DOQ

Geïnhaleerd recombinante GM-CSF verbetert uitkomsten van auto-immuun proteïnose

Bij patiënten met autoimmuun pulmonale alveolaire proteïnose (aPAP) resulteerde een dagelijkse toediening van geïnhaleerd molgramostim, een recombinante vorm van granulocyt-macrofaag koloniestimulerende factor (GM-CSF), in grotere verbeteringen in pulmonale gasoverdracht en functionele gezondheidstoestand dan placebo, terwijl het optreden van bijwerkingen vergelijkbaar is. Deze resultaten van de internationale IMPALA-trial, die mede plaatsvond in het St. Antonius, verschenen onlangs in NEJM. 

Hoewel PAP veroorzaakt kan worden door meerdere onderliggende ziekten met een verschillende pathogenese, ligt aPAP ten grondslag aan 90% van de gevallen van PAP, met een prevalentie van 7-27 per 1 miljoen mensen in de algemene bevolking. Kenmerkend voor aPAP is een progressieve accumulatie van surfactant in de alveoli, hypoxemie en bij sommige patiënten ernstige infecties of longfibrose. 

anatomie-longen
(Foto: Pixabay)

Pathogenese van aPAP 

De pathogenese van aPAP wordt gedreven door auto-antilichamen die de GM-CSF-signaleringsroute blokkeren. Deze signaleringsroute hebben alveolaire macrofagen nodig om surfactant uit de alveoli op te ruimen.  

Gedurende de ziekteprogressie neemt het alveolaire-arteriële verschil in zuurstofconcentratie (A-aDo²) als gevolg van een verminderde partiële druk van arteriële zuurstof (Pao²), evenals met verminderde diffusiecapaciteit van de longen voor koolmonoxide (DLco), restrictieve aantasting van de longfunctie, ground-glass opacificatie op computertomografie (CT), progressieve dyspnoe, polycytemie (een systemische manifestatie van chronische hypoxemie) en verhoogde serumspiegels van biomarkers. 

Huidige en nieuwe behandelingen 

Momenteel wordt aPAP behandeld met een volledige long-lavage, waarbij overtollig surfactant-sediment fysiek wordt verwijderd. Er zijn geen medicijnen goedgekeurd voor de behandeling van aPAP. Aangezien bij aPAP-patiënten de alveoli over het algemeen goed functioneren, is de verwachting dat door een effectieve behandeling, waarbij het overtollige opgehoopte surfactant-sediment wordt verwijderd, meerdere ziekteverschijnselen zullen verbeteren.  

In preklinische studies, case reports en kleine open-label studies met aPAP-patiënten is gevonden dat door de behandeling met ingeademd GM-CSF de longfunctie en klinische en radiologische manifestaties van aPAP verbeteren. Een meta-analyse toonde aan dat de behandeling met GM-CSF effectief was bij aPAP-patiënten dat de toediening via de inhalatieroute beter was dan subcutane injecties.  

In een recent gecontroleerd studie bleken bij een 24 weken durende behandeling met ingeademde GM-CSF de Pao² en radiologisch gemeten longdichtheid te verbeteren. Er zijn echter geen gecontroleerde studies gedaan naar de klinische uitkomsten bij behandeling met geïnhaleerd GM-CSF. 

Molgramostim 

Geïnhaleerd molgramostim is een door Escherichia coli geproduceerde recombinante vorm van GM-CSF, dat is geformuleerd als vernevelingsoplossing. Molgramostim is farmacologisch actief na aerosolisatie en heeft een acceptabel bijwerkingenprofiel bij gezonde personen.  

In de IMPALA-studie zijn de effectiviteit en veiligheid van geïnhaleerd molgramostim onderzocht bij aPAP-patiënten. De verbetering van de A-aDo² in week 24 ten opzichte van baseline (primaire eindpunt) was significant groter bij patiënten die continu molgramostim kregen (afname van 12,8 mmHg), dan bij degenen die placebo kregen (afname van 6,6 mmHg; p = 0,03). Patiënten die continu molgramostim kregen, hadden ook een grotere verbetering dan degenen die placebo kregen wat betreft de secundaire eindpunten, waaronder de verandering ten opzichte van baseline in de totaalscore van de St. George’s Respiratory Questionnaire in week 24 (afname van 12,4 punten vs. 5,1 punten; p = 0,01).  

