DOQ

In Search of Stories brengt levens­verhalen tot leven

In medisch onderzoek draait het vaak om harde cijfers en feitelijke gegevens. Toch ligt er ook een schat aan waardevolle informatie verborgen in de persoonlijke verhalen van patiënten. Het onderzoeksproject ‘In Search of Stories’, geleid door Hanneke van Laarhoven, hoogleraar Medische Oncologie aan het Amsterdam UMC en tevens theoloog, brengt verhalen van ongeneeslijk zieke patiënten met kanker tot leven.

Van Laarhoven ontwikkelde In Search of Stories met onder anderen Michael Scherer-Rath, universitair hoofddocent religiewetenschappen aan de Radboud Universiteit Nijmegen en docent-kunstenaars Nirav Christophe en Henny Dörr van de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht.

(Foto: Marlou Pulles)

“Binnen de studie zijn artsen, onderzoekers, geestelijk verzorgers en kunstenaars samengebracht”

Prof. dr. Hanneke van Laarhoven

Contingentie

In deze transdisciplinaire studie is een centrale rol weggelegd voor het fenomeen contingentie: onvoorziene en vaak toevallige gebeurtenissen die het leven van mensen vormen, zoals de diagnose kanker. Contingentie speelt een grote rol in het leven van patiënten, legt Van Laarhoven uit. “Binnen de studie zijn artsen, onderzoekers, geestelijk verzorgers en kunstenaars samengebracht om te onderzoeken wat deze contingentie-ervaring met patiënten doet en of het tot uitdrukking brengen van hun verhalen in beeldende kunst helpt om anders met de contingentie-ervaring om te gaan.”

Visuele en emotionele dimensie

De patiënten worden uitgenodigd om hun levensverhalen te delen met een geestelijk verzorger en een kunstenaar. In co-creatie tussen patiënten en kunstenaars worden hun verhalen vervolgens op diverse manieren tot uitdrukking gebracht, variërend van schilderijen en foto’s tot poëzie en video-installaties. “Dit proces geeft de ervaringen van patiënten niet alleen een visuele en emotionele dimensie, maar maakt ze ook toegankelijker voor een breed publiek.”

“De analyse van deze verhalen helpt ons om patronen te ontdekken”

Uniek

De verzamelde verhalen zijn divers en diepgaand. Ze gaan niet alleen over de medische geschiedenis van de patiënten, maar ook over hun persoonlijke reizen, dromen, angsten en triomfen. “Elke patiënt heeft een uniek verhaal,” zegt Van Laarhoven. “We horen over hun jeugd, hun familie, hun werk, en hoe ze met hun ziekte omgaan.

Patronen

Een multidisciplinair team van onderzoekers, met artsen, een cultuursocioloog, psycholoog, religiewetenschapper en kunstenaars, bestudeert de processen die de patiënten met de geestelijk verzorgers en de kunstenaars doorlopen. Door deze multidisciplinaire aanpak kunnen de onderzoekers de verhalen vanuit verschillende perspectieven onderzoeken en beter begrijpen of de patiënt in staat is geweest om door de interventie een andere verhouding met de contingentie-ervaring te ontwikkelen. “De analyse van deze verhalen helpt ons om patronen te ontdekken en biedt inzichten die met traditionele methoden vaak over het hoofd worden gezien.”

Patiënten geven duidelijk aan dat dit project zeer waardevol voor hen is geweest”

Driehoek

Van Laarhoven is gefascineerd door de combinatie van geneeskunde, kunst en spiritualiteit. “Ik geloof sterk dat deze driehoek patiënten kan helpen. Mijn diepe wens is om de zorg voor patiënten te verbeteren, en ik ben ervan overtuigd dat we in deze samenwerking iets bijzonders kunnen vinden. De samenwerking tussen kunstenaars, geestelijk verzorgers en de medische wereld biedt kansen die we nog verder moeten onderzoeken.”

Hoe nu verder?

