DOQ

Intra-arteriële trombectomie: steeds beter door samenwerking en onderzoek

In maart vond in het Maastricht UMC+ de 1.000ste behandeling plaats van een acuut herseninfarct met behulp van intra-arteriële trombectomie. Deze techniek, toegepast in Nederland sinds 2015, heeft de afgelopen jaren een grote vlucht genomen. Goede regionale samenwerking en ontwikkelingen in de techniek liggen hieraan ten grondslag. Vasculair neuroloog Julie Staals en interventieradioloog Christaan van der Leij vertellen erover.

Een intra-arteriële trombectomie (IAT) is een veilige en effectieve methode voor de behandeling van een acuut herseninfarct, veroorzaakt door een bloedstolsel in de proximale intracraniële arteriën aan de voorzijde van de hersenen. Van der Leij: “Bij deze behandeling wordt het stolsel door middel van katheterisatie verwijderd. De katheter wordt ingebracht via de lies en via de halsslagader opgevoerd naar de hersenen. Daar wordt een beeldopname gemaakt om vast te stellen of er inderdaad een occlusie aanwezig is. Als dat het geval is, zijn er twee manieren om het stolsel te verwijderen. De eerste is om het weg te zuigen met een dun slangetje. De tweede manier is met behulp van een zogenaamde ‘stentretriever’, een stent met daaraan een draad die wordt ontplooid in het stolsel. Vervolgens kan het stolsel worden teruggetrokken in de katheter. Steeds vaker wordt een combinatie van deze twee technieken gebruikt.”

Interventieradioloog Christiaan van der Leij en Neuroloog Julie Staals

Effectief

Nederlandse onderzoekers toonden in 2015 als eersten ter wereld aan dat de IAT-behandeling veilig en effectief is bij de behandeling van herseninfarcten. Dit deden zij in de Multicenter Randomized Clinical Trial of Endovascular Treatment for Acute Ischemic Stroke in the Netherlands (MR CLEAN-studie).1 Staals: “Dit onderzoek heeft wereldwijd de behandeling van herseninfarcten veranderd. Intraveneuze trombolyse (IVT), een methode die al sinds de jaren ’90 wordt toegepast bij herseninfarcten, is minder effectief bij grote stolsels in de proximale intracraniële arteriën. Deze stolsels lossen vaak niet goed op waardoor een groot infarct ontstaat. Een IAT-behandeling is bij deze stolsels wel effectief in het herstellen van de bloeddoorstroming. Ook de uitkomsten voor de patiënt zijn beter. Patiënten scoren, drie maanden na de behandeling, beter op de RANKIN-schaal. Dit is een maat voor het zelfstandig functioneren.”

Samenwerking

Een grote succesfactor tijdens de MR CLEAN-studie, en voor de IAT-behandeling in het algemeen, is een goede samenwerking tussen de verschillende organisaties en zorgverleners. Staals: “Aan de MR CLEAN-studie deden 16 Nederlandse IAT-behandelcentra mee, verspreid over het hele land. Daarnaast waren er nog veel meer partijen betrokken. Denk aan de lokale ziekenhuizen waar patiënten zich in eerste instantie melden en de ambulancediensten die patiënten tussen locaties vervoeren. Ook zijn er verschillende medische disciplines betrokken. De neuroloog en het SEH-team vangen de patiënt in eerste instantie op. De radioloog maakt een hersenscan om het infarct vast te stellen. Vervolgens wordt de patiënt, als deze nog niet in een IAT-behandelcentrum is, per ambulance daar naartoe vervoerd. Daar staat eenzelfde team van zorgverleners klaar, plus een interventieradioloog die de IAT-behandeling uitvoert en een anesthesist die de patiënt monitort tijdens deze procedure. Na afloop brengt de ambulancedienst de patiënt weer terug naar het lokale ziekenhuis.”

“Er vindt regelmatig overleg plaats tussen de vertegenwoordigers van de ziekenhuizen en ambulancediensten in de regio”

Neuroloog Julie Staals

Goede communicatie

In het proces zijn veel overdrachtsmomenten en alles moet snel gebeuren. Staals: “Daarvoor is het ontzettend belangrijk dat je goed met elkaar communiceert. Al tijdens de MR CLEAN-studie zijn hiervoor regionale samenwerkingsverbanden opgezet. Ook nu vindt regelmatig overleg plaats tussen de vertegenwoordigers van de ziekenhuizen en ambulancediensten in de regio.”

“Mogelijk kan een deel van de patiënten ook nog baat hebben bij een behandeling later dan zes uur na aanvang van de symptomen”

Neuroloog Julie Staals

Onderzoek

Naast samenwerking speelt onderzoek een belangrijke rol bij de ontwikkeling van de IAT-behandeling. Staals: “Een van de aspecten waar we ons momenteel op richten is de tijdsperiode waarin nog behandeling mogelijk is. Voor de MR CLEAN-studie was het criterium dat de IAT-behandeling werd gestart binnen zes uur na aanvang van de eerste symptomen. Mogelijk kan een deel van de patiënten ook nog baat hebben bij een behandeling later dan zes uur na aanvang van de symptomen. Het gaat dan om patiënten bij wie delen van het hersenweefsel wel bedreigd maar nog niet beschadigd zijn. Om deze patiënten te herkennen gebruiken we een nieuwe techniek: de CT-perfusiescan.”

