DOQ

Incidentie huidkanker blijft stijgen

De incidentie van het plaveiselcelcarcinoom stijgt gestaag bij zowel mannen als vrouwen, zo blijkt uit een Europese studie, en die stijging zet voorlopig door. Hoewel de mortaliteit in Nederland stabiel blijft, stelt deze stijging de Nederlandse zorg voor een enorme uitdaging, vertelt dermatoloog in het Erasmus MC Marlies Wakkee.

“Nederland heeft van oudsher een goede registratie van kanker via het Integraal Kankercentrum Nederland”, zegt Marlies Wakkee. Ze is een van de onderzoekers die de Europese incidentie onder de loep namen. De wetenschappers onderzochten het optreden van de ziekte de afgelopen drie decennia en vonden nog drie andere regio’s die hun registratie over deze periode op orde hebben: Schotland en de Duitse bondsstaten Saarland en Schleswig-Holstein.

“Hoewel de mannen over alle periodes heen vaker huidkanker krijgen, stijgt de incidentie bij vrouwen het hardst, zelfs met een factor 9”

Dermatoloog Marlies Wakkee

Mannen en vrouwen

In de periode van 1989 tot en met 2021 steeg de voor leeftijd gecorrigeerde incidentie van het plaveiselcelcarcinoom in alle populaties met gemiddeld 2,4-5,7% per jaar. Hoewel al tijden bekend is dat de incidentie van alle vormen van huidkanker stijgt, deden de onderzoekers toch enkele opmerkelijke bevindingen. De incidentie stijgt sneller bij hogere leeftijden. Zo nam de incidentie bij mannen ouder dan 80 met een factor 3-5 toe. “Mannen  hebben traditioneel de meeste buitenberoepen en mannen op leeftijd hebben vaker een onbehaard hoofd”, zo verklaart Wakkee deze bevinding.
Hoewel de mannen over alle periodes heen vaker huidkanker krijgen, stijgt de incidentie bij vrouwen het hardst, zelfs met een factor 9. “We zien dit in alle regio’s, maar het meest bij Nederlandse vrouwen. Waarom dit gebeurt is niet duidelijk. Een hypothese gaat ervan uit dat vrouwen de afgelopen dertig jaar anders om zijn gegaan met blootstelling aan de zon in bijvoorbeeld hun vrije tijd.” 

“In Nederland blijft de mortaliteit verhoudingsgewijs stabiel”

Mortaliteit

Naarmate de incidentie van het plaveiselcelcarcinoom groeit en de bevolking ouder wordt, stijgt ook de mortaliteit als gevolg van deze vorm van kanker, behalve in Nederland waar de mortaliteit verhoudingsgewijs stabiel blijft. Behandelen we de patiënten dan zo goed in vergelijking met Duitsland en Schotland? “Waarschijnlijk niet”, zegt Wakkee. “We denken dat Nederlandse dermatologen en pathologen laagdrempeliger de diagnose plaveiselcelcarcinoom stellen. Daar zitten dan ook mensen bij die wellicht toch geen plaveiselcelcarcinoom hebben en dus nooit aan de gevolgen ervan zullen overlijden.”

“In ons land stijgt die incidentie tot 2044 met 20% naar 130 van elke 100 duizend mannen en 85 van elke 100 duizend vrouwen”

Sombere toekomst

De onderzoekers extrapoleerden uit hun data de incidentie tot 2044. De cijfers zijn niet rooskleurig aangezien de incidentie gestaag door blijft groeien, in Schotland zelfs met 75%. In ons land stijgt die incidentie met 20% naar 130 van elke 100 duizend mannen en 85 van elke 100 duizend vrouwen. “Dat stelt onze zorg voor een enorme uitdaging”, meent Wakkee. “Hoewel de mortaliteit van het plaveiselcelcarcinoom maar een paar procent bedraagt, lukt het niet de hoog-risicogroep al bij diagnose te identificeren. Daarom vervolgen we alle patiënten op de poli. We zullen moeten uitzoeken hoe we hoog-risicopatiënten kunnen identificeren. Daarnaast zal de patiënt met een plaveiselcelcarcinoom meer zelfredzaam moeten worden zodat deze met goede instructies zijn huid zelf in de gaten kan houden.”
Die patiënt zoekt natuurlijk niet meteen contact met een dermatoloog maar ziet eerst de huisarts. Ook deze groep artsen staat volgens Wakkee een hele uitdaging te wachten als het gaat om het tijdig herkennen van een plaveiselcelcarcinoom. De gestage opmars van huidkanker is al te zien in de IKNL kankeratlas waar de provincie Zeeland rood kleurt. “Die hoge expositie aan zonlicht in onze meest zonnige provincie, zie je er letterlijk gereflecteerd in de incidentiecijfers van huidkanker”, zegt Wakkee. “Ik verwacht dat het rode gebied zich de komende jaren over heel Nederland zal uitbreiden.”

