DOQ

Intra-arteriële trombectomie: steeds beter door samenwerking en onderzoek

In maart vond in het Maastricht UMC+ de 1.000ste behandeling plaats van een acuut herseninfarct met behulp van intra-arteriële trombectomie. Deze techniek, toegepast in Nederland sinds 2015, heeft de afgelopen jaren een grote vlucht genomen. Goede regionale samenwerking en ontwikkelingen in de techniek liggen hieraan ten grondslag. Vasculair neuroloog Julie Staals en interventieradioloog Christaan van der Leij vertellen erover.

Een intra-arteriële trombectomie (IAT) is een veilige en effectieve methode voor de behandeling van een acuut herseninfarct, veroorzaakt door een bloedstolsel in de proximale intracraniële arteriën aan de voorzijde van de hersenen. Van der Leij: “Bij deze behandeling wordt het stolsel door middel van katheterisatie verwijderd. De katheter wordt ingebracht via de lies en via de halsslagader opgevoerd naar de hersenen. Daar wordt een beeldopname gemaakt om vast te stellen of er inderdaad een occlusie aanwezig is. Als dat het geval is, zijn er twee manieren om het stolsel te verwijderen. De eerste is om het weg te zuigen met een dun slangetje. De tweede manier is met behulp van een zogenaamde ‘stentretriever’, een stent met daaraan een draad die wordt ontplooid in het stolsel. Vervolgens kan het stolsel worden teruggetrokken in de katheter. Steeds vaker wordt een combinatie van deze twee technieken gebruikt.”

Interventieradioloog Christiaan van der Leij en Neuroloog Julie Staals

Effectief

Nederlandse onderzoekers toonden in 2015 als eersten ter wereld aan dat de IAT-behandeling veilig en effectief is bij de behandeling van herseninfarcten. Dit deden zij in de Multicenter Randomized Clinical Trial of Endovascular Treatment for Acute Ischemic Stroke in the Netherlands (MR CLEAN-studie).1 Staals: “Dit onderzoek heeft wereldwijd de behandeling van herseninfarcten veranderd. Intraveneuze trombolyse (IVT), een methode die al sinds de jaren ’90 wordt toegepast bij herseninfarcten, is minder effectief bij grote stolsels in de proximale intracraniële arteriën. Deze stolsels lossen vaak niet goed op waardoor een groot infarct ontstaat. Een IAT-behandeling is bij deze stolsels wel effectief in het herstellen van de bloeddoorstroming. Ook de uitkomsten voor de patiënt zijn beter. Patiënten scoren, drie maanden na de behandeling, beter op de RANKIN-schaal. Dit is een maat voor het zelfstandig functioneren.”

Samenwerking

Een grote succesfactor tijdens de MR CLEAN-studie, en voor de IAT-behandeling in het algemeen, is een goede samenwerking tussen de verschillende organisaties en zorgverleners. Staals: “Aan de MR CLEAN-studie deden 16 Nederlandse IAT-behandelcentra mee, verspreid over het hele land. Daarnaast waren er nog veel meer partijen betrokken. Denk aan de lokale ziekenhuizen waar patiënten zich in eerste instantie melden en de ambulancediensten die patiënten tussen locaties vervoeren. Ook zijn er verschillende medische disciplines betrokken. De neuroloog en het SEH-team vangen de patiënt in eerste instantie op. De radioloog maakt een hersenscan om het infarct vast te stellen. Vervolgens wordt de patiënt, als deze nog niet in een IAT-behandelcentrum is, per ambulance daar naartoe vervoerd. Daar staat eenzelfde team van zorgverleners klaar, plus een interventieradioloog die de IAT-behandeling uitvoert en een anesthesist die de patiënt monitort tijdens deze procedure. Na afloop brengt de ambulancedienst de patiënt weer terug naar het lokale ziekenhuis.”

“Er vindt regelmatig overleg plaats tussen de vertegenwoordigers van de ziekenhuizen en ambulancediensten in de regio”

Neuroloog Julie Staals

Goede communicatie

In het proces zijn veel overdrachtsmomenten en alles moet snel gebeuren. Staals: “Daarvoor is het ontzettend belangrijk dat je goed met elkaar communiceert. Al tijdens de MR CLEAN-studie zijn hiervoor regionale samenwerkingsverbanden opgezet. Ook nu vindt regelmatig overleg plaats tussen de vertegenwoordigers van de ziekenhuizen en ambulancediensten in de regio.”

“Mogelijk kan een deel van de patiënten ook nog baat hebben bij een behandeling later dan zes uur na aanvang van de symptomen”

Neuroloog Julie Staals

Onderzoek

Naast samenwerking speelt onderzoek een belangrijke rol bij de ontwikkeling van de IAT-behandeling. Staals: “Een van de aspecten waar we ons momenteel op richten is de tijdsperiode waarin nog behandeling mogelijk is. Voor de MR CLEAN-studie was het criterium dat de IAT-behandeling werd gestart binnen zes uur na aanvang van de eerste symptomen. Mogelijk kan een deel van de patiënten ook nog baat hebben bij een behandeling later dan zes uur na aanvang van de symptomen. Het gaat dan om patiënten bij wie delen van het hersenweefsel wel bedreigd maar nog niet beschadigd zijn. Om deze patiënten te herkennen gebruiken we een nieuwe techniek: de CT-perfusiescan.”

