DOQ

Hoogleraar radiologie dr. Barentsz: ‘Dankzij de inzet van de MRI kunnen we het aantal weefselprikken halveren’

Goed nieuws voor de ruim 40.000 mannen die jaarlijks met een verhoogde PSA-waarde naar het ziekenhuis gaan voor prostaatonderzoek. Bij een normale MRI is geen echogeleid biopt, of ‘weefselprik’ meer nodig. Dit blijkt uit de resultaten van de 4M-studie, die vandaag verschijnen in European Urology. “Dankzij de inzet van de MRI kunnen we het aantal weefselprikken halveren,” zegt hoogleraar Radiologie Jelle Barentsz van het Radboudumc die de studie leidde. Inzet van MRI wordt meegenomen in het opstellen van de nieuwe richtlijn voor diagnostiek bij prostaatkanker, die begin 2019 verschijnt.

De huidige richtlijn voor de diagnostiek van prostaatkanker schrijft echogeleide weefselprikken voor om vast te stellen of bij patiënten met een verhoogde PSA-waarde sprake is van kanker. Hierbij wordt er met een naald op twaalf plekken in de prostaat een stukje weefsel afgenomen. Een MRI-scan kan het prostaatweefsel echter nauwkeuriger beoordelen. Hierdoor hoeven patiënten met een goede uitslag op de MRI geen prostaatprik meer te ondergaan. Het Radboudumc heeft de echogeleide weefselprik daarom al sinds 2017 vervangen door een MRI-scan bij mannen met een verhoogd PSA.

Drie centra

Om de inzet van MRI bij prostaatdiagnostiek landelijk te testen, is onder leiding van promovenda Marloes van der Leest van het Radboudumc tussen 2015 en 2017 de door Alpe d’Huzes gefinancierde 4M-studie (Met prostaat-MRI Meer Mans) uitgevoerd. Hierbij is in drie Nederlandse centra de MRI-methode vergeleken met de echografische methode bij 626 mannen met verhoogd PSA. Alle mannen kregen eerst een MRI om te kijken of er daadwerkelijk kanker aanwezig was. Bij ongeveer de helft van hen was er een verdenking op een zorgwekkende vorm van kanker. Deze mannen ondergingen vervolgens een prostaatprik in de MRI waarbij twee tot vier stukjes weefsel werden afgenomen.

Minder overbehandeling

Om de resultaten van het MRI-onderzoek te vergelijken met de standaardpraktijk van de echogeleide weefselprik, ondergingen alle deelnemers beide onderzoeken. Met de MRI werden minder niet-relevante vormen van kanker (ten onrechte) aangezien voor een zorgwekkende vorm van kanker. Daardoor kan met de MRI-methode de overdiagnose en overbehandeling van prostaatkanker voor een belangrijk deel worden voorkomen.

Geen twaalf naalden meer

De resultaten van de studie laten zien dat de MRI net zo betrouwbaar is als de veelgebruikte, maar meer patiëntonvriendelijke echografische methode. En dat is goed nieuws voor patiënten, zegt hoogleraar Radiologie Jelle Barentsz: “Dit kan ongeveer 20.000 mannen per jaar de 12-naalds weefselprik besparen. Patiënten met een verhoogde PSA-waarde bij wie op de eerste MRI geen zorgwekkende vorm van kanker wordt gezien, hoeven geen biopt meer te ondergaan, maar moeten wel hun PSA blijven controleren.”
Alleen als een arts een sterk vermoeden heeft dat er ondanks een negatieve uitslag van de MRI wel sprake kan zijn van prostaatkanker, volgt alsnog een echografische weefselprik.

