DOQ

Huisarts drs. Achterberg: ‘Gebruik van energiedrank soms aanwijzing voor probleemgedrag’

Nuttig je regelmatig een energiedrankje? Die eenvoudige vraag kan de huisarts soms op het spoor brengen van risicogedrag en problemen bij 13- tot 18-jarigen. Alcohol- en drugsgebruik of mishandeling bijvoorbeeld. Huisarts drs. Pim Achterberg houdt er voortaan rekening mee.

“Ik was er even behoorlijk ondersteboven van.” Dat zegt huisarts drs. Pim Achterberg over een tabel uit een begin juli verschenen rapport van het RIVM. Die leert bijvoorbeeld dat van de jongeren die per dag gemiddeld meer dan twee blikjes energiedrank nemen, 18 procent ooit harddrugs heeft gebruikt en 28 procent in de laatste vier weken hasj of wiet heeft gerookt. Bij leeftijdsgenoten die nooit of niet wekelijks energiedrank nuttigen, zijn de percentages fors lager: 0,3 en 1.

huisarts-Pim Achterberg-energiedrankEnergiedrank

“Vaak kun je op basis van gevoel en ervaring aardig inschatten welke jongeren vermoedelijk eerder risicogedrag zullen vertonen of met problemen te maken krijgen”, vertelt de huisarts uit Nieuwegein. “Denk aan tieners die overdag bij de ingang van de supermarkt staan met een zak chips en energiedrankjes. Maar de extreme correlatie die uit het onderzoek naar voren kwam, had ik niet verwacht.”

Vaker geweld ouders

Nog meer bevindingen uit het rapport ‘Gebruik en risico’s van energiedranken bij kinderen en jongeren in Nederland’? 13- tot 18-jarigen die dagelijks gemiddeld meer dan twee blikjes drinken, roken vaker (49% tegenover 2% bij de andere groep), zijn meer geestelijk mishandeld (16% tegenover 11%), lichamelijk mishandeld (12% tegenover 3%) en ondervinden vaker problemen vanwege verslaving van de ouders (10% tegenover 1%) en geweld tussen de ouders (8% tegenover 0,3%).

Belangrijk signaal

“Gebruik van energiedrankjes kan dus een belangrijk signaal zijn voor velerlei zaken”, zegt Achterberg. “Huisartsen zijn bijvoorbeeld traditiegetrouw alert op blauwe plekken. Die kunnen duiden op kindermishandeling. Nu kennen we ook de waarde van het thema ‘energiedrankjes’ in de anamnese, omdat die een verhoogde risicofactor vormen voor lichamelijke mishandeling.”

Vraag met weinig spanning

Achterberg vindt het soms lastig bij jongeren om botweg het onderwerp ‘drugs’ aan te snijden. Dankzij zijn kennis over energiedrankjes als risicofactor kan hij het thema voortaan voorzichtiger inkleden. “Bij een vermoeden van druggebruik zal ik voortaan dikwijls eerst ingaan op energiedrankjes. ‘Neem je regelmatig energiedrank?’ is een kleine vraag die weinig spanning geeft. Bij een positief antwoord kun je met kleine stapjes naar de eigenlijke kwestie toewerken. Denk aan een tussenvraag als: ‘Heb je vrienden die drugs gebruiken?’. Zo bouw je een gesprek op dat kan uitmonden in het aanbod hulp te bieden.”

Vermoeidheidsklachten

De gemiddelde 13- tot 18-jarige meldt zich niet zo vaak op het spreekuur van de huisarts als de doorsnee 65-plusser. “Inderdaad, veel jongeren die vaak een energiedrankje nemen, zien we niet”, erkent Achterberg. “Toch kunnen huisartsen en POH’s ggz soms hun voordeel doen met de nieuwe kennis. Heb je een tiener vóór je met vermoeidheidsklachten of psychische problemen? Een vraag naar het gebruik van energiedrankjes leidt misschien tot de conclusie dat de jongere veel blowt, verslaafde ouders heeft of lichamelijk wordt mishandeld.”

