Hiv-tests onvoldoende toegankelijk voor een deel van de sekswerkers
Hiv-tests blijven over het algemeen onvoldoende toegankelijk voor vrouwelijke gemigreerde sekswerkers uit Oost-Europese landen buiten de Europese Unie (EU). Zowel in hun thuisland als in het land van bestemming. Dat blijkt uit het promotieonderzoek ‘HIV testing among Eastern European Migrant Female Sex Workers’ van gezondheidswetenschapper Anna Tokar.
Tokar focuste zich in het bijzonder op sekswerkers die gemigreerd zijn vanuit Oekraïne naar Nederland. Het sekswerkverbod in Oekraïne en een vaak onverkrijgbare werkvergunning voor sekswerk in Nederland kunnen hierop van invloed zijn, alsmede andere factoren zoals een gebrek aan kennis over testlocaties in de buurt.
Verbod op sekswerk in Oekraïne
Oekraïne heeft één van de grootste hiv-epidemieën binnen Europa, met name onder vrouwelijke sekswerkers. Desondanks bleek uit grootschalig enquêteonderzoek onder ruim 4900 Oekraïense sekswerkers dat een derde van alle deelnemers zich niet had laten testen in het jaar voorafgaand aan het onderzoek. Bovendien was bijna de helft van alle deelnemers met hiv zich niet bewust van de hiv-besmetting. Dit terwijl tests wel beschikbaar zijn in Oekraïne.
Een oorzaak dat sekswerkers zich niet laten testen, zou volgens het onderzoek stigma kunnen zijn dat geassocieerd is met zowel hiv als sekswerk. Er heerst namelijk een angst om geïdentificeerd te worden als hiv-positief of als sekswerker. Een verbod op sekswerk kan dit soort stigma voeden en daardoor de toegankelijkheid en acceptatie van hiv-tests beperken.
Belemmeringen in Nederland
Oost-Europese gemigreerde sekswerkers buiten de EU blijken ook een aantal belemmeringen te ervaren met de toegang tot hiv-tests in Nederland. Deze belemmeringen worden onder meer veroorzaakt door heersend stigma, slechte taalvaardigheden en een negatieve ervaring in hun thuisland. Dat blijkt uit interviews die Tokar heeft afgenomen bij onder andere non-profitorganisaties, overheidsorganisaties en sekswerkers in Amsterdam.
Nederland is het enige EU-land waar sekswerk erkend wordt als een legaal beroep en hiv-tests zijn gratis verkrijgbaar voor inwoners buiten de EU. Echter komen sekswerkers uit landen buiten de EU vaak niet in aanmerking voor een werkvergunning voor sekswerk in Nederland. Vrouwen die illegaal in Nederland als sekswerker werken gaven aan bang te zijn dat als ze naar een gezondheidsdienst zouden gaan, hun illegale werkstatus zou worden doorgegeven aan de politie. Met als gevolg: zelfmedicatie en terugreizen naar het thuisland. Zelftests zouden er volgens Tokar voor kunnen zorgen dat hiv-tests beter bereikbaar zijn.
Sociale support
Sociale steun van sekswerk managers, familie en vrienden dragen bij aan het aanvragen van hiv-tests door Oost-Europese gemigreerde vrouwen buiten de EU. Ook kan een relatie van vertrouwen tussen een gezondheidsdienst en sekswerker bijdragen aan het uitvoeren van hiv-tests.
HIV-tests, sekswerkers