DOQ

‘De zorg voor vrouwen met endometriose is een pareltje dat ik achterlaat’

Na ruim dertig jaar heeft gynaecoloog prof. dr. Dick Schoot afscheid genomen van de patiëntenzorg in het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven. Hij gaat met pensioen, maar blijft betrokken bij diverse onderzoeken. Schoot maakte veel ontwikkelingen mee in zijn vakgebied: van de eerste ivf-behandelingen en de opkomst van prenatale screening tot de eerste baarmoedertransplantatie. Met studenten werkte hij veel met voorspellende modellen en kunstmatige intelligentie. “Maar dokters met overview en een bepaalde generale blik blijven nodig!”

Zo’n twee maanden is prof. dr. Dick Schoot nu met pensioen. De gynaecologie laat hem echter niet zomaar los. “Ik begeleid nog een stuk of zes promovenda, daarna ga ik echt stoppen. Met studenten werken vind ik nou eenmaal heel leuk. Ik zit dus nog niet helemaal stil, maar het geeft wel rust om klaar te zijn met de patiëntenzorg.”

Gynaecoloog prof. dr. Dick Schoot

Luisteren

In het begin was er weinig differentiatie in het vak, stelt Schoot. “Het was verloskunde en gynaecologie samen. Momenteel zijn er allerlei deelgebieden, zoals in mijn geval de specialisaties in vruchtbaarheid en in endometriose, al hangen die twee natuurlijk ook samen. Deze onderwerpen hebben te maken met kwaliteit van leven, pijn, vruchtbaarheid; alles bij elkaar geen kattenpis. Luisteren naar patiënten is de enige manier om daar goed mee om te gaan. Het Catharina Ziekenhuis is nu een van de drie ziekenhuizen in Nederland die gespecialiseerde endometriosezorg geeft. Dat is een pareltje dat ik achterlaat.”

“Je zit met patiënten tegenover je die willen horen waarom je bepaalde keuzes maakt. Je hebt dus méér nodig dan protocollen”

De juiste antwoorden

Wat Schoot op school en tijdens zijn opleiding dwars zat, is dat veel kennis getoetst werd met multiplechoicevragen. “Ik kon daar niets mee, terwijl ik de stof terdege begreep. Het begon me te dagen dat het leren verworden is van begrijpen naar het geven van de juiste antwoorden. Toen ik me ging specialiseren, merkte ik dat er steeds meer protocollen kwamen. Die gaven de antwoorden, je hoefde het steeds minder te begrijpen. Maar je zit wel met patiënten tegenover je die willen horen waarom je bepaalde keuzes maakt. Je hebt dus méér nodig dan protocollen.”

“Ik hoop dat de interesse in het waarom van processen blijft in de zorg, dat er niet alleen maar onderzoek gedaan wordt naar kosteneffectiviteit.”

Waarom?

Het maakte van Schoot een kritische en onderzoekende arts, met oog voor de mensen die hij wilde helpen. In 2016 werd Schoot benoemd tot hoogleraar aan de Universiteit van Gent. Niet lang erna kreeg hij een onderzoeksaanstelling aan de TU Eindhoven (TU/e).“Onderzoek doen zit in mijn genen, mijn vader was onderzoeker bij Phillips. Vooral het zoeken naar het waarom vind ik belangrijk.” De waarom-vraag stelt hij dan ook regelmatig om te achterhalen of iets uit gewoonte gebeurt of dat er iets anders aan ten grondslag ligt. Vragen als ‘waarom beweegt de baarmoeder?’ en ‘waarom leegt een verpleegkundige soms eerst de blaas na de bevalling?’ “Ik hoop dat de interesse in het waarom van processen blijft in de zorg, dat er niet alleen maar onderzoek gedaan wordt naar kosteneffectiviteit.”

Baarmoedertransplantatie

Onderzoek en praktijk waren gedurende Schoots loopbaan allebei onmisbaar en vielen ook vaak samen. In zijn proefschrift in 1993 was bijvoorbeeld een van zijn stellingen dat baarmoedertransplantaties op korte termijn mogelijk zouden zijn. “Dat drie jaar na mijn proefschrift de eerste eierstoktransplantatie zou plaatsvinden, wist ik toen nog niet. Mijn stelling was misschien een beetje bluf, maar ik achtte het zeker mogelijk. Bij een baarmoedertransplantatie is veel samenwerking nodig met andere disciplines, zoals met vaatchirurgen. Ik heb er veel in getraind, maar toen het zo’n twintig jaar na mijn proefschrift in België voor het eerst tot een transplantatie kwam, kon ik er niet bij zijn. Hiermee werd een barrière geslecht: het is mogelijk om op deze manier een kind te dragen, in plaats van via draagmoederschap.”

“In zo’n model kunnen ook bugs zitten, dan komen er antwoorden uit die eigenlijk niet kunnen”

Kunstmatige intelligentie

Schoot werkte de laatste jaren veel met studenten aan voorspellende modellen, kunstmatige intelligentie (AI) en machine learning. “Daarmee kun je  verbanden zien die je nooit eerder zag, doordat we steeds dieper de cel inkijken. Je stopt data in een model en er komt uit voor hoeveel procent iets werkt bij welke patiënt. Het voordeel is dat je dan maatwerk kunt leveren. Het nadeel is dat je als arts en patiënt besluiten moet nemen op basis van een percentage.” Hij pleit er daarom voor dat de vertaalslag naar patiënten gewaarborgd blijft; dat een lichaam niet als een black box vol data wordt gezien, maar nog steeds als een menselijk lichaam. “In zo’n model kunnen immers ook bugs zitten, dan komen er antwoorden uit die eigenlijk niet kunnen. Dokters met overview en een bepaalde generale blik blijven dus nodig.”

