DOQ

Genetisch gemodi­ficeerd varkenshart getrans­plan­teerd naar mens

Begin 2022 is het hart van een genetisch gemodificeerd varken getransplanteerd naar een mens. Het ziektebeloop van de betreffende 57-jarige meneer staat beschreven in NEJM. Na een succesvolle transplantatie overleed meneer twee maanden later, maar de bevindingen van de autopsie pasten niet bij een typische afstotingsreactie.

Deze patiënt had een uitgebreide medische voorgeschiedenis met een chronische milde trombocytopenie, hypertensie en niet-ischemische cardiomyopathie. In het verleden had hij ook een mitralisklepherstel ondergaan.

Beloop voorafgaand aan de transplantatie

Meneer werd opgenomen vanwege ernstig hartfalen met een linkerventrikelejectiefractie (LVEF) van 10%. Zijn zorg werd geïntensiveerd met meerdere intraveneuze inotrope middelen en de plaatsing van een intra-aortische ballonpomp op dag 11 van de opname. Ondanks deze interventies had hij meerdere ventriculaire aritmieën met een hartstilstand, waarvoor hij gereanimeerd moest worden. Op dag 23 werd gestart met extracorporale membraanoxygenatie (ECMO).
Ondanks zijn biventriculaire hartfalen was de nierfunctie behouden gebleven en kreeg hij slechts af en toe extra zuurstof via een neuscanule vanwege milde hypoxemie.
Verder werd het beloop voorafgaand aan de transplantatiekuur gekenmerkt door een bijnierinsufficiëntie, gastro-intestinale bloedingen, een bacteriëmie, die verdween met een antimicrobiële behandeling, en een leukopenie die was veroorzaakt door geneesmiddelengebruik.
De patiënt had naar verluidt een slechte therapietrouw, wat een uitsluitingscriterium is voor een allotransplantatie. De selectiecommissie van het ziekenhuis stelde voor om een experimentele xenotransplantatie te overwegen. De patiënt stemde hiermee in. Op 7 januari 2022 onderging hij een cardiale xenotransplantatie van een genetisch gemodificeerd varken.

Beloop na aan de transplantatie

Het xenohart kon de patiënt 7 weken lang ondersteunen. De T- en B-cel-depleterende inductietherapie gecombineerd met een CD40-gebaseerde therapie verhinderde een afstoting van het genetisch gemodificeerde xenotransplantaat.  
De ECMO werd afgebouwd en het xenotransplantaat functioneerde normaal zonder duidelijke afstoting. Op dag 49 na de transplantatie ontstond echter plotseling een diastolische verdikking en falen van het xenotransplantaat. De levensondersteunende behandeling werd op dag 60 gestaakt.
Endomyocardiale biopten van het xenotransplantaat vertoonden geen acute cellulaire of antilichaam-gemedieerde afstoting. Er werd geen complementkleuring vastgesteld tot een week na de late disfunctie die leidde tot ECMO-ondersteuning.

Gecompliceerd beloop en bevindingen na overlijden

Gezien de xenotransplantaatdisfunctie, de ernstige deconditionering en het gecompliceerde postoperatieve beloop werd op dag 60 na de transplantatie de verdere geavanceerde ondersteunende zorg stopgezet. Er is geen verklaring voor het plotselinge diastolische falen en de algehele pathologische myocardiale verdikking zonder systolische disfunctie. Deze bevindingen, in combinatie met focale capillaire schade in de vrijwel afwezigheid van complementafzetting, worden normaal gesproken niet gezien na een allotransplantatie bij de mens.
Bij autopsie bleek het xenotransplantaat oedemateus te zijn en was het gewicht bijna verdubbeld. Histologisch onderzoek toonde een verspreide necrose van myocyten, interstitieel oedeem en extravasatie van rode bloedcellen zonder bewijs van microvasculaire trombose. Deze bevindingen passen niet bij een typische afstotingsreactie. Er lopen studies om vast te stellen welke mechanismen verantwoordelijk zijn voor deze veranderingen.

Referentie: Griffith BP, Goerlich CE, Singh AK, et al. Genetically Modified Porcine-to-Human Cardiac Xenotransplantation. N Engl J Med. 2022 Jun 22.

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Minder administratie, beter contact

AI kan artsen ondersteunen door administratieve lasten te verlichten, ziet Juliën Rezek. Transcriptietools maken automatisch verslagen, waardoor artsen meer tijd hebben voor patiënten. “Hierdoor kunnen artsen dieper ingaan op klachten, wat resulteert in betere zorg.”

‘Laten we allemaal één stapje in elkaars domein zetten’

Zorgverleners hebben nog onvoldoende oog voor het verband tussen mentale klachten, hormonale klachten en hart- en vaatziekten bij vrouwen, aldus Sandra Kooij. Meer samenwerking tussen verschillende disciplines is nodig. “Kijk bij elkaar mee. Geef elkaar advies.”

Casus: oudere patiënte met reukproblemen

Op het spreekuur komt een 70-jarige vrouw in verband met problemen met ruiken. De problemen zijn enkele jaren eerder gestart. Initieel met minder goed ruiken (hyposmie), sinds een half jaar worden geuren steeds vaker als vies ervaren (kakosmie). Wat is uw diagnose?

Casus: man met klachten in de bovenbuik

Een man heeft in toenemende mate klachten van pijn in de bovenbuik. De pijn is zeurend en soms stekend en zit middenin de buik. Wat is uw diagnose?

Van tropenarts naar huisarts op Texel

Josine Blanksma werkte jarenlang als tropenarts voor Artsen zonder Grenzen en is een paar jaar geleden een nieuw avontuur aangegaan: ze werkt nu als huisarts op Texel. “Mijn nieuwe carrièrepad is heus niet minder uitdagend te noemen.”

‘Ik kan niet wachten op de eerste geprinte lasagne’

Ineke Obbema werkt met 3D-geprinte maaltijden voor mensen met slikproblemen bij het Máxima MC. De herkenbare vormen en verbeterde smaak bieden een opvallend alternatief voor traditionele gemalen voeding. “Je kunt meteen proeven dat er een chef-kok achter zit.”

Klimaatimpact onderzoeken voor een heel zorgpad

Lisanne Kouwenberg doet onderzoek naar de milieu-impact van zorgpaden. Dat kan aangrijpingspunten opleveren voor het verlagen van de klimaatimpact. “De meeste studies kijken naar één behandeling. Maar daar zit een heel traject omheen dat er ook aan bijdraagt.”

Help patiënten te stoppen met roken: ‘Minder zenden en meer interacteren’

Marieke Helmus combineert kunst en innovatie om het gesprek over stoppen met roken te starten. Met tools zoals een ‘Chat met je sigaret’-chatbot en humoristische ansichtkaarten helpt ze moeilijk bereikbare groepen om na te denken over hun rookgedrag.

Is er een dokter aan boord?

Wat doe je als er in een vliegtuig om een arts wordt gevraagd? Huisarts en luchtvaartgeneeskundige Peter Nijhof legt uit hoe medische noodgevallen in de lucht worden aangepakt, van de rol van artsen en cabinepersoneel tot het gebruik van medische kits en noodlandingen.

‘Stress verdient centrale plek in het consult’

Chronische stress, vaak gekoppeld aan sociale problemen, kan gezondheidsklachten veroorzaken. Feia Hemke pleit voor meer aandacht hiervoor in de spreekkamer en ontwikkelde tools om dit bespreekbaar te maken. “Hierdoor voorkom je onnodige medicalisering.”