Log in om uw persoonlijke bookmarks op te kunnen slaan.
Huisarts Van den Hurk over pilot GezondDorp: ‘Minder pillen, meer échte gesprekken met patiënt’
Wat begon als een lokale leefstijl-pilot in een dorp, krijgt intussen landelijke aandacht en uitrol: GezondDorp. Huisarts Norbert van den Hurk, medebedenker: “Eerder schreef ik vooral pillen voor, nu ga ik met mijn patiënten om de tafel om hun leefstijl onder de loep te nemen.”
Huisarts Norbert van den Hurk heeft in zijn eigen dorp Leende een ware leefstijlverandering ontketend. Het leverde hem de titel Leefstijlarts van het Jaar op en de rest van Nederland raakt intussen enthousiast. “Dorpsgenoot Hans van Kuijk, sportarts, benaderde mij een aantal jaar geleden met zijn ideeën over leefstijlverandering. Ik zag ook wat hij zag: veel patiënten die mager aten en goed bewogen, maar die toch te zwaar bleven en medicatie nodig hadden voor bijvoorbeeld een te hoge bloeddruk of diabetes type 2. Toen Hans zei dat minderen met koolhydraten en het toevoegen van meer gezonde vetten aan voeding wel eens een groot verschil kon gaan maken, verklaarde ik hem voor gek. Ik stond erop om bewijs te zoeken tegen dat idee, maar dat was nog best lastig. Heel behouden besloot ik samen met Hans toch met deze andere manier van voeding aan de slag te gaan, in een klein project: GezondDorp.”
Schijf van Vijf
Van den Hurk en Van Kuijk, bekende gezichten in Leende, hielden twee voorlichtingsbijeenkomsten. Er verscheen in totaal zo’n 650 man. “Mensen stelden vragen die ik ook eerst had: ‘Hoe kan dat nou, ik houd me altijd aan de Schijf van Vijf en er verandert niks?’ Ons verhaal hielden we simpel: wat heeft ons lichaam nu eigenlijk nodig? Hoe zag ons voedingspatroon er nog geen honderd jaar geleden uit, toen er nog veel minder overgewicht en welvaartsziekten waren? Maar ook: diëten kan iedereen, een echte leefstijlverandering in je eentje is moeilijk vol te houden. Je hebt mensen nodig die met je meedoen, een community. En dat is net de kracht van Leende: het is een dorp waarin bewoners betrokken zijn bij elkaar, elkaar willen helpen en elkaar kennen.”
Minder medicijngebruik
In een half jaar tijd zag Van den Hurk een ommezwaai ontstaan in Leende. “Ik kreeg patiënten op het spreekuur die eerder niets voelden voor de leefstijlverandering. Maar ze zagen hun buurman tientallen kilo’s afvallen en zich zoveel beter voelen. Schreef ik eerder vooral pillen voor aan patiënten, nu ga ik met ze in gesprek over hun leefstijl. Uit onderzoek van Hans en mij blijkt dat het aantal mensen dat insuline of bloeddrukverlagers gebruikt, afneemt sinds onze nieuwe aanpak. Het heeft mijn werk verrijkt, die gesprekken met patiënten. We begonnen met twintig deelnemers aan GezondDorp, nu staan er in Leende 250 geregistreerd maar doen er zeker 2000 mee zonder dat zij geregistreerd zijn. Slechts een enkeling heeft bijsturing nodig als ze eenmaal zijn begonnen.”
Veel collega-huisartsen reageren zoals ik in het begin reageerde, ze neigen naar vasthouden aan de richtlijnen.”
Kritiek
Het afgelopen jaar kreeg Van den Hurk via GezondDorp veel aanvragen van collega-huisartsen uit het land: de interesse neemt toe. “Misschien werkt het niet in elke plaats of stad zoals in Leende, maar iedereen kan eruit halen wat passend is. Ik zie dit ook in een Haagse volkswijk werken, maar dan moet je misschien niet twee artsen neerzetten die hun verhaal houden. Misschien een bekende diëtist, iemand naar wie mensen willen luisteren”, aldus Van den Hurk. Samen met Van Kuijk schreef hij het boek Van GezondDorp naar GezondLand, waar huisartsen in den lande ook uit kunnen putten.
Is er ook kritiek op zijn aanpak? “Veel collega-huisartsen reageren zoals ik in het begin reageerde, ze neigen naar vasthouden aan de richtlijnen. Durf daar vanaf te wijken. Slechts een klein deel van de welvaartsziekten in ons land is genetisch bepaald, het meeste kun je bijsturen of zelfs voorkomen met leefstijlwijzigingen. Elke arts weet: die enorme hoeveelheden koolhydraten die wij eten, dat kan best een beetje minder. Kijk gewoon eens naar de patiënt: een bouwvakker heeft er natuurlijk meer behoefte aan dan iemand die de hele dag op kantoor zit.”
Bewegen en ontspannen
Voor de nabije toekomst zijn Van den Hurk en Van Kuijk bezig met een aanvullend beweeg- en ontspanningsadvies. “Voor ons een logische volgende stap. Zodra mensen van het overgewicht af zijn, kunnen ze gemakkelijker meer gaan bewegen. Door meer te bewegen, voelen ze zich beter, slapen ze beter, ontspannen ze gemakkelijker. Zo komen ze in een positieve cirkel terecht die goed vol te houden is”, zegt Van den Hurk. Ook vinden er gesprekken plaats met staatssecretaris Blokhuis (VWS) over het eventueel verder uitrollen van GezondDorp, en wordt in Leende een boerderij opgetuigd waar inwoners hun eigen, onbewerkte producten kunnen laten kweken door een boer. “Het effect van GezondDorp is al groot gebleken, dus we blijven niet stil staan.”