DOQ

Onderzoek naar eierstokkanker, de ‘stille vrouwenmoordenaar’

Onderzoeker Phyllis van der Ploeg doet samen met gynaecoloog-oncoloog dr. Jurgen Piek (beide werkzaam in het Catharina Ziekenhuis) onderzoek naar eierstokkanker.  Het onderzoek benadert de tumoren op de eierstokken vanuit een moleculair perspectief. Het uiteindelijke doel is om met behulp van doelgerichte medicatie een ‘blokkade’ in de eiwitketen te zetten zodat de groei stopt. De uitkomsten van deze studie moeten er aan bijdragen dat eierstokkanker in de toekomst een chronische ziekte wordt.

De overlevingskansen van eierstokkanker zijn de afgelopen twintig tot dertig jaar niet veranderd. “Het behandeltraject is zwaar, patiënten krijgen chemotherapie en ondergaan daarna een zware debulking operatie waarbij onder andere de baarmoeder, eierstokken en eileiders worden verwijderd. Van de 1400 vrouwen die elk jaar de diagnose krijgen, overlijden er elk jaar 1100 aan deze ziekte. Heel beangstigend en des te noodzakelijker om hier verbeterstappen in te gaan maken”, legt onderzoeker Phyllis van der Ploeg uit.

Een van de dodelijkste vormen

Eierstokkanker is één van de dodelijkste vormen van kanker die een vrouw kan krijgen. De ziekte wordt niet voor niets de ‘stille vrouwenmoordenaar’ genoemd. De eierstokken en eileiders liggen diep in de buikholte. Kankercellen kunnen daar snel groeien zonder dat een vrouw daar last van heeft. Van der Ploeg: “De tumor drukt in het beginstadium vaak niet tegen andere organen aan. De klachten ontstaan vaak pas als de kanker al is uitgezaaid in de buikholte.”

Minder geld

Gynaecologische kanker behoort niet tot de top vier van kankersoorten (darmkanker, borstkanker, prostaatkanker en longkanker), het komt veel minder voor. Maar drie procent van alle kankerpatiënten heeft eierstokkanker. “Dat maakt dat er minder aandacht is voor eierstokkanker en dus vaak ook minder geld voor onderzoek”, zegt Van der Ploeg. “Ik ben daarom ontzettend blij dat het onderzoek gesteund wordt door het Catharina Onderzoeksfonds.”

Moleculair niveau

“In het onderzoek benader ik de tumoren op de eierstokken vanuit een moleculair perspectief. Alle cellen in ons lichaam worden aangestuurd door ketens van eiwitreacties welke onder andere zorgen voor de celdeling. Wanneer er in een van deze ketens een ‘foutje’ ontstaat zorgt dit voor ongecontroleerde celgroei en kan uiteindelijk een tumor ontstaan. Met behulp van een nieuwe techniek zoek ik naar ontregelde eiwitketens in de tumoren. Vergelijk het met de motor van een auto. Als we daar een slang niet aansluiten dan loopt heel de motor in de soep, maar je moet wel weten wélke slang dit is. Zo kijk ik ook heel detailgericht naar de tumor” legt Van der Ploeg uit. “Het uiteindelijke doel is om met behulp van doelgerichte medicatie een ‘blokkade’ in de eiwitketen te zetten zodat de groei stopt. Deze ‘blokkade’ kan voor iedere patiënt anders zijn, waardoor we therapie op maat willen leveren.”

Chronische ziekte

Op dit moment heeft Van der Ploeg veertig vrouwen in de studie opgenomen. “Allemaal vrouwen met eierstokkanker in een vergevorderd stadium. Ze ondergingen allemaal dezelfde behandeling; chemotherapie en een operatie. Waarom gaat die éne patiënt wel snel dood en de ander niet? De uitkomsten van deze studie moeten er aan bijdragen dat eierstokkanker in de toekomst een chronische ziekte wordt. Als we doelgericht op moleculair niveau kunnen ingrijpen, verwachten we de patiënten een betere overlevingskans te bieden. Je kunt je voorstellen dat als dit lukt voor eierstokkanker, we dit ook op andere kankervormen kunnen toepassen”, benadrukt Van der Ploeg.

Bron: Catharina Ziekenhuis

 

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Tussen de spreekkamer en het schetsboek: arts met beeld als tweede taal

Aios dermatologie Loes Vos maakt naast haar werk medische illustraties. Voor collega’s, patiënten én landelijke campagnes vertaalt ze complexe informatie naar helder beeld. “Ik teken bijna bij elk consult wel iets uit.”

Casus: patiënte met dyspnoe en oedeem in het gelaat

Een 66-jarige vrouw presenteert zich met sinds drie weken progressief verminderde inspanningstolerantie en met name ’s ochtends een zwelling van het gelaat. Overdag verbeteren de klachten deels. Wat is uw diagnose?

Wat je verwacht, voel je: wat zorgverleners kunnen leren van placebo-effecten

Wat patiënten verwachten, beïnvloedt direct hoe zij pijn of bijwerkingen ervaren. Henriët van Middendorp legt uit hoe placebo- en nocebo-effecten werken, en hoe zorgverleners deze bewust en ethisch kunnen inzetten in de praktijk.

Trots op goed werkend meld­systeem voor bijwerk­ingen

Agnes Kant wijst op het belang van meer onderzoek naar bijwerkingen en roept zorgverleners op te blijven melden bij het Bijwerkingenmeldsysteem. “Van 70% van de geneesmiddelen is nog onduidelijk of deze veilig tijdens de zwangerschap gebruikt kunnen worden.”

Wandelend naar een betere gezondheid

Matthijs van der Poel combineert als huisarts en sportliefhebber zorg en beweging. Met stichting Looprecept wandelt hij wekelijks met patiënten – goed voor lijf, hoofd én verbinding. “Het is heel laagdrempelig en dat verklaart denk ik ook het succes.”

De patiënt doet lastig, en dan?

Patiënten met een persoonlijkheidsstoornis kunnen soms veel losmaken, zowel in het behandeltraject als bij de arts. Thom van den Heuvel geeft handvatten voor het omgaan met deze patiëntengroep. “Het contact vraagt meer tijd en legt tegelijk emotionele druk op de arts."

Vind meertalige zorgverleners via ikspreekmeerdan.nl

Als anios in een huisartsenpraktijk in Amsterdam merkte Daan Frehe dat taal voor veel patiënten een barrière vormt voor het krijgen van goede zorg. “Via ikspreekmeerdan.nl kan nu een zorgverlener met een gedeelde taal en cultuur gevonden worden. Dat is enorm waardevol.”

Casus: man met een veranderde vlek op het been

Een 72-jarige man presenteert zich op uw spreekuur met een veranderde plek op het bovenbeen rechts. De vlek is gegroeid en van kleur veranderd. De patiënt heeft een licht huidtype en een voorgeschiedenis van basaalcelcarcinoom. Wat is uw diagnose?

Maak van wachttijd in de ggz hersteltijd: vijf praktische adviezen

Sanne Booij en Christien Slofstra willen af van de stille wachttijd in de ggz. Met hulp van de huisarts kan het herstel al beginnen, nog vóór de intake. “Deze periode hoeft geen verloren tijd te zijn.”

Beteugelen geneesmiddel­prijzen noodzakelijk voor betaalbare zorg

Wilbert Bannenberg strijdt met Stichting Farma ter Verantwoording tegen excessieve geneesmiddelprijzen. Zijn missie: winsten beteugelen om zorg toegankelijk te houden. “Geneesmiddelprijzen moeten beteugeld gaan worden, anders wordt de zorg onbetaalbaar.”