DOQ

Kritische kanttekeningen bij NEJM-publicatie naar effect van bypass

Gewichtsverlies zou volgens een studie die recent in het NEJM verscheen1 het belangrijkste mechanisme zijn waarmee maagbypass de glucosehomeostase verbetert bij patiënten met type 2-diabetes mellitus (T2DM) en overgewicht. In een ingezonden brief2 staat dat deze conclusie voorbarig is gezien de beperkingen en bevindingen van deze studie.  

Enkele eerdere studies hebben gesuggereerd dat Roux-en-Y-maagbypass bij T2DM-patienten therapeutische effecten heeft op de metabole controle die onafhankelijk zijn van het gewichtsverlies. 

(Foto: Pixabay)

Effecten van gewichtsverlies 

In deze studie is geëvalueerd welke factoren van invloed zijn op de glucoseregulatie bij 22 patiënten met obesitas en diabetes die na een maagbypass (operatiegroep) of alleen een dieet (dieetgroep) zijn afgevallen. Gewichtsverlies ging gepaard met een toename van de gemiddelde onderdrukking van de glucoseproductie ten opzichte van baseline. Om precies te zijn, waren deze effecten in de dieet- en operatiegroep respectievelijk 7,04 en 7,02 μmol per kilogram vetvrije massa per minuut. Er waren geen significante verschillen tussen de groepen. 
In deze studie waren de metabole voordelen van maagbypassoperaties en dieet vergelijkbaar. De onderzoekers concluderen dat deze voordelen klaarblijkelijk gerelateerd zijn aan het gewichtsverlies zelf, zonder duidelijke klinisch relevante effecten die onafhankelijk zijn van het gewichtsverlies.1 

Ingezonden brief 

In een brief worden enkele argumenten beperkingen van deze studie genoemd. Ten eerste is T2DM een heterogene ziekte. Daardoor zijn kleine, niet-gerandomiseerde studies waarin de deelnemende patiënten niet zijn gematcht op basis van hun ziekte-ernst bij aanvang, zoals het geval is voor dit onderzoek, vatbaar voor vertekening. 
Daarnaast gebruikten de deelnemers die een maagbypass ondergingen, zelfs meer medicijnen en hadden gemiddeld genomen een hogere nuchtere insulineconcentratie en een lagere adiponectineconcentratie dan patiënten in de dieetgroep. Deze bevinding wijst volgens de briefschrijvers op verschillen in ziekte-ernst, pathofysiologie of beide.  
Een andere beperking van deze studie is dat tijdens de interventie octreotide is gebruikt. Dat middel blokkeert de afgifte van darmhormonen en andere gastro-intestinale mechanismen. Het gebruik van octreotide zou de gewichtsonafhankelijke effecten van maagchirurgie tenietgedaan kunnen hebben.2 

Andere beperkingen 

Het nuttigen van een zeer caloriearm dieet resulteert in het snel verdwijnen van een postprandiale hyperglycemie. Met dit dieet duurt het echter langer dan na een maagbypass om het lichaamsgewicht met 18% te verminderen. Zo kan een langere blootstelling aan verminderde glucotoxiciteit in de dieetgroep in vergelijking met de operatiegroep invloed hebben gehad op de bètacelfunctie en insulinegevoeligheid, wat de belangrijkste uitkomstmaten waren. 
Een laatste beperking die in deze brief wordt genoemd, is het feit dat een maagbypass gepaard gaat met klinisch relevante en duidelijke veranderingen in kritische mechanismen van glucosemetabolisme, waaronder darmhormonen, galzuren, aminozuren met vertakte ketens, microbiota en piekrespons van insuline onder invloed van een maaltijd. Het valt te bediscussiëren of deze effecten onafhankelijk zijn van het gewicht. Deze mogelijkheid kan niet genegeerd worden.2 


