met een verleden van kinderkanker –  publiceerden broer en zus Heemelaar onlangs de uitkomsten van een gezamenlijke studie.

“Nee, het was geen vooropgezet plan om samen een studie op te zetten”, zegt Julius Hemelaar. “Marloes Louwerens, internist-oncoloog bij de LATER-poli van het LUMC, kwam bij de afdeling cardiologie met de vraag of wij wilden uitzoeken welke gevolgen de behandeling wegens kanker op jonge leeftijd heeft op het ontstaan van cardiologische problemen tijdens een zwangerschap. De LATER-poli, die de late effecten van behandelingen wegens kinderkanker in kaart brengt, kreeg daar namelijk veel vragen over van patiënten die zwanger wilden worden. Wij vonden dat bij zo’n onderzoek ook de afdeling gynaecologie betrokken moest worden.” Steffie: “Toen Julius bij mij polste of een collega van mij dit onderzoek wellicht zou zien zitten, zei ik dat ik het graag zelf wilde doen. Ik heb van 2015 tot 2019 als tropenarts voor veel zwangeren met hartproblemen gezorgd, dus het onderwerp leek mij heel interessant. Daarnaast was het een unieke kans om met mijn broer samen te werken.”

“Je kunt het doormaken van een zwangerschap zien als een testcase voor het lichaam”

Gynaecoloog in opleiding Steffie Heemelaar

Testcase voor het lichaam

Zo gezegd, zo gedaan. Aan de hand van de gegevens – en enkele extra cardiologische metingen – van 39 vrouwen die na een behandeling wegens kanker op kinderleeftijd één of meer zwangerschappen hebben doorgemaakt, analyseerden Julius, Steffie en hun mede-onderzoekers welke gevolgen de kinderkanker had voor de hartfunctie en de uitkomst van de zwangerschap(pen). “Je kunt het doormaken van een zwangerschap zien als een testcase voor het lichaam”, vertelt Steffie. “Lichamelijke problemen die dan optreden, bijvoorbeeld diabetes, hypertensie of hartklachten, steken vaak later in het leven opnieuw de kop op.”
“Diverse oncologische behandelingen, zoals bestraling van het hart en het gebruik van anthracyclines, hebben een negatief effect op de werking van het hart”, vult Julius aan. “Wij wilden daarom graag weten hoe de hartfunctie zich ontwikkelt tijdens de zwangerschap bij vrouwen met een verleden met kanker. Grote studies wijzen uit dat hartfalen rondom een zwangerschap in deze groep niet vaak voorkomt, zo rond de 1 à 2%. Het is dus nuttig om te kunnen voorspellen wie wel een verhoogde kans heeft tijdens de zwangerschap om cardiologische complicaties te ontwikkelen. Zodat alleen van deze vrouwen de hartfunctie tijdens een zwangerschap in de gaten gehouden hoeft te worden.”

“GLS is een goed hulpmiddel om na te gaan bij wie tijdens de zwangerschap extra aandacht voor de hartfunctie zinvol is”

Cardioloog in opleiding Julius Heemelaar

Voorspellend

Julius: “De 39 vrouwen maakten in totaal 91 zwangerschappen door waarvan er 73 tot een levend geboren baby leidden. Voorafgaand aan de zwangerschappen was de knijpkracht van het hart van de vrouwen, gemeten als linker vertrikel ejectiefractie, LVEF, gemiddeld lager dan bij vrouwen zonder voorgeschiedenis van kanker. We vonden dat GLS, global longitudinal strain, een echografische maat voor subklinische vermindering van de knijpkracht van het hart, op individueel niveau een voorspeller lijkt voor een verdere afname van de knijpkracht van het hart tijdens de zwangerschap. Indien bevestigd in grotere studies, betekent dit dat GLS bij vrouwen met een verleden van kinderkanker een goed hulpmiddel is om na te gaan wie tijdens de zwangerschap een daling van de knijpkracht van het hart zal ontwikkelen en wie niet. En dus bij wie tijdens de zwangerschap extra aandacht voor de hartfunctie zinvol is.”

“Vrouwen met een verleden van kinderkanker die een kinderwens hebben, moeten zich goed laten voorlichten over de mogelijke complicaties van een zwangerschap”

Gynaecoloog in opleiding Steffie Heemelaar

Baarmoeder bestraald

En dan de uitkomsten van de zwangerschap. Steffie: “Om te beginnen moeten we niet vergeten dat veel vrouwen met een verleden van kinderkanker onvruchtbaar zijn. Onze onderzoekspopulatie is de minderheid bij wie een zwangerschap wel mogelijk bleek. Echter met name bij vrouwen bij wie destijds de baarmoeder was bestraald was de kans op miskramen en/of extreme vroeggeboorten erg hoog. Onafhankelijk van de dosis van de bestraling. Het is volgens ons daarom zinvol dat vrouwen met een verleden van kinderkanker die een kinderwens hebben zich goed laten voorlichten door een expert in een derdelijns ziekenhuis over de mogelijke complicaties van een zwangerschap. De behandeling verschilt per soort kanker, per stadium, en daarmee varieert ook risico op complicaties tijdens een zwangerschap per patiënt.”