Referentie:

  1. Keim U, Katalinic A, Holleczek B, et al. Incidence, mortality and trends of cutaneous squamous cell carcinoma in Germany, the Netherlands, and Scotland. European Journal of Cancer 183;2023:60e68
  2. Kankeratlas
Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Minder administratie, beter contact

AI kan artsen ondersteunen door administratieve lasten te verlichten, ziet Juliën Rezek. Transcriptietools maken automatisch verslagen, waardoor artsen meer tijd hebben voor patiënten. “Hierdoor kunnen artsen dieper ingaan op klachten, wat resulteert in betere zorg.”

‘Laten we allemaal één stapje in elkaars domein zetten’

Zorgverleners hebben nog onvoldoende oog voor het verband tussen mentale klachten, hormonale klachten en hart- en vaatziekten bij vrouwen, aldus Sandra Kooij. Meer samenwerking tussen verschillende disciplines is nodig. “Kijk bij elkaar mee. Geef elkaar advies.”

Casus: oudere patiënte met reukproblemen

Op het spreekuur komt een 70-jarige vrouw in verband met problemen met ruiken. De problemen zijn enkele jaren eerder gestart. Initieel met minder goed ruiken (hyposmie), sinds een half jaar worden geuren steeds vaker als vies ervaren (kakosmie). Wat is uw diagnose?

Casus: man met klachten in de bovenbuik

Een man heeft in toenemende mate klachten van pijn in de bovenbuik. De pijn is zeurend en soms stekend en zit middenin de buik. Wat is uw diagnose?

Van tropenarts naar huisarts op Texel

Josine Blanksma werkte jarenlang als tropenarts voor Artsen zonder Grenzen en is een paar jaar geleden een nieuw avontuur aangegaan: ze werkt nu als huisarts op Texel. “Mijn nieuwe carrièrepad is heus niet minder uitdagend te noemen.”

‘Ik kan niet wachten op de eerste geprinte lasagne’

Ineke Obbema werkt met 3D-geprinte maaltijden voor mensen met slikproblemen bij het Máxima MC. De herkenbare vormen en verbeterde smaak bieden een opvallend alternatief voor traditionele gemalen voeding. “Je kunt meteen proeven dat er een chef-kok achter zit.”

Klimaatimpact onderzoeken voor een heel zorgpad

Lisanne Kouwenberg doet onderzoek naar de milieu-impact van zorgpaden. Dat kan aangrijpingspunten opleveren voor het verlagen van de klimaatimpact. “De meeste studies kijken naar één behandeling. Maar daar zit een heel traject omheen dat er ook aan bijdraagt.”

Help patiënten te stoppen met roken: ‘Minder zenden en meer interacteren’

Marieke Helmus combineert kunst en innovatie om het gesprek over stoppen met roken te starten. Met tools zoals een ‘Chat met je sigaret’-chatbot en humoristische ansichtkaarten helpt ze moeilijk bereikbare groepen om na te denken over hun rookgedrag.

Is er een dokter aan boord?

Wat doe je als er in een vliegtuig om een arts wordt gevraagd? Huisarts en luchtvaartgeneeskundige Peter Nijhof legt uit hoe medische noodgevallen in de lucht worden aangepakt, van de rol van artsen en cabinepersoneel tot het gebruik van medische kits en noodlandingen.

‘Stress verdient centrale plek in het consult’

Chronische stress, vaak gekoppeld aan sociale problemen, kan gezondheidsklachten veroorzaken. Feia Hemke pleit voor meer aandacht hiervoor in de spreekkamer en ontwikkelde tools om dit bespreekbaar te maken. “Hierdoor voorkom je onnodige medicalisering.”