DOQ

Gynaecoloog Paarlberg: ‘Geef psychische problemen rond de zwangerschap evenveel aandacht als fysieke’

Eén op de tien vrouwen heeft te maken met langdurige psychische problemen rond de zwangerschap. Bijvoorbeeld een postpartum depressie, angststoornis, psychose of posttraumatische stressstoornis (PTSS). De zorg voor deze vrouwen en hun partners kan beter, vindt gynaecoloog Marieke Paarlberg. “We zijn niet getraind om psychische klachten te herkennen, maar we kunnen er wel naar vragen.”

“We vinden het heel normaal om de bloeddruk van een zwangere vrouw te meten, maar naar psychische klachten vragen we niet altijd,” zegt gynaecoloog Marieke Paarlberg van Gelre ziekenhuizen Apeldoorn. Ze zet zich al jaren in voor meer aandacht voor psychische problemen rondom de zwangerschap. Dit vindt zij een belangrijke verantwoordelijkheid van verloskundig zorgverleners. “Wij zijn degenen die zwangere vrouwen al heel vroeg in de zwangerschap zien. En hoewel we niet getraind zijn om psychische klachten te herkennen, kunnen we er wel naar vragen.”

Gynaecoloog Marieke Paarlberg

Gestandaardiseerde vragenlijsten

Paarlberg adviseert om als VSV (Verloskundig Samenwerkingsverband) een gevalideerd instrument te gebruiken, zoals de gestandaardiseerde vragenlijst Mind2Care. “Op z’n minst de Edinburgh Depression Scale.” Ze schat in dat slechts 20% van de verloskundig zorgverleners daar nu gebruik van maakt. ”Een gemiste kans. Bovendien zijn psychische klachten niet los te zien van fysieke. Als je angst of depressie niet goed herkent, zie je vaak dat het er op een andere manier uitkomt. Een zwangere vrouw die bijvoorbeeld allerlei kleine fysieke klachten heeft, of maar niet gerust te stellen is, zou best eens depressief of angstig kunnen zijn.”

“Vrouwen met angst of depressie zijn vaak extra gestrest. Daardoor gaat de bevalling dan vaak ook minder goed”

Belangrijk voor moeder én kind

Psychische klachten kunnen ook invloed hebben op het verloop van de bevalling, weet Paarlberg. “Vrouwen met angst of depressie zijn vaak extra gestrest. Daardoor gaat de bevalling dan vaak ook minder goed, heb je vaker een kunstverlossing nodig, of moet je vaker een keizersnede doen.” Goede zorg voor moeders met psychische klachten is ook belangrijk voor de baby. Depressieve klachten tijdens de zwangerschap en na de bevalling zijn gerelateerd aan een flink aantal ‘kinduitkomsten’. Deze kinderen ontwikkelen zich gemiddeld gezien minder goed in emotioneel, sociaal, cognitief en motorisch opzicht.

“Het is jouw taak als gynaecoloog om de zwangere met een kwetsbaarheid op te sporen, en samen met andere zorgverleners ervoor te zorgen dat er zorgpaden voor zijn”

Wijzen op hulp

Paarlberg drukt haar collega’s op het hart dat ze echt niet zelf de rol van psycholoog of psychiater over hoeven te nemen. “Het is jouw taak als gynaecoloog om de zwangere met een kwetsbaarheid op te sporen, en samen met andere zorgverleners ervoor te zorgen dat er zorgpaden voor zijn. Nog beter: richt in jouw ziekenhuis een POP-poli op. Dit is een team van zorgverleners dat bestaat uit de specialismen Psychiatrie, Obstetrie en Pediatrie.” Tot slot roept Paarlberg op om ook de partners niet te vergeten. “Daarvan ben ik me nog meer bewust geworden sinds ik heb meegewerkt aan ‘Zwarte Muisjes’, een verhalende podcast over psychische problemen rond de zwangerschap. Hierin vertellen partners vertellen welke weerslag het op hen heeft. Nodig ze uit en vraag ernaar.”

