Huisarts Landgraaf geeft artsen nascholing over leefstijl: ‘We delen de laatste wetenschappelijke inzichten’
Raymond Landgraaf werkte als waarnemend huisarts in Nederland, tot hij besloot het roer om te gooien. Met twee jonge kinderen vertrok het gezin in 2013 naar het buitenland. Inmiddels wonen ze ruim zeven jaar in Italië waar Raymond back–to–basic expedities en geaccrediteerde nascholingen organiseert, speciaal voor Nederlandse huisartsen en medisch specialisten. Ver weg van het hectische leven, ontstaat er ruimte om je balans te (her)vinden.
Waarnemend huisarts Raymond Landgraaf en zijn vrouw, relatietherapeut Blanca, hadden het met hun twee kinderen goed voor elkaar in Haarlem. “Maar we zaten wel echt in de ratrace. We voelden beiden sterk de behoefte om een tijd meer samen te zijn als gezin. Dus pakten we de auto en zijn we richting Italië gereden. Een weekje vakantie werd twee weken, werd een maand. Totdat we besloten tijdelijk terug naar Nederland te gaan om alles te regelen voor een emigratie. We zijn nooit vooraf bewust van plan geweest om te emigreren, maar daar is het uiteindelijk, heel organisch, op uitgedraaid. Waar we in Nederland extra gas moesten geven, is het ritme hier lager.” Het gezin woonde in de beginjaren in een houten huisje in de Italiaanse Alpen. “Mijn vrouw ging in Alagna Valsesia liefdesretraites organiseren voor Nederlandse stellen met relationele en/of seksuele problemen. Ik kon meteen beginnen als huisarts en arts bij het bergreddingsteam. Het voelde als een heerlijk avontuur en toen Blanca in verwachting bleek van onze derde, besloten we meteen te blijven.”
Op avontuur
In het eerste jaar in Italië kwamen er niet minder dan 180 vrienden op bezoek. “Gekscherend zeiden we dan dat onze emigratie schromelijk mislukt was. Telkens namen we onze vrienden mee de bergen in. Zo ontstonden eigenlijk mijn eerste back-to-basic expedities. Ik noemde ze ‘Otro Elements expedities’, naar de verlaten vallei Val d’Otro die je alleen maar te voet kunt bereiken. Na de vrienden kwamen er vrienden van vrienden die ik meenam op avontuur. In 2013 ben ik officieel met de vijfdaagse expedities gestart. Inmiddels werk ik niet meer in Italië als huisarts, maar ben ik werkzaam in Zwitserland. Het vak is hier anders dan in Nederland, je verwijst vooral veel door. Wél werk ik nog steeds vrijwillig in de Italiaanse Alpen als arts voor het bergreddingsteam.”
“De COVID-crisis heeft nog eens extra duidelijk gemaakt dat risicofactoren voor ernstig beloop van de infectie sterke correlatie heeft met leefstijl”
Randje van burn-out
Samen met twee bevriende artsen, huisarts Elkana Waarsenburg en psychiater Rogier Hoenders, kwam Raymond in 2015 op het idee om naast de back-to-basic expedities geaccrediteerde nascholingen te organiseren voor huisartsen en specialisten. “We merkten jaren geleden al dat veel huisartsen en medisch specialisten in toenemende mate geïnteresseerd zijn in leefstijl, maar dat opleidingen huisartsen vaak onvoldoende voeden met de wetenschappelijke kennis hierover. Verder lopen veel artsen op het randje van burn-out. Werkdruk, administratieve verplichtingen, onregelmatige diensten, frustratie over niet gezien en gewaardeerd worden en slecht gefaciliteerd worden in het werk, zorgen voor overmatige stress. De COVID-crisis zal deze stress zeker vergroten. Een nascholing in de bergen is een uitgelezen kans om er echt even tussenuit te gaan.”