“We willen onderzoeken of we ook stolsels in kleinere bloedvaatjes kunnen behandelen met de IAT-techniek”

Interventieradioloog Christiaan van der Leij

Kleinere bloedvaten

Een andere nieuwe ontwikkeling is het behandelen van stolsels in kleinere bloedvaatjes. Van der Leij: “Voor grotere stolsels weten we dat het effectief is om ze te verwijderen. Voor stolsels die zich wat verderop in de kleinere bloedvaten bevinden weten we dat nog niet zeker. Hoe kleiner het bloedvat, hoe groter de kans op beschadiging door de ingreep. Daar hopen we in een nieuw onderzoek meer over te leren.”

“Zeker bij dit soort acute zorg speelt de hele keten een rol”

Interventieradioloog Christiaan van der Leij

Groei

Het aantal IAT-behandelingen neemt nog elk jaar toe. Staals: “Toen de MR CLEAN-studie gepubliceerd werd in 2015 verrichtten we in het Maastricht UMC+ zo’n 20 behandelingen per jaar. Inmiddels zijn dit er jaarlijks ongeveer 175. In zeven jaar tijd hebben we een enorme groei doorgemaakt. Mede door het onderzoek hopen we steeds meer mensen te kunnen helpen met een IAT-behandeling.” Van der Leij: “De samenwerking tussen de verschillende zorgverleners in de regio is en blijft hierbij het allerbelangrijkste. Zeker bij dit soort acute zorg speelt de hele keten een rol.”

Referenties

  1. Berkhemer OA, Fransen PSS, Beumer D. A randomized trial of intraarterial treatment for acute ischemic stroke. N Engl J Med 2015;372:11-20. DOI: 10.1056/NEJMoa1411587.
Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Een medifoor gebruiken in medische gesprekken: zeven tips

Een medifoor is een getekende metafoor die helpt bij het eenvoudig uitleggen van medische begrippen. Charlie Obihara is initiatiefnemer van het Medifoor platform en legt uit hoe ze te gebruiken. “Ook voor volwassenen is het goed om de informatie juist te verpakken.”

Casus: man met koorts, malaise en huiduitslag

Een 36-jarige man heeft klachten van koorts, malaise en huiduitslag. Hij is 3 weken geleden teruggekeerd van een vakantie naar Bangkok. Wat is uw diagnose?

Spraakherkenning zorgt voor minder administratielast

Spraakherkenning leidt tot snelle, efficiënte dossiervoering voor de arts. Harm Wesseling legt uit hoe dit in de praktijk wordt gebruikt en welke winst er behaald kan worden. “Artsen kunnen eerder hun rapportage afronden. Dat hoeven ze dan niet ’s avonds nog te doen.”

Verlies­sensitief werken in de zorg

Artsen: herken en erken verlies bij de patiënten, stelt Herman de Mönnink. Hiermee kunnen leed en complicaties worden voorkomen. “Op het moment dat je ruimte neemt voor je eigen emotionele werkstress, kun je ook ruimte nemen voor de kant van de patiënt.”

Casus: patiënt met pijnlijke oorschelp en gewrichtsklachten

Dit is de tweede keer dat u deze 32-jarige patiënt ziet met dezelfde klacht. Vandaag gaat de pijnlijke rechter oorschelp ook gepaard met gewrichtsklachten. Het gehoor is goed en patiënt heeft geen neusobstructie of een inspiratoire stridor. Er is geen trauma in de anamnese. Wat is uw diagnose?

Casus: man met buikklachten en veranderd defecatiepatroon

Een man wordt gestuurd naar de polikliniek in verband met geleidelijk toenemende buikklachten met een verandering van het defecatiepatroon. Wat is uw diagnose?

AI-gestuurd model verbetert doorstroom

Esther Janssen ontwikkelde een AI-gestuurd model dat voor de operatie al voorspellingen doet over het ontslagmoment van een patiënt en de benodigde nazorg, en zo de doorstroom te verbeteren. “Hiermee kun je eerder schakelen, door nazorgpartners te benaderen.”

SPAT voor allergietesten

Senne Gorris bedacht de SPAT: een automatische machine die alle allergiekrasjes in een keer zet. Dit maakt de testen betrouwbaarder en sneller. “De resultaten zijn na een kwartier bekend en overal waar de SPAT wordt gebruikt zijn de testen en dus de uitslagen gelijk.”

Machte­loosheid drijft artsen tot ‘medische gas­lighting’

De uitdrukking ‘medische gaslighting’ popt steeds vaker op in discussies onder ontevreden patiënten en in de medische wereld zelf. Marlies van Hemert legt uit wat dit betekent en hoe om te gaan met de patiënt als een diagnose uitblijft. “Bescheidenheid helpt.”

Casus: patiënt met probleem bij uitsteken tong

Uw 24-jarige ietwat schuchtere patiënt 'steekt' zijn tong direct naar u uit als u vraagt wat u voor hem kan doen. Daarna vervolgt hij dat hij maar één probleem heeft... Wat is uw diagnose?


0
Laat een reactie achterx