De podcast ‘Zwarte Muisjes’ is gemaakt door journalisten Maarten Dallinga en Denise Hilhorst in opdracht van het ministerie van VWS. De podcast heeft vijf thematische afleveringen; aflevering 5 gaat helemaal over de zorg. De hele serie is te beluisteren via www.anchor.fm/zwartemuisjes en podcastplatforms als Apple Podcasts en Spotify.

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

‘Bevolkings­onderzoek sluit onvoldoende aan bij mensen met verstande­lijke beperking’

Mensen met een verstandelijke beperking nemen veel minder vaak deel aan bevolkingsonderzoeken naar kanker dan de algemene bevolking, vertelt Amina Banda. Ook krijgen zij minder vaak vervolgonderzoek. “Deze groep kan allerlei barrières voor deelname ervaren.”

Vertragen, verdragen en verbinden in moeilijke gesprekken

In de palliatieve zorg spelen niet alleen emoties bij de patiënt een rol, maar ook bij de zorgverlener. Machteld Muller legt uit hoe zelfinzicht helpt bij verbinding met je patiënt. “Herkennen van je eigen ‘rode knoppen’ helpt om uit vervelende dynamieken te blijven.”

Hoe je medische misinformatie als zorgverlener kunt aanpakken

Waarom geloven mensen dat zonnebrandcrème gevaarlijk is, of wantrouwen ze bewezen interventies zoals vaccins? Tom van Bommel vertelt over de mechanismen achter zulke overtuigingen. “Technieken waarmee misinformatie zich verspreidt, kunnen óók ten goede worden ingezet.”

Casus: patiënte met dyspnoe naar de EHH

Een oudere obese vrouw presenteert zich op de Eerste Hart Hulp vanwege dyspnoe. Die begon twee weken geleden en was aanvankelijk inspanningsgebonden, nu ook bij platliggen. Ze plast nog maar kleine beetjes sinds drie dagen. Wat is uw diagnose?

Casus: patiënt met progressieve inspanningsdyspneu

Een patiënt presenteert zich met progressieve inspanningsdyspneu. Voorheen was hij in staat om zonder klachten te tennissen, nu ervaart hij kortademigheid bij stevig doorwandelen. Er is geen sprake van hoesten, sputumproductie of koorts. Wat is uw diagnose?

Uitgebreid bloedonderzoek met één simpele vingerprik

Capillaire bloedafname via een vingerprik blijkt bij meer dan 30 standaardbepalingen een goed alternatief voor venapunctie, concludeerde Martijn Doeleman. “Patiënten kunnen zelf de vingerprik doen. Gewoon thuis, wanneer het hen uitkomt.”

Cultuur­sensitieve zorg in de praktijk: lessen van Mammarosa

Taal- en cultuurverschillen kunnen de communicatie met zorgverleners flink bemoeilijken. Stichting Mammarosa biedt hierin uitkomst. Samia Kasmi vertelt hoe belangrijk cultuursensitieve communicatie is, en hoe artsen hierin het verschil kunnen maken.

‘Er is een trend naar meer visuele informatie’

“Voor patiënten blijkt de juiste toedieningsroute van een geneesmiddel niet altijd vanzelfsprekend te zijn”, vertellen Yara Mangindaan en Nike Everaarts-de Gruyter. Zij hielpen medicijnpictogrammen te ontwikkelen die ondersteunen bij goed gebruik van geneesmiddelen.

Werkbereidheid bij een crisis niet vanzelf­sprekend

Ziekenhuizen kunnen tijdens een crisis niet blind vertrouwen op hun personeel, concluderen Dennis Barten en Lindsy Engels. Werkbereidheid hangt sterk af van verschillende factoren. “Het is belangrijk om te ontdekken wat nodig is om voor te bereiden op crisissituaties.”

Casus: man met dysfonie­klachten

Een 42-jarige man komt op uw spreekuur met dysfonieklachten, twee maanden geleden ontstaan in een periode van veel hoesten. Aan het einde van de dag worden de klachten erger en het is lastig om een lang gesprek te voeren. Wat is uw diagnose?