DOQ

Kankerpatiënt van vandaag: de hartpatiënt van morgen?

Hartfalen, coronairlijden, klepafwijkingen, ritmestoornissen, pericarditis; de lijst met hartcomplicaties door kankerbehandelingen is lang. Toch staat het risico op hartschade door kankerbehandeling bij veel medisch specialisten nog niet scherp op het netvlies, stelt dr. David Haitsma, cardioloog bij de Hartkliniek in Oisterwijk. Haitsma pleit daarom voor meer bewustwording.

Hartschade door initieel radiotherapie en later ook chemotherapie werd begin vorige eeuw voor het eerst beschreven. Het besef dat chemotherapie en radiotherapie ernstige cardiale bijwerkingen kunnen hebben neemt sindsdien langzaam toe. Toch lag het accent lange tijd vooral op genezing van de kanker, stelt Haitsma. “Je wilt overleven van de kanker, dat stond jarenlang op nummer 1. Door de ouder wordende bevolking, de toegenomen overleving van kankerpatiënten en het groeiend aantal behandelingen krijgt orgaanschade als gevolg van de behandeling echter steeds meer aandacht.”

Cardioloog dr. David Haitsma

Anthracyclinen

Of het nu kanker is op de kinderleeftijd, op oudere leeftijd, een tumor in de borst, de longen of de darmen, cardiale schade kan zich voordoen bij de behandeling van alle kankers. “Het komt voor bij alle chemotherapieën en ook radiotherapie”, aldus Haitema. Van de anthracyclinen, die bijvoorbeeld gebruikt worden bij de behandeling van lymfomen, borstkanker en botkanker, is dit weliswaar het meest bekend. Maar we zien het bij alle behandelingen.”

“Kinderen die kanker hebben gehad kunnen jaren later alsnog hartklachten ontwikkelen. Voor sommige patiënten is levenslange monitoring hierop noodzakelijk”

Belang van monitoring

De schadelijke effecten kunnen optreden tijdens en direct na de kankerbehandeling, maar ook op langere termijn benadrukt Haitsma. “Het is daarom belangrijk om dat goed te volgen. Bijvoorbeeld door vóór de behandeling te onderzoeken of een patiënt een verhoogd cardiaal risico loopt door de behandeling. Maar er zijn ook kankerpatiënten die zonder eerdere hartproblemen klachten kunnen krijgen. Het is daarom goed om alle patiënten hierop tijdens de behandeling te blijven monitoren, met hartfilmpjes, hartecho’s of MRI’s. Daarnaast weten we dat bij sommige patiënten de hartklachten zich pas maanden of zelfs jaren na de kankerbehandeling kunnen voordoen. Kinderen die kanker hebben gehad kunnen jaren later alsnog hartklachten ontwikkelen. Voor sommige patiënten is levenslange monitoring hierop noodzakelijk.”

“Dit is nog zo’n pril onderzoeksdomein, we weten nog zó weinig”

Cardio-oncologen trainen

Systematisch onderzoek naar bijwerkingen en betere behandelingen bij patiënten met kanker, om daarmee mogelijke hartschade te voorkomen of te verminderen, vindt onvoldoende plaats. De wens is er dan ook om toegewijde cardio-oncologen te trainen die deze taak op zich willen nemen. Richtlijnen zijn er evenmin. “In 2016 heeft de Europese cardiologenvereniging een aantal aanbevelingen gedaan, over wat je wel en niet zou kunnen doen om hartproblemen te voorkomen of tijdig op te sporen. Een richtlijn is dat echter niet.”Haitsma begrijpt dat. “Dit is nog zo’n pril onderzoeksdomein, we weten nog zó weinig. Het is daarom te vroeg om te kunnen zeggen wat je wel en wat je beslist niet zou moeten doen. Meer ervaringen opdoen én meer onderzoek is nodig om daar iets zinnigs over te kunnen zeggen.”