“Inmiddels hebben we met de nascholing al honderden artsen mee de berg opgenomen”
Laatste wetenschappelijke inzichten
Het nascholingsprogramma, onder de noemer OTRO Elements Care, bestaat uit onder meer inhoudelijke lezingen over leefstijl gerelateerde onderwerpen. “Voeding, beweging, ontspanning, slaap en zingeving worden vanuit verschillende vakgebieden belicht. We geven beschikbare evidence en delen de laatste wetenschappelijke inzichten. Daarnaast maken we het praktisch met verschillende werkvormen, zowel individueel, in tweetallen en groepsverband. En we reiken gesprekstechnieken, ontspannings- en ademhalingsoefeningen aan.” Tijdens het programma wordt deelnemers gevraagd om een plan van aanpak te maken voor in de praktijk. “De COVID-crisis heeft nog eens extra duidelijk gemaakt dat risicofactoren voor ernstig beloop van de infectie sterke correlatie heeft met leefstijl. Patiënten met diabetes, hypertensie, hart- en vaatziekten, overgewicht/obesitas hebben een verhoogd infectierisico en ernstig beloop en tevens hogere mortaliteit. Veel recent onderzoek toont dit aan. Dus er zal voor nu en de toekomst steeds meer noodzaak ontstaan voor gezonde leefstijl.”
“Wij merken dat artsen altijd voor alles en iedereen klaarstaan, maar daarbij vaak voorbijgaan aan hun eigen wensen en grenzen”
Stilstaan, vertragen en reflecteren
Naast het inhoudelijke deel van het programma gaan de deelnemers er natuurlijk ook op uit. Samen de overweldigende natuur in, prachtige wandelingen maken, gezond lokaal biologisch eten, ervaringen uitwisselen en plezier maken. “Inmiddels hebben we al honderden artsen mee de berg opgenomen. In eerste instantie kwamen ze voor het halen van de verplichte nascholingspunten, en ook vanwege de mooie foto’s op de website van de wilde bergen en natuur. Inmiddels komen ze omdat ze erover hebben gehoord via collega’s die het al hebben ervaren.”
“Eigenlijk verlaat iedereen de berg met het voornemen structurele veranderingen door te voeren in hun eigen leven en/of praktijkvoering”
Wat het geheim is van het succes? Volgens Raymond waan je je in de Otro vallei, waar je alleen te voet of per ezel kan komen, in het vijftiende eeuwse bergleven. “Dat alleen al doet iets met je. Het geeft weer ruimte in het hoofd om ook eens na te denken over je eigen leven, werk, liefdesrelatie en gezondheid. Stilstaan, vertragen en reflecteren. Wij merken dat artsen altijd voor alles en iedereen klaarstaan, maar daarbij vaak voorbijgaan aan hun eigen wensen en grenzen. We krijgen veel feedback dat de nascholing artsen helpt om weer in balans te komen. Veel mensen komen tot het inzicht dat ze altijd veel te druk zijn, nooit stilstaan, nooit echt rust hebben. Sommige deelnemers laden zich weer even op tijdens de dagen, andere ontladen zich en zijn heel emotioneel. Maar eigenlijk iedereen verlaat de berg met het voornemen structurele veranderingen door te voeren in hun eigen leven en/of praktijkvoering. Dat is ook ons doel, meer bewustwording creëren. Onze vraag is altijd: wat neem je mee de berg op, wat heb je geleerd en wat neem je mee de berg af? Kortom, wat is je intentie van de komst naar de nascholing en hoe ga je het geleerde concreet in de praktijk brengen?”
“Hoe meer gezonde artsen, hoe beter zij voor hun patiënten kunnen zorgen”
Stap zetten
De band tussen de deelnemers en Raymond blijft na een expeditie vaak hecht: deelnemers houden contact en delen de resultaten van veranderingen die ze doorvoeren als ze eenmaal thuis zijn. “Na een expeditie merk je dat iedereen wel een stap zet: op persoonlijk vlak of in de artsenpraktijk. Allen komen ze tot diepgaande inzichten waardoor ze werken aan meer balans en plezier in hun leven. Sommige artsen willen bijvoorbeeld zelf fitter worden. Anderen zetten een leefstijlprogramma op voor de diabetespatiënten in hun praktijk. Eén huisarts heeft zijn team letterlijk in beweging gekregen: voortaan voeren ze het multidisciplinair overleg op hometrainers in de aangrenzende fysiotherapiepraktijk. Als ik dan een foto krijg van een team zorgverleners dat al fietsend vergadert, dan word ik daar heel blij van. Het sluit precies aan bij onze filosofie: hoe meer gezonde artsen, hoe beter zij voor hun patiënten kunnen zorgen.”
Voor meer info over de nascholingen, zie www.otroelementscare.nl en www.otro-elements.it
bezinning, burn out, leefstijl, nascholingen