DOQ

Interventies voor en na slok­darm­operatie verbeteren herstel

Prehabilitatie voorafgaand aan de slokdarmresectie, en meteen na de operatie starten met eten. Deze twee interventies zijn sinds het promotieonderzoek van Laura Fransen standaardzorg in het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven. Haar onderzoek liet zien dat beide interventies het percentage complicaties na de operatie aanzienlijk verminderen.

“Het is een kwestie van finetunen nu het herstel en de overleving na een minimaal invasieve slokdarmresectie goed genoeg zijn”, meent Laura Fransen. “Met deze interventies die winst geven op het postoperatieve herstel, bereiken we uiteindelijk een goede verbetering voor de patiënt. Daar ben ik wel van overtuigd.”

“Een naadlekkage is een gevreesde complicatie omdat de nieuwe aansluiting met de buismaag zich in de borstkas bevindt”

Onderzoeker Laura Fransen

Ontstekingsreactie of abces

Direct na de operatie starten met eten is al wel gebruikelijk bij andere grote buikoperaties. Bij een slokdarmoperatie zijn chirurgen nog terughoudend, aldus Fransen. “Een naadlekkage is een gevreesde complicatie omdat de nieuwe aansluiting met de buismaag zich hoger in de borstkas bevindt of zelfs in de hals. Als speeksel of voedsel naar de borstkas lekt, dan kan een ontstekingsreactie of een abces in de borstholte ontstaan.  Een sepsis of een insufficiënte ademhaling is dan mogelijk een gevolg. Ook kan aspiratie van voedsel en maagzuur een longontsteking veroorzaken, omdat bij de operatie de natuurlijke barrières met de maag zijn weggehaald.”

Eerste gerandomiseerd onderzoek

Fransen bouwde haar onderzoek voort op een kleinschalige pilotstudie, de NUTRIENT I studie. Daarin was aangetoond dat meteen starten met eten na de operatie veilig en haalbaar was. Het zorgde niet voor meer complicaties of overlijdens. De NUTRIENT II studie was de eerste gerandomiseerde multicenterstudie bij 132 patiënten. De patiënten in de controlegroep kregen de gebruikelijke zorg met de eerste vijf dagen sondevoeding via een jejunostomie, de interventiegroep startte direct met oraal voedsel volgens een opbouwend schema. In de interventie- en controlegroep kwamen evenveel postoperatieve complicaties voor. Ook de ernst van de naadlekkages was hetzelfde.

“We hadden verwacht dat direct starten met eten het postoperatieve herstel zou verbeteren”

Uitbreiding studie

Fransen: “We hadden verwacht dat met direct starten met eten het postoperatieve herstel zou verbeteren, maar het bleef hetzelfde.” Daarom breidde ze in het Catharina Ziekenhuis het onderzoek uit tot een prospectieve cohortstudie waaraan 196 patiënten deelnamen. Deze studie toonde wel een significante verbetering aan bij directe toediening van orale voeding. Bij patiënten die direct gingen eten bedroeg het percentage postoperatieve complicaties 30 dagen na de operatie 58,8% en met de gebruikelijke sondevoeding was dat 73%. De tijd tot functioneel herstel was twee dagen korter, evenals de opnameduur.

“In het Catharina Ziekenhuis is de prehabilitatie zonder voorafgaande studie ingevoerd in het zorgpad”

Fit de operatie in

Fransen combineerde de NUTRIENT-methode met een tweede manier om de perioperatieve zorg bij slokdarmresectie te verbeteren: patiënten zo fit mogelijk de operatie in laten gaan. “Prehabilitatie is steeds gebruikelijker aan het worden.” In het St Mary’s Hospital van het Imperial College in Londen was eerder een voorbereidend programma speciaal voor patiënten die een slokdarmoperatie kregen, gemaakt. Fransen en haar team namen over wat in Nederland goed toe te passen was. Zo kwam ze tot het zogenoemde PREPARE-programma.
Dit programma bestaat uit begeleiding door de verpleegkundig specialist oncologie, fysiotherapeut, diëtist, chirurg en anesthesist vanaf het moment van de diagnose. Het programma wordt op de patiënt aangepast. “In het Catharina Ziekenhuis was iedereen zo overtuigd dat dit programma de patiënt ten goede zou komen, dat het zonder voorafgaande studie direct in het zorgpad is ingevoerd”, vertelt Fransen. “Iedereen heeft er baat bij, zolang je rekening houdt met wat de patiënt aankan. De betrokkenheid van de patiënt motiveert hem omdat hij zelf ook een bijdrage kan leveren.”