Het is goed als we ons ervan bewust worden dat het er niet alleen om gaat de kanker te overwinnen”

Een brede blik

Bewustwording is daarom de eerste stap, vervolgt hij. Die is ook nodig om de patiënt hierover zo goed mogelijk te informeren. “Die moet voorafgaand aan de kankerbehandeling weten dat er cardiale risico’s zijn. Net zoals dat de medisch oncoloog hem uitlegt over hoe de behandeling eruitziet en wat deze betekent voor de mogelijke overlevingskansen. Zodat de patiënt dit kan meewegen in zijn verdere keuzes over de al dan niet gewenste behandeling.” Daarnaast pleit Haitsma voor een brede blik op het gehele lichaam: voor, tijdens en na de kankerbehandeling. “Veel van de kankers worden alleen gezien door een orgaanspecialist. De kanker van de longen wordt door de longarts begeleid, prostaatkanker door de uroloog. Zo hoort dat ook, maar het is goed als we ons ervan bewust worden dat het er niet alleen om gaat de kanker te overwinnen. We moeten ook kijken naar wat de behandeling betekent voor de andere organen in het lichaam, zoals het hart. Als we dat doen, verbeteren we daarmee de kwaliteit van leven van patiënten met kanker. Daar ben ik van overtuigd.”

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Casus: jongen met gepig­menteerde huid­afwijking

Een tienjarige jongen heeft een opvallende laesie op de rechterbovenarm. Bij navraag blijkt deze laesie al jaren aanwezig. In de familie komen geen melanomen voor. De jongen heeft een blanco voorgeschiedenis. Wat is uw diagnose?

Casus: man met klachten van moeizaam plassen

Een man komt met een doorgemaakte blaasontsteking op uw spreekuur. Plassen gaat al een paar jaar langzaamaan moeilijker en moeilijker. De straal is zwak, nogal eens sproeiend en er wordt bijna altijd wat nagedruppeld. Persen helpt niet echt. Wat is uw diagnose?

Iedere arts moet zich voorbereiden op een leven lang leren

Welzijn is een voorwaarde voor professionele en persoonlijke ontwikkeling. En dat is in de medische sector meer dan ooit een punt van zorg, vindt Marjolein van de Pol. “De nieuwe bewegingen moet je gewoon volgen, in welke fase van je carrière je ook zit.”

‘‘Minder eten en meer bewegen’ is echt een misvatting’

Mensen met obesitas hebben vaak te maken met negatieve vooroordelen, ook in de zorg. Daardoor vermindert de kwaliteit van zorg, legt Paige Crompvoets uit. “Uit mijn onderzoek bleek dat mensen met obesitas soms belachelijk gemaakt worden door hun zorgverleners.”

Whispp biedt oplossing voor mensen met stem- en spraak­problemen

Joris Castermans ontwikkelde Whispp, een app die met behulp van AI fluister- en aangedane spraak kan omzetten in een heldere en natuurlijke stem. “Wie nog audio- of video-opnames heeft van de gezonde stem, kan met Whispp de eigen stem van vroeger creëren.”

Artsen voor Kinderen helpt kinderen met een chronische ziekte of beperking

Michel Weijerman van Stichting Artsen voor Kinderen vertelt over hun projecten voor betere zorg en welzijn voor kinderen met een chronische aandoening. “Zo’n 200 zorgprofessionals zijn op vrijwillige basis bij onze poli betrokken. Binnen 48 uur krijg je antwoord.”

Casus: patiënte met dagelijkse neusbloedingen

Een patiënte is de dagelijkse neusbloedingen rechts helemaal zat. Door het dichtknijpen van de neus gedurende 10 minuten stopt de bloeding wel steeds. Wat is uw diagnose?

‘Wees alert op opioïd­misbruik bij patiënten op SEH’

Opioïdgebruik komt bij SEH-patiënten vaker voor dan gemiddeld. Meer bewustzijn over misbruik van deze medicatie is nodig, aldus Joris Holkenborg. “Maar vergeleken met de VS doen we het in Nederland, mede dankzij apothekers en huisartsen, best wel goed.”

Voorkom een burn-out

Huisarts Nico Verhoef onderzocht waarom steeds meer artsen een burn-out krijgen, hoe dit te voorkomen, én geeft tips hoe je het werk leuk houdt voor jezelf. “Een middag per week maakte ik vrij voor kleine chirurgische ingrepen, omdat ik dat heel leuk vind om te doen.”

De zorgverlener als verwonderaar

Steeds meer resultaten wijzen uit dat een goed contact tussen de zorgverlener, het kind en de ouders, veel leed kan voorkomen. Piet Leroy zet zich in voor pijn- en traumavrije zorg bij kinderen. “Ik spreek nooit over lastige ouders, wel over kwetsbare ouders.”


0
Laat een reactie achterx