‘Geriatrische cardiologie verdient een plek in élk ziekenhuis’
Elk ziekenhuis zou een arts moeten hebben die zich heeft toegelegd op geriatrische cardiologie. Een cardioloog met dit aandachtsgebied kan een vraagbaak zijn voor collega’s die senioren met multimorbiditeit zien. Dat draagt bij aan goede multidisciplinaire besluitvorming. Hiervoor pleiten Noëmi Wouters en Kirsten Boerlage-van Dijk, werkzaam in respectievelijk Amphia en het Diakonessenhuis. “Gezien de vergrijzing wordt geriatrische cardiologie steeds relevanter in ons werk.”
Een tachtiger met acuut hartfalen is opgenomen in het ziekenhuis. Mevrouw heeft niet alleen hartritmestoornissen en een versleten hartklep, maar kent ook een CVA-geschiedenis en gebruikt medicatie tegen long- en nierproblemen. In onze vergrijzende samenleving zullen zich steeds meer van dergelijke patiënten aandienen. Het aandachtsgebied geriatrische cardiologie speelt hierop in. Cardiologen Noëmi Wouters en Kirsten Boerlage-van Dijk hebben zich bekwaamd in het thema hartfalen en ouderenzorg. Ze verzorgen ook de jaarlijkse, eendaagse cursus geriatrische cardiologie van het CardioVasculair Onderwijs Instituut (CVOI), die verplicht is voor cardiologen in opleiding en ook wordt gevolgd door geriaters (in opleiding) en cardiologen.
“Gezien de vergrijzing wordt geriatrische cardiologie steeds relevanter in ons werk”
Cardioloog Kirsten Boerlage-van Dijk
Complexe patiënt
“Het belang van geriatrische cardiologie is in de afgelopen jaren steeds breder bekend geraakt onder cardiologen”, zegt Wouters. “Maar wij willen nu graag toe naar de situatie waarin het een aandachtsgebied wordt in elk ziekenhuis, zeker in een hartcentrum. De vakgroep cardiologie heeft dan één arts met expertise op dit vlak. Niet om hem of haar alle oudere patiënten te laten behandelen, want de meest patiënten met cardiovasculaire klachten zijn nu eenmaal senior. Maar om collega’s te adviseren over complexe oudere patiënten. Geriatrische kennis is dan belangrijk. Net als kennis over multidisciplinaire problematiek, waarbij natuurlijk ook andere specialismen moeten worden betrokken.”
“Uitgangspunt moet zijn dat een behandeling zinvol is voor iemands levensdoelen”
Cardioloog Noëmi Wouters
Kwaliteit van leven
Cardiologen zullen ook hun natuurlijke reactie moeten afleren dat elk probleem wordt opgelost, zegt Wouters. Boerlage-van Dijk geeft een voorbeeld. “Op de polikliniek zag ik een patiënt die in aanmerking kwam voor een TAVI. Maar ze wekte een kwetsbare indruk. Toen heb ik een lang consult ingepland om met haar en haar naasten haar situatie en wensen te bespreken. Ik raadpleegde ook een geriater. De conclusie: ook al was de beoogde ingreep beperkt invasief, de patiënt zou niet een betere kwaliteit van leven krijgen als we via de lies haar aortaklep zouden vervangen.”
Wouters: “Uitgangspunt moet zijn dat een behandeling zinvol is voor iemands levensdoelen én dat er geen groot risico is op complicaties. Dit soort zaken breng je bij iedere individuele patiënt in kaart. Meer dan bij jongere patiënten, waar levensduur vaak een belangrijk doel is, gaat het bij ouderen om die beslissing waarbij de kwaliteit van leven het meest gebaat is.” Boerlage-van Dijk: “En soms besluit je samen met de patiënt bijvoorbeeld wél over te gaan tot een TAVI, maar dan preventieve maatregelen te nemen. Denk aan maatregelen om bij opname een delier te voorkomen. Of eerst een verwijzing naar de diëtist om aan te sterken.”
“Een 82-jarige man kon nog een relatief zware chirurgische ingreep ondergaan”
Cardioloog Kirsten Boerlage-van Dijk
Snel verbeteren
Het streven naar maatwerk kan ook leiden tot een intensiever scenario dan aanvankelijk gedacht. Boerlage-van Dijk: “Een man van 82 kon geen TAVI ondergaan. Hij had zo’n grote aorta, dat er geen hartklep met de juiste maat voor was. Was er een alternatief? Ik beoordeelde de man in een lang consult en concludeerde dat hij in staat was een zwaardere ingreep te ondergaan. Daarna heb ik dit overlegd met de cardio-thoracaal chirurg. In principe was hij in goede gezondheid; hij had alleen een klepprobleem waardoor hij achteruit was gegaan. Door dat probleem op te lossen, zou de gezondheid snel verbeteren. En zo is het uiteindelijk precies gegaan.”
“Ga af op je eerste gevoel, maar gebruik eventueel ook een tool om kwetsbaarheid te beoordelen”
Cardioloog Noëmi Wouters
Verwachte winst
Presenteert zich een senior op de polikliniek cardiologie? “Maak dan een inschatting van de kwetsbaarheid van de patiënt”, adviseert Wouters. “Probeer je eerste indruk van kwetsbaarheid te concretiseren: op welke vlakken is deze patiënt kwetsbaar? Heeft de patiënt bijvoorbeeld behalve medische ook sociale en maatschappelijke problemen? Gebruik eventueel een tool hiervoor. Als je twijfelt over kwetsbaarheid, overweeg je advies in te winnen bij een geriatrisch cardioloog of geriater en neem je dit mee in het behandelplan.”
Meer informatie CVOI-cursus
Wouters en Boerlage-van Dijk verzorgen de volgende CVOI-cursus geriatrische cardiologie op 12 mei 2023. De cursus bestaat uit drie themablokken, die allen worden afgesloten met een casus. De cursisten gaan in gesprek met cardiologen, geriaters en internisten.
Aanmelden kan te zijner tijd via: https://www.cvoiacademy.nl/#/