“Als we ook effect van de interventies op overleving zien, hebben we het helemaal strak onderbouwd”

Dag eerder met ontslag

Fransen onderzocht het PREPARE-programma bij 52 patiënten en vergeleek de uitkomst van de operatie met die van 43 patiënten die al voor de implementatie van PREPARE waren geopereerd. Wederom was de uitkomst van de operatie verbeterd. Patiënten konden een dag eerder met ontslag, en het percentage postoperatieve complicaties nam af van 63 naar 46%. Het percentage klinisch relevante cardiopulmonale complicaties was 14% minder. De ernst van de complicaties was statistisch gezien gelijk, maar minder patiënt hoefden op de ic te worden opgenomen.   
Beide interventies zijn in principe over te nemen in andere Nederlandse centra voor slokdarmchirurgie. Inmiddels zijn al ziekenhuizen in Eindhoven komen kijken. Maar voor opname in de richtlijn is volgens Fransen meer tijd en onderzoek nodig. “We zitten nu op een follow-up van vijf jaar. We gaan nog naar de overleving kijken. Als daar ook effect te zien is, dan hebben we het helemaal strak onderbouwd.”

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Casus: jongen met gepig­menteerde huid­afwijking

Een tienjarige jongen heeft een opvallende laesie op de rechterbovenarm. Bij navraag blijkt deze laesie al jaren aanwezig. In de familie komen geen melanomen voor. De jongen heeft een blanco voorgeschiedenis. Wat is uw diagnose?

Casus: man met klachten van moeizaam plassen

Een man komt met een doorgemaakte blaasontsteking op uw spreekuur. Plassen gaat al een paar jaar langzaamaan moeilijker en moeilijker. De straal is zwak, nogal eens sproeiend en er wordt bijna altijd wat nagedruppeld. Persen helpt niet echt. Wat is uw diagnose?

Iedere arts moet zich voorbereiden op een leven lang leren

Welzijn is een voorwaarde voor professionele en persoonlijke ontwikkeling. En dat is in de medische sector meer dan ooit een punt van zorg, vindt Marjolein van de Pol. “De nieuwe bewegingen moet je gewoon volgen, in welke fase van je carrière je ook zit.”

‘‘Minder eten en meer bewegen’ is echt een misvatting’

Mensen met obesitas hebben vaak te maken met negatieve vooroordelen, ook in de zorg. Daardoor vermindert de kwaliteit van zorg, legt Paige Crompvoets uit. “Uit mijn onderzoek bleek dat mensen met obesitas soms belachelijk gemaakt worden door hun zorgverleners.”

Whispp biedt oplossing voor mensen met stem- en spraak­problemen

Joris Castermans ontwikkelde Whispp, een app die met behulp van AI fluister- en aangedane spraak kan omzetten in een heldere en natuurlijke stem. “Wie nog audio- of video-opnames heeft van de gezonde stem, kan met Whispp de eigen stem van vroeger creëren.”

Artsen voor Kinderen helpt kinderen met een chronische ziekte of beperking

Michel Weijerman van Stichting Artsen voor Kinderen vertelt over hun projecten voor betere zorg en welzijn voor kinderen met een chronische aandoening. “Zo’n 200 zorgprofessionals zijn op vrijwillige basis bij onze poli betrokken. Binnen 48 uur krijg je antwoord.”

Casus: patiënte met dagelijkse neusbloedingen

Een patiënte is de dagelijkse neusbloedingen rechts helemaal zat. Door het dichtknijpen van de neus gedurende 10 minuten stopt de bloeding wel steeds. Wat is uw diagnose?

‘Wees alert op opioïd­misbruik bij patiënten op SEH’

Opioïdgebruik komt bij SEH-patiënten vaker voor dan gemiddeld. Meer bewustzijn over misbruik van deze medicatie is nodig, aldus Joris Holkenborg. “Maar vergeleken met de VS doen we het in Nederland, mede dankzij apothekers en huisartsen, best wel goed.”

Voorkom een burn-out

Huisarts Nico Verhoef onderzocht waarom steeds meer artsen een burn-out krijgen, hoe dit te voorkomen, én geeft tips hoe je het werk leuk houdt voor jezelf. “Een middag per week maakte ik vrij voor kleine chirurgische ingrepen, omdat ik dat heel leuk vind om te doen.”

De zorgverlener als verwonderaar

Steeds meer resultaten wijzen uit dat een goed contact tussen de zorgverlener, het kind en de ouders, veel leed kan voorkomen. Piet Leroy zet zich in voor pijn- en traumavrije zorg bij kinderen. “Ik spreek nooit over lastige ouders, wel over kwetsbare ouders.”


0
Laat een reactie achterx