Schoot hoopt dat AI in de toekomst in de gynaecologie een belangrijke rol gaat spelen om, vanuit de patiënt gezien, ziektes aan elkaar te kunnen koppelen. Bijvoorbeeld om risico’s op complicaties bij de zwangerschap vroegtijdig te signaleren.

“De baarmoeder heeft me altijd gefascineerd en dat zal wel zo blijven”

Mooi orgaan

Het vuur voor het vak is voorlopig nog niet gedoofd in Dick Schoot. De buscamper om met zijn vrouw rond te toeren na pensionering, moet nog even wachten. “Het is lastig om ineens een punt erachter te zetten. Er zijn nog dingen die ik wil delen, laten zien, uitleggen. De baarmoeder is een ontzettend mooi orgaan, maar er is nog weinig over bekend. Daarom heb ik er ook een boek over geschreven, met Wim Daniëls. De baarmoeder heeft me altijd gefascineerd en dat zal wel zo blijven.”

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Boek over veilige sedatie toepassen op de SEH moet angst wegnemen

Vier SEH-artsen schreven een boek over veilige sedatie op de SEH. Het is bedoeld als naslagwerk en cursusmateriaal, vertellen Mischa Veen en Daniëlle van Winden. “Uniek is dat de informatie ook gericht is op het voorkomen van traumatische ervaringen voor patiënten.”

‘Wij willen over twintig jaar ook nog huisarts zijn’

Ties Janssen vertelt over het manifest ‘De huisarts van morgen’, waarmee de Lovah de continuïteit van de huisartsenzorg wil veiligstellen. “Al jaren wordt er nagedacht over vergrijzing en personeelstekorten in de zorg, en nog steeds kabbelt het maar voort.”

Casus: 13-jarig meisje met een bloedende moedervlek

Een 13-jarig meisje komt op het spreekuur omdat ze sinds enkele dagen een bloedende moedervlek heeft. De moedervlek zit er al sinds enkele maanden en is snel gegroeid en ook wat boller geworden. Verder geen klachten zoals pijn of jeuk. Wat is uw diagnose?

‘Ik heb medewerkers meegenomen naar waar ze het best op hun plek zijn’

Op de afdeling waar Jacqueline Loonen leiding geeft staat ‘persoonsgericht’ centraal, zowel in de patiëntenzorg als in de organisatie. “De patiënt en zorgverlener zijn samen verantwoordelijk. Iedereen komt vanuit zijn of haar expertise met voorstellen tot verbetering.”

Casus: vrouw met verkoudheid en oorpijn

Patiënte zit verkouden tegenover u met oorpijn links. De verkoudheid bestaat sinds gisteren maar de oorpijn is vannacht begonnen. De otalgie is pijnlijker dan de pijn die zij heeft ervaren bij de bevalling van haar kinderen. Het gehoor is links mogelijk iets minder dan rechts. Zij heeft geen koorts. Wat is uw diagnose?

Mededingings­toezicht biedt veel ruimte voor samen­werking

In ons zorgstelsel is veel ruimte voor samenwerking en netwerkvorming, vertelt Marco Varkevisser. “Veel zorgaanbieders denken dat heel veel niet mag van de ACM, terwijl die de afgelopen jaren heeft laten zien dat er juist veel ruimte is voor samenwerking.”

‘Vergroot herken­baarheid anti­biotica’

Een betere herkenbaarheid van antibiotica kan leiden tot verstandiger gebruik en zo helpen in de strijd tegen de wereldwijd groeiende antibioticaresistentie. Annelie Monnier en Heiman Wertheim vertellen over het ABACUS-project. “Resistentie kent geen grenzen.”

Medische hypnose: meer controle over je lijf en emoties

Kinderarts en hypnotherapeut Arine Vlieger vertelt over het gebruik van medische hypnose: “Als je de verwachtingen van de patiënt positief kan beïnvloeden dan heeft dat tevens effect op de behandeling. Taal is dan ook de basis van hypnose.”

Casus: vrouw met melaena, een steeds dikker wordende buik en een uitpuilende navel

Een vrouw wordt gepresenteerd op de Spoedeisende Hulp in verband met sinds 1 dag bestaande melaena. Daarnaast klaagt patiënte over een steeds dikker wordende buik, pijn in de rechter bovenbuik en een uitpuilende navel sinds 6 weken. Tevens zijn haar benen iets dikker geworden. Wat is uw diagnose?

In zes stappen afval op de OK reduceren

Roos Bleckman, Lukas Radema en hun collega’s van het OK Green Team bedachten een stappenplan om het afval op de OK de komende jaren met de helft te reduceren. “Het afdekmateriaal op de OK kon met maar liefst 20% gereduceerd kon worden.”


0
Laat een reactie achterx