“Patiënten geven duidelijk aan dat dit project zeer waardevol voor hen is geweest,” zegt Van Laarhoven. “Het helpt hen om hun leven opnieuw te definiëren en biedt een vorm van erkenning en bevestiging.” We zullen het onderzoek dus zeker voortzetten om de zorg voor patiënten verder te verbeteren.

Referentie: In Search of Stories

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Integrale geneeskunde in Nederland: tijd voor de volgende stap

Het spreekuur Integrative Medicine van Ines von Rosenstiel is erg populair en ook in andere ziekenhuizen groeit de belangstelling voor een dergelijk spreekuur. Hoe zorgen we ervoor dat IM een structureel onderdeel wordt van de reguliere zorg in Nederland?

Mindfulness in de zorg: allesbehalve zweverig

“Zorg goed voor jezelf. Er is er maar één van.” Dat zei een patiënt ooit tegen longarts Miep van der Drift. Ze weet als geen ander: mindfulness is niet alleen voor patiënten, maar ook voor zorgverleners. Ze geeft tips voor kleine veranderingen met een grote impact.

Medicatie vaak te lang voortgezet na ontslag uit ziekenhuis

Veel patiënten gebruiken in ziekenhuizen voorgeschreven opiaten, benzodiazepines en antipsychotica nog langdurig na ontslag, aldus Judith de Ruijter. “We geven artsen de tip om, als ze bij ontslag nieuwe medicatie voorschrijven, al meteen na te denken over stoppen.”

‘Impliciete sturing kan samen beslissen verstoren’

Het proces van samen beslissen kan worden verstoord door onbewuste aansturing op een bepaalde behandeling, aldus Anneleen Timmer en Suzanne Festen. “Misschien gaan veel behandelaars er onbewust vanuit dat de patiënt alles op alles wil zetten om de ziekte te bestrijden.”

Casus: man met een hartafwijking

Een 52-jarige man met blanco cardiale voorgeschiedenis wordt gescreend voor levertransplantatie. Voorheen geen cardiale klachten of echo cor gehad. Per toeval een afwijking in het hart gezien. Wat is uw diagnose?

‘Verwijs patiënten met onbegrepen mobiliteitsklachten door naar MSK-arts’

MSK-arts William van de Luijtgaarden behandelt in zijn praktijk vooral patiënten met pijn of functiestoornissen van het bewegingsapparaat. Hij pleit voor meer bekendheid van MSK-geneeskunde onder collega-artsen: “Wij kunnen het probleem bij de kern aanpakken.”

Discriminatie: blinde vlek in de zorg

Zorgbestuurders hebben vaak geen zicht op discriminatie binnen hun organisatie, ontdekte Ewoud Butter. “Ze hebben geen idee van de omvang ervan, incidenten of ervaringen worden niet bijgehouden, het is geen terugkerend onderwerp tijdens de bestuurlijke overleggen.”

‘Wild Westen dreigt op markt voor middelen tegen veroudering’

Bigtechmiljardairs investeren fors in middelen tegen veroudering, maar klinisch geriater Marcel Olde Rikkert waarschuwt voor de risico’s. Verscheidene stoffen beloven langer gezond leven, maar de langetermijneffecten zijn onbekend. “We dreigen we kopje onder te gaan door de hype.”

Casus: oudere dame met een groeiende moedervlek

Een 74-jarige dame wil een groeiende moedervlek op het been laten controleren. Sinds twee jaar jeukt de moedervlek en wordt groter. Ze heeft een blanco voorgeschiedenis, daarnaast komen er ook in haar familie geen melanomen voor. Wat is uw diagnose?

‘Je moet soms echt vechten voor je patiënten’

Huisarts Marike Ooms werkt in verschillende asielzoekerscentra. Daar biedt ze zorg aan mensen die niet alleen kampen met medische problemen, maar ook met de onzekerheid van een onduidelijke toekomst en de last van hun verleden. "Als je iedereen open benadert, blijken de vragen en klachten vaak niet zoveel te verschillen van patiënten in een reguliere praktijk.”


Lees ook: ‘Kunst kan de zorg transformeren’

Naar dit artikel »

Lees ook: ‘Ik heb zo’n ander contact met de patiënt’

Naar dit artikel »