DOQ

‘Ik ben blij met het medi­cali­seren van obesitas’

Obesitas – bij kinderen en volwassenen – kampte lang met het imago ‘Eigen schuld, dikke bult’. Kinderendocrinoloog Edgar van Mil is blij dat obesitas inmiddels wordt beschouwd als een ziekte. Desondanks vindt hij medicatie en/of een maagverkleining nog steeds een laatste redmiddel. “Het belangrijkste is een gezonde leefwijze aan te leren. Medicatie kan daarbij wel een hulpmiddel zijn.”

Dat Nederlandse kinderen de afgelopen decennia gemiddeld steeds zwaarder zijn geworden is geen geheim. Kijk anders voor de grap op YouTube eens naar een opname van het kinderprogramma Kunt u mij de weg naar Hamelen vertellen, mijnheer? en verbaas je over de vele ‘magere’ kinderen in de jaren 70 van de vorige eeuw. De gestage toename van het gemiddelde lichaamsgewicht van kinderen kent diverse oorzaken, vertelt Edgar Van Mil. Hij is naast kinderendocrinoloog in het Jeroen Bosch Ziekenhuis ook hoogleraar Jeugd, Voeding en Gezondheid aan de Universiteit Maastricht. “Allereerst is er onze evolutionair ontstane voorliefde voor hoogcalorisch voedsel. Duizenden jaren lang was veel vet en zoet eten op momenten dat het beschikbaar was een belangrijke overlevingsstrategie. In onze huidige maatschappij werkt die voorliefde juist in ons nadeel. Want, oorzaak twee, we leven nu in een omgeving met een bijna constant en overvloedig aanbod aan hoogcalorische voeding.”

“Het opdoen van kennis en competenties over een gezonde leefstijl zijn belangrijker dan het aantal kilo’s dat er binnen een jaar afgaat”

Kinderendocrinoloog Edgar van Mil

Aanleg en leefstijl

Dat desondanks niet iedereen overgewicht heeft, valt ook te verklaren. “Sommige mensen hebben een genetisch profiel dat leidt tot een sterkere neiging tot veel eten dan anderen. Ook kinderen binnen één gezin kunnen een andere genetische aanleg tot veel eten hebben. Dat maakt het voor ouders heel lastig. Ze zouden idealiter het ene kind moeten verbieden wat ze het andere kind wel mogen toestaan.” Met dat laatste raakt Van Mil een derde oorzaak aan van de toename van overgewicht. “Een gezonde leefstijl – matig en gevarieerd eten en voldoende lichaamsbeweging  – is de basis voor een gezond lichaamsgewicht. Het overvloedige aanbod van calorierijk voedsel en de neiging tot minder lichamelijke inspanning maken het steeds lastiger kinderen een gezonde leefstijl aan te leren en die de rest van het leven vast te houden.”

Maatwerk

Bovenstaande maakt duidelijk dat het bestrijden van overgewicht en obesitas bij kinderen geen gemakkelijke klus is. “Je bent er niet door te zeggen: ‘Leef eens wat gezonder.’ Dat is als tegen een alcoholist zeggen: ‘Drink wat minder’. Het behandelen van kinderen met overgewicht is maatwerk. Eerst moet je analyseren wat de belangrijkste ‘drivers’ van het overgewicht zijn in het gezin. En nagaan welke achterliggende oorzaken daarbij spelen, wat het kind en de ouders daar zelf aan kunnen doen en/of welke hulp van buitenaf daarbij nodig is. Pas als dat duidelijk is, ook voor de ouders en het kind zelf, kom je toe aan het daadwerkelijk verminderen van het aantal kilo’s. Waarbij het opdoen van kennis en competenties over een gezonde leefstijl belangrijker zijn dan het aantal kilo’s dat er binnen pakweg een jaar afgaat.”

“Ik ben zeker geen voorstander van een maagverkleining bij kinderen met obesitas”

Discussie losgebarsten

Recent is in Nederland de discussie losgebarsten in hoeverre een maagverkleining een zinvolle behandeling is bij kinderen met obesitas. Van Mil: “Ik ben daar zeker geen voorstander van. Sommige ouders vragen er om, zeker als zij hiermee zelf goede ervaringen hebben. Bij kinderen vind ik dat toch echt iets anders. Zij moeten vervolgens levenslang heel gedisciplineerd leven en supplementen slikken. Ik denk niet dat een 16- of 18-jarige dat kan overzien. Bovendien is het niet ondenkbaar dat zij later, als jongvolwassenen, in een leefomgeving terecht komen waarin het hen alsnog lukt een gezondere leefstijl aan te nemen en langdurig vast te houden. Anderzijds ben ik blij dat we in Nederland over deze mogelijkheid kunnen beschikken bij kinderen voor wie echt geen andere oplossing bestaat. Ik vind het wel verstandig dat we in Nederland maagverkleiningen bij jongeren vooralsnog alleen binnen studieverband uitvoeren.”