Referentie :  
1. Yoshino M, Kayser BD, Yoshino J, et al. Effects of diet versus gastric bypass on metabolic function in diabetes. N Engl J Med 2020;383:721-732. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32813948/  
2. Rubino F, Cohen RV. Effect of Diet versus Gastric Bypass on Metabolic Function in Diabetes. N Engl J Med 2020; 383:2390-2394. https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMc2030030  

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Casus: patiënte met dyspnoe naar de EHH

Een oudere obese vrouw presenteert zich op de Eerste Hart Hulp vanwege dyspnoe. Die begon twee weken geleden en was aanvankelijk inspanningsgebonden, nu ook bij platliggen. Ze plast nog maar kleine beetjes sinds drie dagen. Wat is uw diagnose?

Casus: patiënt met progressieve inspanningsdyspneu

Een patiënt presenteert zich met progressieve inspanningsdyspneu. Voorheen was hij in staat om zonder klachten te tennissen, nu ervaart hij kortademigheid bij stevig doorwandelen. Er is geen sprake van hoesten, sputumproductie of koorts. Wat is uw diagnose?

Uitgebreid bloedonderzoek met één simpele vingerprik

Capillaire bloedafname via een vingerprik blijkt bij meer dan 30 standaardbepalingen een goed alternatief voor venapunctie, concludeerde Martijn Doeleman. “Patiënten kunnen zelf de vingerprik doen. Gewoon thuis, wanneer het hen uitkomt.”

Cultuur­sensitieve zorg in de praktijk: lessen van Mammarosa

Taal- en cultuurverschillen kunnen de communicatie met zorgverleners flink bemoeilijken. Stichting Mammarosa biedt hierin uitkomst. Samia Kasmi vertelt hoe belangrijk cultuursensitieve communicatie is, en hoe artsen hierin het verschil kunnen maken.

‘Er is een trend naar meer visuele informatie’

“Voor patiënten blijkt de juiste toedieningsroute van een geneesmiddel niet altijd vanzelfsprekend te zijn”, vertellen Yara Mangindaan en Nike Everaarts-de Gruyter. Zij hielpen medicijnpictogrammen te ontwikkelen die ondersteunen bij goed gebruik van geneesmiddelen.

Werkbereidheid bij een crisis niet vanzelf­sprekend

Ziekenhuizen kunnen tijdens een crisis niet blind vertrouwen op hun personeel, concluderen Dennis Barten en Lindsy Engels. Werkbereidheid hangt sterk af van verschillende factoren. “Het is belangrijk om te ontdekken wat nodig is om voor te bereiden op crisissituaties.”

Casus: man met dysfonie­klachten

Een 42-jarige man komt op uw spreekuur met dysfonieklachten, twee maanden geleden ontstaan in een periode van veel hoesten. Aan het einde van de dag worden de klachten erger en het is lastig om een lang gesprek te voeren. Wat is uw diagnose?

Integrale geneeskunde in Nederland: tijd voor de volgende stap

Het spreekuur Integrative Medicine van Ines von Rosenstiel is erg populair en ook in andere ziekenhuizen groeit de belangstelling voor een dergelijk spreekuur. Hoe zorgen we ervoor dat IM een structureel onderdeel wordt van de reguliere zorg in Nederland?

Mindfulness in de zorg: allesbehalve zweverig

“Zorg goed voor jezelf. Er is er maar één van.” Dat zei een patiënt ooit tegen longarts Miep van der Drift. Ze weet als geen ander: mindfulness is niet alleen voor patiënten, maar ook voor zorgverleners. Ze geeft tips voor kleine veranderingen met een grote impact.

Medicatie vaak te lang voortgezet na ontslag uit ziekenhuis

Veel patiënten gebruiken in ziekenhuizen voorgeschreven opiaten, benzodiazepines en antipsychotica nog langdurig na ontslag, aldus Judith de Ruijter. “We geven artsen de tip om, als ze bij ontslag nieuwe medicatie voorschrijven, al meteen na te denken over stoppen.”