Kleine niche

Rest natuurlijk de vraag of het gezamenlijke onderzoek van broer en zus Heemelaar naar meer smaakt. Steffie: “Het is ons in ieder geval heel goed bevallen.” Julius, momenteel als onderzoeker actief in Boston (VS): “Vanaf dit najaar werken we weer beiden in het LUMC, dus ik sluit niet uit dat we nog weer iets gezamenlijks gaan doen.” Steffie: “Maar het snijpunt van onze interesse, hartproblemen bij zwangerschap na behandeling voor kanker, is wel een heel kleine niche.”

Referentie: Heemelaar JC, Heemelaar S, Hertel SN, et al. Cardiac and obstetric outcomes of pregnancies for women after cardiotoxic therapy in childhood: a single center observational study.

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Boek over veilige sedatie toepassen op de SEH moet angst wegnemen

Vier SEH- artsen schreven een boek over veilige sedatie op de SEH. Het is bedoeld als naslagwerk en cursusmateriaal, vertellen Mischa Veen en Daniëlle van Winden. “Uniek is dat de informatie ook gericht is op het voorkomen van traumatische ervaringen voor patiënten.”

‘Wij willen over twintig jaar ook nog huisarts zijn’

Ties Janssen vertelt over het manifest ‘De huisarts van morgen’, waarmee de Lovah de continuïteit van de huisartsenzorg wil veiligstellen. “Al jaren wordt er nagedacht over vergrijzing en personeelstekorten in de zorg, en nog steeds kabbelt het maar voort.”

Casus: 13-jarig meisje met een bloedende moedervlek

Een 13-jarig meisje komt op het spreekuur omdat ze sinds enkele dagen een bloedende moedervlek heeft. De moedervlek zit er al sinds enkele maanden en is snel gegroeid en ook wat boller geworden. Verder geen klachten zoals pijn of jeuk. Wat is uw diagnose?

‘Ik heb medewerkers meegenomen naar waar ze het best op hun plek zijn’

Op de afdeling waar Jacqueline Loonen leiding geeft staat ‘persoonsgericht’ centraal, zowel in de patiëntenzorg als in de organisatie. “De patiënt en zorgverlener zijn samen verantwoordelijk. Iedereen komt vanuit zijn of haar expertise met voorstellen tot verbetering.”

Casus: vrouw met verkoudheid en oorpijn

Patiënte zit verkouden tegenover u met oorpijn links. De verkoudheid bestaat sinds gisteren maar de oorpijn is vannacht begonnen. De otalgie is pijnlijker dan de pijn die zij heeft ervaren bij de bevalling van haar kinderen. Het gehoor is links mogelijk iets minder dan rechts. Zij heeft geen koorts. Wat is uw diagnose?

Mededingings­toezicht biedt veel ruimte voor samen­werking

In ons zorgstelsel is veel ruimte voor samenwerking en netwerkvorming, vertelt Marco Varkevisser. “Veel zorgaanbieders denken dat heel veel niet mag van de ACM, terwijl die de afgelopen jaren heeft laten zien dat er juist veel ruimte is voor samenwerking.”

‘Vergroot herken­baarheid anti­biotica’

Een betere herkenbaarheid van antibiotica kan leiden tot verstandiger gebruik en zo helpen in de strijd tegen de wereldwijd groeiende antibioticaresistentie. Annelie Monnier en Heiman Wertheim vertellen over het ABACUS-project. “Resistentie kent geen grenzen.”

Medische hypnose: meer controle over je lijf en emoties

Kinderarts en hypnotherapeut Arine Vlieger vertelt over het gebruik van medische hypnose: “Als je de verwachtingen van de patiënt positief kan beïnvloeden dan heeft dat tevens effect op de behandeling. Taal is dan ook de basis van hypnose.”

Casus: vrouw met melaena, een steeds dikker wordende buik en een uitpuilende navel

Een vrouw wordt gepresenteerd op de Spoedeisende Hulp in verband met sinds 1 dag bestaande melaena. Daarnaast klaagt patiënte over een steeds dikker wordende buik, pijn in de rechter bovenbuik en een uitpuilende navel sinds 6 weken. Tevens zijn haar benen iets dikker geworden. Wat is uw diagnose?

In zes stappen afval op de OK reduceren

Roos Bleckman, Lukas Radema en hun collega’s van het OK Green Team bedachten een stappenplan om het afval op de OK de komende jaren met de helft te reduceren. “Het afdekmateriaal op de OK kon met maar liefst 20% gereduceerd kon worden.”


0
Laat een reactie achterx