De percentages patiënten met (ernstige) bijwerkingen waren vergelijkbaar in de drie groepen. Uitzondering was het percentage patiënten met pijn op de borst, dat hoger was in de groep die een continue behandeling molgramostim kreeg. 

Conclusies 

De IMPALA-studie heeft aangetoond dat behandeling met molgramostim resulteert in een betere afbraak van surfactant in de longen. Hierdoor verbetert de longfunctie en nemen de klachten af.  


Trapnell BC, Inoue Y, Bonella F, et al. Inhaled Molgramostim Therapy in Autoimmune Pulmonary Alveolar Proteinosis. N Engl J Med. 2020 Sep 7. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32897035/  

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Integrale geneeskunde in Nederland: tijd voor de volgende stap

Het spreekuur Integrative Medicine van Ines von Rosenstiel is erg populair en ook in andere ziekenhuizen groeit de belangstelling voor een dergelijk spreekuur. Hoe zorgen we ervoor dat IM een structureel onderdeel wordt van de reguliere zorg in Nederland?

Mindfulness in de zorg: allesbehalve zweverig

“Zorg goed voor jezelf. Er is er maar één van.” Dat zei een patiënt ooit tegen longarts Miep van der Drift. Ze weet als geen ander: mindfulness is niet alleen voor patiënten, maar ook voor zorgverleners. Ze geeft tips voor kleine veranderingen met een grote impact.

Medicatie vaak te lang voortgezet na ontslag uit ziekenhuis

Veel patiënten gebruiken in ziekenhuizen voorgeschreven opiaten, benzodiazepines en antipsychotica nog langdurig na ontslag, aldus Judith de Ruijter. “We geven artsen de tip om, als ze bij ontslag nieuwe medicatie voorschrijven, al meteen na te denken over stoppen.”

‘Impliciete sturing kan samen beslissen verstoren’

Het proces van samen beslissen kan worden verstoord door onbewuste aansturing op een bepaalde behandeling, aldus Anneleen Timmer en Suzanne Festen. “Misschien gaan veel behandelaars er onbewust vanuit dat de patiënt alles op alles wil zetten om de ziekte te bestrijden.”

Casus: man met een hartafwijking

Een 52-jarige man met blanco cardiale voorgeschiedenis wordt gescreend voor levertransplantatie. Voorheen geen cardiale klachten of echo cor gehad. Per toeval een afwijking in het hart gezien. Wat is uw diagnose?

‘Verwijs patiënten met onbegrepen mobiliteitsklachten door naar MSK-arts’

MSK-arts William van de Luijtgaarden behandelt in zijn praktijk vooral patiënten met pijn of functiestoornissen van het bewegingsapparaat. Hij pleit voor meer bekendheid van MSK-geneeskunde onder collega-artsen: “Wij kunnen het probleem bij de kern aanpakken.”

Discriminatie: blinde vlek in de zorg

Zorgbestuurders hebben vaak geen zicht op discriminatie binnen hun organisatie, ontdekte Ewoud Butter. “Ze hebben geen idee van de omvang ervan, incidenten of ervaringen worden niet bijgehouden, het is geen terugkerend onderwerp tijdens de bestuurlijke overleggen.”

‘Wild Westen dreigt op markt voor middelen tegen veroudering’

Bigtechmiljardairs investeren fors in middelen tegen veroudering, maar klinisch geriater Marcel Olde Rikkert waarschuwt voor de risico’s. Verscheidene stoffen beloven langer gezond leven, maar de langetermijneffecten zijn onbekend. “We dreigen we kopje onder te gaan door de hype.”

Casus: oudere dame met een groeiende moedervlek

Een 74-jarige dame wil een groeiende moedervlek op het been laten controleren. Sinds twee jaar jeukt de moedervlek en wordt groter. Ze heeft een blanco voorgeschiedenis, daarnaast komen er ook in haar familie geen melanomen voor. Wat is uw diagnose?

‘Je moet soms echt vechten voor je patiënten’

Huisarts Marike Ooms werkt in verschillende asielzoekerscentra. Daar biedt ze zorg aan mensen die niet alleen kampen met medische problemen, maar ook met de onzekerheid van een onduidelijke toekomst en de last van hun verleden. "Als je iedereen open benadert, blijken de vragen en klachten vaak niet zoveel te verschillen van patiënten in een reguliere praktijk.”