Gespecialiseerde centra

De huisarts moet een patiënt met een hoge PSA-waarde met een verdenking op prostaatkanker verwijzen naar een van de gespecialiseerde prostaatdiagnostische centra in Nederland, zegt Jelle Barentsz: “In deze expertcentra zijn artsen gespecialiseerd in het verrichten van een prostaat-MRI en waardoor bij 49 procent van de mannen een weefselprik kan worden voorkomen, terwijl dit bij niet-gespecialiseerde centra 28 procent betreft.”  De aanbevelingen uit de 4M-studie worden meegenomen in het opstellen van de nieuwe richtlijn voor prostaatdiagnostiek, die naar verwachting  begin 2019 zal verschijnen.
 

Bron: Radboudumc

 

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

De patiënt doet lastig, en dan?

Patiënten met een persoonlijkheidsstoornis kunnen soms veel losmaken, zowel in het behandeltraject als bij de arts. Thom van den Heuvel geeft handvatten voor het omgaan met deze patiëntengroep. “Het contact vraagt meer tijd en legt tegelijk emotionele druk op de arts."

Vind meertalige zorgverleners via ikspreekmeerdan.nl

Als anios in een huisartsenpraktijk in Amsterdam merkte Daan Frehe dat taal voor veel patiënten een barrière vormt voor het krijgen van goede zorg. “Via ikspreekmeerdan.nl kan nu een zorgverlener met een gedeelde taal en cultuur gevonden worden. Dat is enorm waardevol.”

Casus: man met een veranderde vlek op het been

Een 72-jarige man presenteert zich op uw spreekuur met een veranderde plek op het bovenbeen rechts. De vlek is gegroeid en van kleur veranderd. De patiënt heeft een licht huidtype en een voorgeschiedenis van basaalcelcarcinoom. Wat is uw diagnose?

Maak van wachttijd in de ggz hersteltijd: vijf praktische adviezen

Sanne Booij en Christien Slofstra willen af van de stille wachttijd in de ggz. Met hulp van de huisarts kan het herstel al beginnen, nog vóór de intake. “Deze periode hoeft geen verloren tijd te zijn.”

Beteugelen geneesmiddel­prijzen noodzakelijk voor betaalbare zorg

Wilbert Bannenberg strijdt met Stichting Farma ter Verantwoording tegen excessieve geneesmiddelprijzen. Zijn missie: winsten beteugelen om zorg toegankelijk te houden. “Geneesmiddelprijzen moeten beteugeld gaan worden, anders wordt de zorg onbetaalbaar.”

Casus: vrouw met veranderd defecatiepatroon

Een vrouw wordt naar de polikliniek gestuurd in verband met een veranderd defecatiepatroon. Ze heeft wat frequenter dan gebruikelijk ontlasting. Er zijn wat vage buikklachten in de zin van rommelingen en krampen. Ze gebruikt geen medicatie. Wat is uw diagnose?

‘We willen de maatschappij met de gezond­heids­zorg verbinden’

Huisarts Bernard Leenstra wil dat álle Nederlanders goed leren handelen in levensbedreigende situaties. Met zijn initiatief Schok & Pomp biedt hij leuke en tijdbesparende cursussen in levensreddend handelen en probeert hij maatschappij en gezondheidszorg te verbinden.

Trends in brandwonden bij kinderen

Zijn er meer brandwonden bij kinderen, of worden ze sneller doorverwezen? Arts-onderzoeker Frederique Kemme en chirurg Annebeth de Vries volgden de cijfers. “Er komen meer kinderen naar het brandwondencentrum.”

Veel kanker in de toekomst door CT-scans

Een recente analyse wijst op tienduizenden toekomstige kankergevallen door CT-scans. Cardio-thoracaal radioloog Firdaus Mohamed Hoesein pleit voor zorgvuldig gebruik: “Alleen als het écht nodig is en met een zo laag mogelijke dosis.”

‘Zorg dat de digitale weg niet de enige ingang naar de maatschap­pij wordt’

Steeds vaker gaat zorg via de digitale weg. Nicole Goedhart onderzoekt de toegankelijkheid van de (online) samenleving en geeft tips hoe de zorgverlener de zorg toegankelijk voor iedereen houdt. “Een afstand tot de online wereld kan gezondheidsverschillen vergroten.”