Nieuwe medicijnen

Waar Van Mil reikhalzend naar uitkijkt, zijn de diverse nieuwe medicijnen die in de pijplijn zitten. “In eerste klinische studies laten sommige daarvan een forse gewichtsafname zien. Deze medicijnen zouden, mijns inziens, een goed hulpmiddel kunnen zijn bij het maken van een omslag naar een gezondere leefstijl. Meer beweging lukt gemakkelijker en is leuker als je al wat kilo’s kwijt bent. Daarbij moeten we wel oppassen dat de pillen niet de plaats gaan innemen van de gezondere leefstijl.”

“Het medicaliseren van overgewicht en obesitas is mijns inziens zeer op zijn plaats”

Medicaliseren

De ontwikkeling van de nieuwe medicijnen en ook de discussies rondom de maagverkleining wijzen volgens Van Mil erop dat het denken over overgewicht en obesitas verandert. “Overgewicht en obesitas kampte lang met het imago: ‘Eigen schuld, dikke bult’. Dikke mensen gingen daardoor ook geloven dat de schuld geheel en al bij henzelf lag. Er is nu meer aandacht voor het feit dat obesitas een ziekte is. Een ziekte die behandeling behoeft onder andere met een gecombineerde leefstijlinterventie en – zo nodig – met medicatie. En een maagverkleining op kinderleeftijd in selecte gevallen. Ik ben dan ook blij dat de Nederlandse Zorgautoriteit onlangs heeft besloten de ketenaanpak van zorg en ondersteuning voor kinderen met overgewicht of obesitas vanaf 2024 structureel te gaan ondersteunen. Het medicaliseren van overgewicht en obesitas is mijns inziens zeer op zijn plaats.”

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Casus: jongen met gepig­menteerde huid­afwijking

Een tienjarige jongen heeft een opvallende laesie op de rechterbovenarm. Bij navraag blijkt deze laesie al jaren aanwezig. In de familie komen geen melanomen voor. De jongen heeft een blanco voorgeschiedenis. Wat is uw diagnose?

Casus: man met klachten van moeizaam plassen

Een man komt met een doorgemaakte blaasontsteking op uw spreekuur. Plassen gaat al een paar jaar langzaamaan moeilijker en moeilijker. De straal is zwak, nogal eens sproeiend en er wordt bijna altijd wat nagedruppeld. Persen helpt niet echt. Wat is uw diagnose?

Iedere arts moet zich voorbereiden op een leven lang leren

Welzijn is een voorwaarde voor professionele en persoonlijke ontwikkeling. En dat is in de medische sector meer dan ooit een punt van zorg, vindt Marjolein van de Pol. “De nieuwe bewegingen moet je gewoon volgen, in welke fase van je carrière je ook zit.”

‘‘Minder eten en meer bewegen’ is echt een misvatting’

Mensen met obesitas hebben vaak te maken met negatieve vooroordelen, ook in de zorg. Daardoor vermindert de kwaliteit van zorg, legt Paige Crompvoets uit. “Uit mijn onderzoek bleek dat mensen met obesitas soms belachelijk gemaakt worden door hun zorgverleners.”

Whispp biedt oplossing voor mensen met stem- en spraak­problemen

Joris Castermans ontwikkelde Whispp, een app die met behulp van AI fluister- en aangedane spraak kan omzetten in een heldere en natuurlijke stem. “Wie nog audio- of video-opnames heeft van de gezonde stem, kan met Whispp de eigen stem van vroeger creëren.”

Artsen voor Kinderen helpt kinderen met een chronische ziekte of beperking

Michel Weijerman van Stichting Artsen voor Kinderen vertelt over hun projecten voor betere zorg en welzijn voor kinderen met een chronische aandoening. “Zo’n 200 zorgprofessionals zijn op vrijwillige basis bij onze poli betrokken. Binnen 48 uur krijg je antwoord.”

Casus: patiënte met dagelijkse neusbloedingen

Een patiënte is de dagelijkse neusbloedingen rechts helemaal zat. Door het dichtknijpen van de neus gedurende 10 minuten stopt de bloeding wel steeds. Wat is uw diagnose?

‘Wees alert op opioïd­misbruik bij patiënten op SEH’

Opioïdgebruik komt bij SEH-patiënten vaker voor dan gemiddeld. Meer bewustzijn over misbruik van deze medicatie is nodig, aldus Joris Holkenborg. “Maar vergeleken met de VS doen we het in Nederland, mede dankzij apothekers en huisartsen, best wel goed.”

Voorkom een burn-out

Huisarts Nico Verhoef onderzocht waarom steeds meer artsen een burn-out krijgen, hoe dit te voorkomen, én geeft tips hoe je het werk leuk houdt voor jezelf. “Een middag per week maakte ik vrij voor kleine chirurgische ingrepen, omdat ik dat heel leuk vind om te doen.”

De zorgverlener als verwonderaar

Steeds meer resultaten wijzen uit dat een goed contact tussen de zorgverlener, het kind en de ouders, veel leed kan voorkomen. Piet Leroy zet zich in voor pijn- en traumavrije zorg bij kinderen. “Ik spreek nooit over lastige ouders, wel over kwetsbare ouders.”


0
Laat een reactie achterx