Log in om uw persoonlijke bookmarks op te kunnen slaan.
Kinderlongarts i.o. Van den Wijngaart: ‘E-healthconcept Luchtbrug is naast astma ook bij andere chronische aandoeningen toepasbaar’
Het e-healthprogramma Luchtbrug voor kinderen met astma wordt door steeds meer ziekenhuizen gebruikt (momenteel 20 en oplopend). Online monitoring via Luchtbrug zorgt voor betere persoonsgerichte zorg, vermindert het aantal poliklinische bezoeken en zorgt voor een aanzienlijke kostenbesparing per patiënt per jaar, ontdekte kinderlongarts in opleiding Lara van den Wijngaart in haar onderzoek.
Lara van den Wijngaart is kinderarts en in opleiding tot kinderlongarts bij het Radboudumc Amalia kinderziekenhuis in Nijmegen. Ze begon in 2013 haar promotietraject naar online astmazorg bij kinderen en promoveerde afgelopen oktober hierop. Een van de vormen van online astmazorg is Luchtbrug, een online zorgconcept voor kinderen met astma dat in 2011 is ontwikkeld met als doel polikliniek bezoeken te verminderen door online monitoring.
In hoge mate kosteneffectief
“In dit onderzoek deden 210 Nederlandse kinderen met astma mee”, vertelt Van den Wijngaart. “Van hen kregen er 105 reguliere zorg – om de 4 maanden een polikliniekbezoek – en 105 kregen zorg via Luchtbrug – maandelijkse online monitoring en iedere 8 maanden een polikliniekbezoek. De studie liep 16 maanden en aan het einde konden we inderdaad concluderen dat het aantal poliklinische bezoeken met 50 procent kon worden verminderd als patiënten online werden gemonitord via Luchtbrug. Ook hebben we een uitgebreide kosteneffectiviteitsanalyse gedaan. De inzet van Luchtbrug bleek in hoge mate kosteneffectief: op een gemiddelde van €1082 aan directe en indirecte astmazorgkosten per patiënt per jaar werd €352 per patiënt bespaard.”
“Een van de dingen die uit dit onderzoek kwam, was dat Luchtbrug alleen een succes is als een arts echt in het concept geloof”
Succesfactoren
In 2015 volgde een nieuw onderzoek om inzicht te krijgen in waarom Luchtbrug in het ene ziekenhuis goed geïntroduceerd was en zijn vruchten afwierp en in sommige andere ziekenhuizen niet. Wat zijn belemmeringen in het tot een succes maken van Luchtbrug en wat zijn juist stimulerende factoren? ”Een van de dingen die uit dit onderzoek kwam, was dat Luchtbrug alleen een succes is als een arts echt in het concept gelooft. In e-health gelooft, ook.”
Ook individueel zorgplan
Wie niet de meerwaarde van digitale zorg inziet, zal niet alle aspecten van het programma ten volle benutten of op de juiste manier inzetten, is de gedachte. “Met Luchtbrug kun je niet alleen patiënten online monitoren middels gevalideerde vragenlijsten om de astmacontrole vast te stellen, maar ook – zoals vereist in de zorgstandaarden – een individueel zorgplan maken met daarin een overzicht van de huidige medicatie, de behandeldoelen en een actieplan wat te doen in tijden van klachten. Dit kan eenvoudig worden afgestemd met de patiënt, ouders en andere betrokkenen”, vertelt Van den Wijngaart. “Er zit ook een communicatiemodule in voor laagdrempelig contact, en nieuw zijn een longfunctie-meetmodule en een smart-inhaler die meet hoe vaak de patiënt medicatie heeft gebruikt.”
“Je kunt je spreekuur efficiënter inrichten en je hebt op de poli meer tijd voor de complexere patiënten”
Zorg op maat
Als artsen in het concept geloven en Luchtbrug goed toepassen, kan het volgens Van den Wijngaart zorgen voor betere persoonsgerichte zorg. “Als zorgverlener voldoe je ermee aan de zorgstandaarden en lever je zorg op maat. Bovendien kun je je spreekuur efficiënter inrichten en heb je op de poli meer tijd voor de complexere patiënten. Er kunnen taken verschuiven van de medisch specialist naar een kinder(long)verpleegkundige.” Zo worden de tijd en de middelen die er zijn effectiever ingezet, ook omdat patiënten dus minder vaak naar het ziekenhuis hoeven te komen en relatief eenvoudige vragen online of door de verpleegkundige beantwoord kunnen worden. “Dat is voor de kinderen fijn, die gaan natuurlijk liever naar voetbal dan naar het ziekenhuis. Ook voor ouders is het fijn, die hoeven er geen vrije dag voor te nemen”, meent ze. Dat wordt geïllustreerd door de score van 8 uit 10 voor Luchtbrug in tevredenheidsonderzoek onder patiënten.
“Sinds juli 2020 heeft de NZa vergoeding afgegeven voor online monitoring via Luchtbrug als vervanging voor een polikliniekbezoek”
Bekostiging
Het is natuurlijk goed om geen onnodige consulten te doen, vervolgt Van den Wijngaart. “Dat zijn we ook verplicht als arts denk ik. Maar de vergoeding voor online monitoring via Luchtbrug als vervanging voor een polikliniek bezoek ontbrak nog, het verlenen van deze vorm van digitale zorg deden we tot nu toe eigenlijk gratis. En dat kwam ook uit ons onderzoek als een grote belemmering en bedreiging voor de duurzaamheid.” De uitgebreide kosteneffectiviteitsanalyse uit het onderzoek uit 2013 werd onder andere ingezet om een akkoord van de Nederlandse Zorgautoriteit te krijgen om de online monitoring via Luchtbrug vergoed te krijgen. “In juli 2020 heeft de NZa hier een beschikking voor afgegeven”, meldt Van den Wijngaart. Ze verwacht dat dit meer ziekenhuizen over de streep zal trekken de komende tijd om met Luchtbrug te gaan werken.
“Luchtbrug voor cystic fibrosis is nu door de coronacrisis versneld tot stand gekomen”
Lange adem
De coronacrisis speelt ook mee, meent de kinderlongarts in opleiding. “Er is nu meer aandacht in ziekenhuizen voor hoe zorg anders kan.” Van den Wijngaart wijst ook op een speciale onderzoekssubsidie van de overheid in coronatijd die werd toegekend aan een project rond het toepassen van Luchtbrug voor kinderen en volwassenen met taaislijmziekte (CF). “Luchtbrug-CF is nu versneld tot stand gekomen. Luchtbrug is een concept dat voor allerlei chronische aandoeningen toepasbaar is, dat laat dit voorbeeld mooi zien. We gaan hoe dan ook naar meer digitale zorg. Dat moet op een goede en gestructureerde manier gebeuren. Het is goed om dan aan te sluiten bij wat er al is, denk ik. En als je al zelf iets opzet, houd er dan rekening mee dat het lang kan duren. De kinderlongartsen dr. Peter Merkus en Jolt Roukema zijn in 2011 met Luchtbrug begonnen, en pas nu is er die beschikking van de NZa. Zo lang kan iets dus duren. Maar als je ergens echt in gelooft, kunnen er mooie dingen ontstaan!”