Log in om uw persoonlijke bookmarks op te kunnen slaan.
‘Het mentale stuk bij PDS mag echt meer aandacht krijgen’
Welke factoren hangen samen met de levenstevredenheid van patiënten met het Prikkelbare Darm Syndroom (PDS)? Dat vroegen Anke Snijkers, aios MDL in het Maastricht UMC+, en haar collega’s zich af. Opvallendste uitkomst: de symptoomernst speelt geen belangrijke rol als het gaat om de levenstevredenheid.
“We hebben de algemene levenstevredenheid van PDS-patiënten geanalyseerd en gekeken welke factoren hiermee samenhingen”, vertelt Anke Snijkers. “De mate van buikpijn bleek niet geassocieerd met de levenstevredenheid. Dat is opmerkelijk omdat de buikpijn precies hetgeen is waar we nu op varen in de klinische praktijk. We focussen op de buikpijn als belangrijkste uitkomstmaat, ook in onderzoek. Dat zou misschien mogen veranderen, want verbetering van de buikpijnklachten leidt niet altijd tot verbetering van het welbevinden van de patiënt.”

“De mate van buikpijn blijkt voor PDS-patiënten niet een van de factoren te zijn die zij het belangrijkst vinden”
Aios MDL Anke Snijkers
Kwaliteit van leven versus tevredenheid
“De mate van tevredenheid hangt wel duidelijk samen met de kwaliteit van leven, maar dat verwachtten we ook”, legt Snijkers uit. “Als de kwaliteit van leven beter is, verwacht je ook meestal hogere tevredenheid. Naar kwaliteit van leven bij PDS is al vaker onderzoek gedaan.” Maar waar de vragenlijst voor kwaliteit van leven meer objectief is en meer vaste criteria bevat, is de vragenlijst voor levenstevredenheid die Snijkers gebruikte in haar onderzoek meer subjectief.
“De vragenlijst die we hebben gebruikt voor deze studie is de Satisfaction With Life Scale. Een vragenlijst waarin mensen aangeven hoe tevreden ze zijn met hun leven en bij het beoordelen hiervan factoren meenemen die zij persoonlijk belangrijk vinden. De een denkt daarbij aan een goede baan en carrière maken en scoort daarom hoog. Terwijl een ander persoon met diezelfde carrière, maar met een slechte familieband bijvoorbeeld veel lager kan scoren omdat deze dit tweede aspect veel belangrijker vindt in het leven”, vertelt Snijkers. Mensen mogen zelf hun oordeel geven en kunnen zelf de factoren die ze belangrijk vinden meenemen in de antwoorden. De mate van buikpijn blijkt voor PDS-patiënten niet een van die factoren te zijn. Althans, zeker niet de belangrijkste.
“Het puur hebben van pijn is geen individuele factor die de mate van tevredenheid bepaalt”
Een-op-eenrelatie
“In ander onderzoek hebben we wel ook laten zien dat bij verbetering van de symptomen niet automatisch ook de kwaliteit van leven toeneemt”, legt Snijkers uit. “Dat heeft dus geen een-op-eenrelatie, wat betekent dat het adequaat behandelen van buikpijn niet direct meer levenskwaliteit geeft. “Wat we zien is dat gastro-intestinale angst, gegeneraliseerde angst en depressieve klachten vaak een belangrijkere rol spelen en niet alleen de pijnklachten van PDS zelf. Het puur hebben van pijn is geen individuele factor die de mate van tevredenheid bepaalt.”
“Het mentale stuk mag echt meer aandacht krijgen”
Gevolgen voor de klinische praktijk
Als de mate van buikpijn voor de levenstevredenheid van de patiënt van ondergeschikt belang is, dan heeft dat ongetwijfeld gevolgen voor de klinische praktijk waarin met name op die buikpijn wordt gestuurd. “Belangrijk is dat we ons niet blindstaren op het verhelpen van buikpijn. Een arts zou niet enkel de buikpijn moeten uitvragen bij een PDS-patiënt. Maar bijvoorbeeld ook de invloed van de PDS-klachten op iemands leven of aanwezigheid van angstklachten en depressiviteit”, aldus Snijkers. “Het mentale stuk mag echt meer aandacht krijgen. Ook in de richtlijnen wordt het meten van de buikpijn als belangrijkste uitkomstmaat gezien, dit zou aangevuld mogen worden met andere factoren, waaronder de mentale klachten.”
Meer aandacht voor het psychische aspect
“Ons onderzoek is uitgevoerd op groepsniveau, maar per patiënt moeten we kijken of er psychologische hulp nodig is”, zegt Snijkers. “We doen dat nu ook al op individueel niveau, als blijkt dat de psychische component een grote rol speelt. In Maastricht hebben we een combinatiepoli, waar patiënten gezamenlijk door zowel de MDL-arts als de psychiater gezien kunnen worden.”
Momenteel doet Snijkers ook onderzoek naar hypnotherapie als psychotherapeutische behandeling van PDS. “Daar is al het nodige onderzoek naar gedaan. Maar ik kijk nu ook naar de online variant van deze behandeling. Is dit ook effectief? Dit onderzoek loopt, waarbij we nu in het einde van de inclusiefase zitten. We verwachten hier medio 2025 de uitkomsten van. Mijn hoop voor de toekomst is dat we patiënten veel meer kunnen bieden met e-health.”
Referentie: Snijkers J T W, Winkens B, Weerts Zsa Zsa R M, et al. Satisfaction with life in IBS is associated with psychological burden rather than gastrointestinal symptom severity Am J Gastroenterol. 2023 Oct 4. doi: 10.14309/ajg.0000000000002547.