“We willen onderzoeken of we ook stolsels in kleinere bloedvaatjes kunnen behandelen met de IAT-techniek”

Interventieradioloog Christiaan van der Leij

Kleinere bloedvaten

Een andere nieuwe ontwikkeling is het behandelen van stolsels in kleinere bloedvaatjes. Van der Leij: “Voor grotere stolsels weten we dat het effectief is om ze te verwijderen. Voor stolsels die zich wat verderop in de kleinere bloedvaten bevinden weten we dat nog niet zeker. Hoe kleiner het bloedvat, hoe groter de kans op beschadiging door de ingreep. Daar hopen we in een nieuw onderzoek meer over te leren.”

“Zeker bij dit soort acute zorg speelt de hele keten een rol”

Interventieradioloog Christiaan van der Leij

Groei

Het aantal IAT-behandelingen neemt nog elk jaar toe. Staals: “Toen de MR CLEAN-studie gepubliceerd werd in 2015 verrichtten we in het Maastricht UMC+ zo’n 20 behandelingen per jaar. Inmiddels zijn dit er jaarlijks ongeveer 175. In zeven jaar tijd hebben we een enorme groei doorgemaakt. Mede door het onderzoek hopen we steeds meer mensen te kunnen helpen met een IAT-behandeling.” Van der Leij: “De samenwerking tussen de verschillende zorgverleners in de regio is en blijft hierbij het allerbelangrijkste. Zeker bij dit soort acute zorg speelt de hele keten een rol.”

Referenties

  1. Berkhemer OA, Fransen PSS, Beumer D. A randomized trial of intraarterial treatment for acute ischemic stroke. N Engl J Med 2015;372:11-20. DOI: 10.1056/NEJMoa1411587.
Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

De patiënt doet lastig, en dan?

Patiënten met een persoonlijkheidsstoornis kunnen soms veel losmaken, zowel in het behandeltraject als bij de arts. Thom van den Heuvel geeft handvatten voor het omgaan met deze patiëntengroep. “Het contact vraagt meer tijd en legt tegelijk emotionele druk op de arts."

Vind meertalige zorgverleners via ikspreekmeerdan.nl

Als anios in een huisartsenpraktijk in Amsterdam merkte Daan Frehe dat taal voor veel patiënten een barrière vormt voor het krijgen van goede zorg. “Via ikspreekmeerdan.nl kan nu een zorgverlener met een gedeelde taal en cultuur gevonden worden. Dat is enorm waardevol.”

Casus: man met een veranderde vlek op het been

Een 72-jarige man presenteert zich op uw spreekuur met een veranderde plek op het bovenbeen rechts. De vlek is gegroeid en van kleur veranderd. De patiënt heeft een licht huidtype en een voorgeschiedenis van basaalcelcarcinoom. Wat is uw diagnose?

Maak van wachttijd in de ggz hersteltijd: vijf praktische adviezen

Sanne Booij en Christien Slofstra willen af van de stille wachttijd in de ggz. Met hulp van de huisarts kan het herstel al beginnen, nog vóór de intake. “Deze periode hoeft geen verloren tijd te zijn.”

Beteugelen geneesmiddel­prijzen noodzakelijk voor betaalbare zorg

Wilbert Bannenberg strijdt met Stichting Farma ter Verantwoording tegen excessieve geneesmiddelprijzen. Zijn missie: winsten beteugelen om zorg toegankelijk te houden. “Geneesmiddelprijzen moeten beteugeld gaan worden, anders wordt de zorg onbetaalbaar.”

Casus: vrouw met veranderd defecatiepatroon

Een vrouw wordt naar de polikliniek gestuurd in verband met een veranderd defecatiepatroon. Ze heeft wat frequenter dan gebruikelijk ontlasting. Er zijn wat vage buikklachten in de zin van rommelingen en krampen. Ze gebruikt geen medicatie. Wat is uw diagnose?

‘We willen de maatschappij met de gezond­heids­zorg verbinden’

Huisarts Bernard Leenstra wil dat álle Nederlanders goed leren handelen in levensbedreigende situaties. Met zijn initiatief Schok & Pomp biedt hij leuke en tijdbesparende cursussen in levensreddend handelen en probeert hij maatschappij en gezondheidszorg te verbinden.

Trends in brandwonden bij kinderen

Zijn er meer brandwonden bij kinderen, of worden ze sneller doorverwezen? Arts-onderzoeker Frederique Kemme en chirurg Annebeth de Vries volgden de cijfers. “Er komen meer kinderen naar het brandwondencentrum.”

Veel kanker in de toekomst door CT-scans

Een recente analyse wijst op tienduizenden toekomstige kankergevallen door CT-scans. Cardio-thoracaal radioloog Firdaus Mohamed Hoesein pleit voor zorgvuldig gebruik: “Alleen als het écht nodig is en met een zo laag mogelijke dosis.”

‘Zorg dat de digitale weg niet de enige ingang naar de maatschap­pij wordt’

Steeds vaker gaat zorg via de digitale weg. Nicole Goedhart onderzoekt de toegankelijkheid van de (online) samenleving en geeft tips hoe de zorgverlener de zorg toegankelijk voor iedereen houdt. “Een afstand tot de online wereld kan gezondheidsverschillen vergroten.”