Basis-ggz

Verwacht Achterberg dat nu vaker verwijzing van huisarts naar basis-ggz volgt? “Dat denk ik niet. Daarvoor heb je een medische indicatie nodig, en daaronder kun je informatie over gebruik van energiedrankjes niet scharen. Maar het lijkt me wel nuttig dat in de basis-ggz ook de vraag over energiedrankjes wordt gesteld, bijvoorbeeld aan jongeren met somberheidsklachten.”

 

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Minder administratie, beter contact

AI kan artsen ondersteunen door administratieve lasten te verlichten, ziet Juliën Rezek. Transcriptietools maken automatisch verslagen, waardoor artsen meer tijd hebben voor patiënten. “Hierdoor kunnen artsen dieper ingaan op klachten, wat resulteert in betere zorg.”

‘Laten we allemaal één stapje in elkaars domein zetten’

Zorgverleners hebben nog onvoldoende oog voor het verband tussen mentale klachten, hormonale klachten en hart- en vaatziekten bij vrouwen, aldus Sandra Kooij. Meer samenwerking tussen verschillende disciplines is nodig. “Kijk bij elkaar mee. Geef elkaar advies.”

Casus: oudere patiënte met reukproblemen

Op het spreekuur komt een 70-jarige vrouw in verband met problemen met ruiken. De problemen zijn enkele jaren eerder gestart. Initieel met minder goed ruiken (hyposmie), sinds een half jaar worden geuren steeds vaker als vies ervaren (kakosmie). Wat is uw diagnose?

Casus: man met klachten in de bovenbuik

Een man heeft in toenemende mate klachten van pijn in de bovenbuik. De pijn is zeurend en soms stekend en zit middenin de buik. Wat is uw diagnose?

Van tropenarts naar huisarts op Texel

Josine Blanksma werkte jarenlang als tropenarts voor Artsen zonder Grenzen en is een paar jaar geleden een nieuw avontuur aangegaan: ze werkt nu als huisarts op Texel. “Mijn nieuwe carrièrepad is heus niet minder uitdagend te noemen.”

‘Ik kan niet wachten op de eerste geprinte lasagne’

Ineke Obbema werkt met 3D-geprinte maaltijden voor mensen met slikproblemen bij het Máxima MC. De herkenbare vormen en verbeterde smaak bieden een opvallend alternatief voor traditionele gemalen voeding. “Je kunt meteen proeven dat er een chef-kok achter zit.”

Klimaatimpact onderzoeken voor een heel zorgpad

Lisanne Kouwenberg doet onderzoek naar de milieu-impact van zorgpaden. Dat kan aangrijpingspunten opleveren voor het verlagen van de klimaatimpact. “De meeste studies kijken naar één behandeling. Maar daar zit een heel traject omheen dat er ook aan bijdraagt.”

Help patiënten te stoppen met roken: ‘Minder zenden en meer interacteren’

Marieke Helmus combineert kunst en innovatie om het gesprek over stoppen met roken te starten. Met tools zoals een ‘Chat met je sigaret’-chatbot en humoristische ansichtkaarten helpt ze moeilijk bereikbare groepen om na te denken over hun rookgedrag.

Is er een dokter aan boord?

Wat doe je als er in een vliegtuig om een arts wordt gevraagd? Huisarts en luchtvaartgeneeskundige Peter Nijhof legt uit hoe medische noodgevallen in de lucht worden aangepakt, van de rol van artsen en cabinepersoneel tot het gebruik van medische kits en noodlandingen.

‘Stress verdient centrale plek in het consult’

Chronische stress, vaak gekoppeld aan sociale problemen, kan gezondheidsklachten veroorzaken. Feia Hemke pleit voor meer aandacht hiervoor in de spreekkamer en ontwikkelde tools om dit bespreekbaar te maken. “Hierdoor voorkom je onnodige medicalisering.”