Geven hart­afwijk­ingen compli­caties bij zwanger­schap?

De meeste vrouwen met een hartafwijking doen het goed tijdens de zwangerschap, zonder veel problemen voor haar en het kind. Dat blijkt uit het promotieonderzoek van Lucia Baris, AIOS cardiologie in het Franciscus & Vlietland in Rotterdam. “De angst die bij vrouwen en artsen hierover leeft, kunnen we met dit onderzoek wegnemen. Wel is het belangrijk deze vrouwen goed te begeleiden en een multidisciplinair behandelplan op te stellen.”

“Dat is belangrijke informatie voor cardiologen en gynaecologen die zwangere vrouwen met hartafwijkingen behandelen,” legt Baris uit. “Omdat er tot nu toe weinig onderzoeksdata bekend waren, vonden zij het spannend om vrouwen met een hartafwijking te begeleiden en te adviseren. Met dit onderzoek kunnen we hen geruststellen. De angst die bij zowel vrouwen als artsen hierover leeft, kunnen we met dit onderzoek wegnemen.”

Vrouwen met een kunstklep, pulmonale arteriële hypertensie en ernstig hartfalen, vormen een uitzondering op deze gunstige uitkomst, benadrukt Baris. “Dat zijn de drie hartafwijkingen die een verhoogd risico geven op complicaties en sterfte tijdens of na de zwangerschap.” Het risico is het hoogst bij vrouwen met pulmonale arteriële hypertensie. “Zij lopen maar liefst 9% risico op overlijden tijdens of na de zwangerschap. Bij de gezonde populatie zwangere vrouwen is dat slechts 0,012%.”

ROPAC

Mede door de uitkomsten van haar onderzoek, waarop ze vorig jaar promoveerde, is de consensus onder cardiologen om vrouwen uit deze drie risicogroepen af te raden zwanger te worden. Baris: “Al blijft dat uiteindelijk hun eigen keuze. Wij kunnen slechts advies geven.”
Voor haar onderzoek maakte Baris gebruik van de data uit de wereldwijde prospectieve Registry Of Pregnancy And Cardiac Disease (ROPAC) van de European Society of Cardiology (ESC). Dat is database die door het Erasmus MC is ingericht met zwangerschapsuitkomsten bij 5739 zwangere vrouwen met diverse soorten onderliggende hartaandoeningen, verzameld door 138 verschillende ziekenhuizen in 53 landen. “ROPAC is wereldwijd de grootste registry met zwangerschapsuitkomsten bij vrouwen met een hartafwijking”, vertelt Baris. “De ESC-guideline over zwangerschap bij vrouwen met een hartafwijking is mede gebaseerd op ROPAC-studies.”

Counseling

In de westerse wereld zijn hartaandoeningen bij de moeder oorzaak nummer één van moedersterfte. Het vóórkomen ervan lijkt met de jaren toe te nemen terwijl andere oorzaken van moedersterfte (zoals ontstekingen en bloedingen) lijken af te nemen.
Des te meer reden om vrouwen met een hartafwijking die een kinderwens hebben zo goed mogelijk voor te bereiden op de zwangerschap, stelt Baris. “Belangrijk is daarom dat we hen voorafgaand aan de zwangerschap goed voorlichten. Liefst in de vorm van een counseling met daarbij aanwezig de cardioloog, de gynaecoloog, de anesthesioloog en eventueel een chirurg, indien een operatie tijdens de zwangerschap geïndiceerd is.”

“De artsen beschrijven in een behandelplan hoe ernstig de hartafwijking is, wat de risico’s zijn, en of een gewone bevalling mogelijk is”

Behandelplan

Tijdens deze counseling stellen artsen gezamenlijk een behandelplan op, dat vervolgens door de behandelaar met de vrouw besproken wordt. “De artsen beschrijven daarin hoe ernstig de hartafwijking is, wat de risico’s zijn, of een gewone bevalling mogelijk is of dat een keizersnede is geïndiceerd, hoe tijdens de zwangerschap om te gaan met de hartmedicatie, enzovoort. Als het kan, volstaat eenmalige counseling en kan de vrouw vervolgens worden begeleid door de verloskundige. Bij vrouwen met een verhoogd risico, bijvoorbeeld uit een van de drie risicogroepen, die toch voor zwangerschap kiezen en bij wie iedere drie maanden een echo gemaakt dient te worden, is het wenselijk om zo’n counseling meerdere malen tijdens de zwangerschap te herhalen.”

“We weten niet van alle vrouwen met een hartafwijking of en wanneer ze een kinderwens hebben”

Oproep

Bij de meeste vrouwen is de hartafwijking al bekend vóór haar zwangerschap. “Het gaat dan bijvoorbeeld om vrouwen die onder controle zijn bij de cardioloog, en veelal voor die tijd ook al bij de kindercardioloog. Maar we weten niet van alle vrouwen met een hartafwijking of en wanneer ze een kinderwens hebben. Onze oproep aan hen is om dit te melden bij hun behandelend cardioloog. Die kan dan samen met haar en het verdere behandelteam een counseling organiseren en een behandelstrategie afspreken. Zodat we de kans optimaliseren dat zij en haar kind een goede en gezonde zwangerschap doorlopen.”

cardiologie, Franciscus Gasthuis & Vlietland, gynaecologie, hartfalen, kunstklep, promovendus dr. Lucia Baris, pulmonale arteriële hypertensie, ROPAC-database, zwangerschap