DOQ

Kwart eeuw stamceltransplantaties in Isala

Een bijzonder jubileum, want 25 jaar geleden vond de eerste stamceltransplantatie met eigen stamcellen plaats in Isala. Internist-oncologen Juleon Coenen en Rien van Marwijk Kooy stonden beiden aan de wieg van deze behandeling. “Samen met laboratoriumarts Ellen Kramer”, benadrukken beide specialisten. “Een stamceltransplantatie is teamwork van het laboratorium en de afdeling Hematologie van Isala Oncologisch centrum.

Internist-oncologen Juleon Coenen en Rien van Marwijk Kooy
(Foto: Isala)

2 soorten stamceltransplantaties

Er bestaan twee soorten stamceltransplantaties. Van de eigen stamcellen, zoals in Isala gebeurt en van stamcellen van een donor, zoals in academische centra wordt gedaan. Voor welke behandeling een patiënt in aanmerking komt, hangt af van de ziekte en de conditie van de patiënt, legt internist-oncoloog Van Marwijk Kooy uit. “Een transplantatie van de eigen stamcellen is veiliger omdat deze het lichaam van de patiënt niet aanvallen. De patiënt herstelt dus sneller.” “Maar de cellen van een donor kunnen kankercellen opruimen”, zegt collega internist-oncoloog Coenen. “Alleen is de kans op schade groter of patiënten sterven na de transplantatie. Het liefst geef je patiënten dus de eigen cellen weer terug.” Een misverstand is dat de transplantatie met de eigen stamcellen de genezing is. Coenen en Van Marwijk Kooy: “Het is een manier waarop je patiënten kunt behandelen. De chemotherapie die je geeft om de kanker te bestrijden is zo zwaar, dat het je eigen beenmerg kapot maakt. Door na het infuus met de chemotherapie de eigen stamcellen terug te geven, kan het beenmerg zich weer herstellen.”

Routine

De transplantatie zelf veranderde niet, de afgelopen kwart eeuw. Van Marwijk Kooy: “Wel hebben wij nu voor iedere situatie een protocol. En na al die jaren van ervaring is er routine op onze afdeling en in het laboratorium. Daarnaast halen wij de stamcellen nu niet meer uit het beenmerg van de patiënt maar uit het bloed.” Coenen vult hem aan: “En die stamcellen doen het beter bij de patiënt, dan stamcellen uit het beenmerg. Wij zien al na 10 á 14 dagen herstel. Dat was met stamcellen uit het beenmerg vaak een week later. Bovendien is de zorg eromheen steeds beter geworden. We zitten er nu bovenop als een patiënt een infectie heeft. Het herstel na de transplantatie is nog steeds zwaar, maar wel aangenamer. Vanwege infectiegevaar, je afweer is immers afgebroken, lag je voorheen weken alleen. Onze verpleegafdeling is ruim en patiënten hebben naast een eigen kamer een gemeenschappelijke ruimte waar patiënten samen eten en aan hun conditie kunnen werken.”

Bewerken en bewaren

Isala is één van de drie niet-academische ziekenhuizen waar stamceltransplantaties met eigen stamcellen plaatsvinden. Coenen en Van Marwijk Kooy: “Wij behandelen dus ook regelmatig patiënten uit andere ziekenhuizen en hebben een belangrijke rol in de regio. Gemiddeld behandelen wij zo’n vijftig patiënten per jaar. Overigens is de transplantatie niet het moeilijkst. Denk ook aan het bewerken en bewaren van de stamcellen en de bijwerkingen van de chemotherapie. Dat maakt dat deze zorg uitdagend en intensief is.”

Bron: Isala
Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Tussen de spreekkamer en het schetsboek: arts met beeld als tweede taal

Aios dermatologie Loes Vos maakt naast haar werk medische illustraties. Voor collega’s, patiënten én landelijke campagnes vertaalt ze complexe informatie naar helder beeld. “Ik teken bijna bij elk consult wel iets uit.”

Casus: patiënte met dyspnoe en oedeem in het gelaat

Een 66-jarige vrouw presenteert zich met sinds drie weken progressief verminderde inspanningstolerantie en met name ’s ochtends een zwelling van het gelaat. Overdag verbeteren de klachten deels. Wat is uw diagnose?

Wat je verwacht, voel je: wat zorgverleners kunnen leren van placebo-effecten

Wat patiënten verwachten, beïnvloedt direct hoe zij pijn of bijwerkingen ervaren. Henriët van Middendorp legt uit hoe placebo- en nocebo-effecten werken, en hoe zorgverleners deze bewust en ethisch kunnen inzetten in de praktijk.

Trots op goed werkend meld­systeem voor bijwerk­ingen

Agnes Kant wijst op het belang van meer onderzoek naar bijwerkingen en roept zorgverleners op te blijven melden bij het Bijwerkingenmeldsysteem. “Van 70% van de geneesmiddelen is nog onduidelijk of deze veilig tijdens de zwangerschap gebruikt kunnen worden.”

Wandelend naar een betere gezondheid

Matthijs van der Poel combineert als huisarts en sportliefhebber zorg en beweging. Met stichting Looprecept wandelt hij wekelijks met patiënten – goed voor lijf, hoofd én verbinding. “Het is heel laagdrempelig en dat verklaart denk ik ook het succes.”

De patiënt doet lastig, en dan?

Patiënten met een persoonlijkheidsstoornis kunnen soms veel losmaken, zowel in het behandeltraject als bij de arts. Thom van den Heuvel geeft handvatten voor het omgaan met deze patiëntengroep. “Het contact vraagt meer tijd en legt tegelijk emotionele druk op de arts."

Vind meertalige zorgverleners via ikspreekmeerdan.nl

Als anios in een huisartsenpraktijk in Amsterdam merkte Daan Frehe dat taal voor veel patiënten een barrière vormt voor het krijgen van goede zorg. “Via ikspreekmeerdan.nl kan nu een zorgverlener met een gedeelde taal en cultuur gevonden worden. Dat is enorm waardevol.”

Casus: man met een veranderde vlek op het been

Een 72-jarige man presenteert zich op uw spreekuur met een veranderde plek op het bovenbeen rechts. De vlek is gegroeid en van kleur veranderd. De patiënt heeft een licht huidtype en een voorgeschiedenis van basaalcelcarcinoom. Wat is uw diagnose?

Maak van wachttijd in de ggz hersteltijd: vijf praktische adviezen

Sanne Booij en Christien Slofstra willen af van de stille wachttijd in de ggz. Met hulp van de huisarts kan het herstel al beginnen, nog vóór de intake. “Deze periode hoeft geen verloren tijd te zijn.”

Beteugelen geneesmiddel­prijzen noodzakelijk voor betaalbare zorg

Wilbert Bannenberg strijdt met Stichting Farma ter Verantwoording tegen excessieve geneesmiddelprijzen. Zijn missie: winsten beteugelen om zorg toegankelijk te houden. “Geneesmiddelprijzen moeten beteugeld gaan worden, anders wordt de zorg onbetaalbaar.”