DOQ

Lage dosis prednisolon veilig voor oudere RA-patiënten

Oudere patiënten met actieve reumatoïde artritis kunnen veilig een lage dosis prednisolon gebruiken naast hun reumamedicatie. Dit blijkt uit de resultaten van de GLORIA-studie waarop gezondheidswetenschapper dr. Linda Hartman begin oktober promoveerde aan de Vrije Universiteit Amsterdam. “Het aantal bijwerkingen lag bij de patiënten die prednisolon gebruikten wel iets hoger, maar hierbij betrof het voornamelijk milde tot matige infecties.”

De onderzoeksvraag achter de Glucocorticoid Low-dose Outcome in Rheumatoid Arthritis (GLORIA)-studie kwam voort uit de dagelijkse praktijk, vertelt Linda Hartman in een interview na haar promotie. “Veel reumatologen geven patiënten met reumatoïde artritis (RA) al een lage dosis prednisolon, vaak in combinatie met andere medicatie. De effectiviteit hiervoor was wel bewezen, maar er bestonden toch zorgen over de bijwerkingen van prednisolon. Met de GLORIA-studie wilden we uitzoeken of een lage dosis prednisolon veilig gegeven kan worden en welke bijwerkingen dan met name optreden.”

“We vonden het belangrijk juist bij oudere patiënten onderzoek te doen, omdat zij in de dagelijkse praktijk nu eenmaal veel worden gezien”

Gezondheidswetenschapper dr. Linda Hartman

Uitgesloten van studies

Deze gerandomiseerde, dubbelblinde, placebogecontroleerde studie heeft in zeven Europese landen en in 28 ziekenhuizen gelopen. In totaal werden 451 patiënten geïncludeerd. “Dit waren patiënten met actieve RA van 65 jaar of ouder”, zegt Hartman. Er is voor deze studie specifiek gekozen voor een oudere populatie. “Oudere patiënten worden vaak uitgesloten van klinische studies omdat veel van hen comorbiditeiten hebben en daar medicijnen voor gebruiken. Dit maakt het lastiger het effect van een interventie te meten. Maar we vonden het belangrijk juist bij deze groep onderzoek te doen, omdat in de dagelijkse praktijk nu eenmaal veel oudere patiënten worden gezien. Daarom is het voor deze groep belangrijk te weten of prednisolon veilig gebruikt kan worden.”

Tweejarige behandeling

In de studie werden patiënten gerandomiseerd naar een twee jaar durende behandeling met prednisolon (5 mg/dag) of placebo. Het was toegestaan om naast de studiemedicatie ook andere reumamedicatie te gebruiken of deze medicatie aan te passen. Hartman: “We bepaalden bij de geïncludeerde patiënten de ziekteactiviteit met behulp van de DAS28 en hielden heel gestructureerd bij welke bijwerkingen de patiënten rapporteerden. Hiervoor hadden we elke drie maanden contact met de patiënten, ofwel in de kliniek ofwel telefonisch.”

Bijwerkingen met speciale interesse

Wat betreft de effectiviteit zag Hartman dat de patiënten die behandeld werden met de lage dosis prednisolon een lagere ziekteactiviteit hadden dan de patiënten die placebo hadden ontvangen. Na twee jaar was de DAS28 0,37 punten lager in de prednisolongroep ten opzichte van de placebogroep. Ook was bij hen de gewrichtsschade minder snel achteruitgegaan. Hartman: “Qua veiligheid hebben we vooral gekeken naar bijwerkingen van speciale interesse. Dit omvatte ernstige bijwerkingen, bekende bijwerkingen van prednisolon, zoals botfracturen, nieuwe diabetes, hypertensie, glaucoom, staar en infecties waarvoor behandeling nodig was. En verder elke bijwerking waarvoor de patiënt met de studiemedicatie moest stoppen. We vonden dat deze bijwerkingen van speciale interesse iets vaker voorkwamen in de prednisolongroep (bij 60% van de patiënten) dan in de placebogroep (bij 49%). Maar hierbij bleek het met name te gaan om milde tot matige infecties.” Andere bijwerkingen van prednisolon werden niet vaak gerapporteerd.

“De verwachting is dat jongere patiënten zelfs minder bijwerkingen van de lage dosis prednisolon zullen hebben”

Bevestiging

“Met deze resultaten laten we zien dat oudere patiënten met actieve reumatoïde artritis veilig een lage dosis prednisolon kunnen krijgen, naast hun andere reumamedicatie”, concludeert Hartman. “Patiënten (en reumatologen) hoeven hierbij niet bang te zijn voor het optreden van heel ernstige bijwerkingen.” Volgens Hartman zijn deze resultaten ook goed te vertalen naar jongere populaties RA-patiënten. “Jongere RA-patiënten hebben over het algemeen minder comorbiditeiten en gebruiken minder medicijnen. De verwachting is dan ook dat zij zelfs minder bijwerkingen van de lage dosis prednisolon zullen hebben.”

“Voor reumatologen die twijfelen laat dit onderzoek zien dat deze twijfel eigenlijk niet nodig is”

Moeite waard

Of deze resultaten de dagelijkse reumatologische praktijk zullen veranderen, hangt volgens Hartman van de reumatoloog af. “Voor de reumatologen die patiënten al een lage dosis prednisolon geven, zijn de resultaten van de GLORIA-studie hopelijk een bevestiging. Voor reumatologen die twijfelen laat dit onderzoek zien dat deze twijfel eigenlijk niet nodig is. Er is een iets grotere kans op infecties, maar als patiënten goed gemonitord worden, kunnen we deze infecties tijdig behandelen. Het geven van de lage dosis prednisolon is die moeite zeker waard, omdat het toch een aardig effect op de ziekteactiviteit heeft.”

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Casus: patiënte met dyspnoe en oedeem in het gelaat

Een 66-jarige vrouw presenteert zich met sinds drie weken progressief verminderde inspanningstolerantie en met name ’s ochtends een zwelling van het gelaat. Overdag verbeteren de klachten deels. Wat is uw diagnose?

Wat je verwacht, voel je: wat zorgverleners kunnen leren van placebo-effecten

Wat patiënten verwachten, beïnvloedt direct hoe zij pijn of bijwerkingen ervaren. Henriët van Middendorp legt uit hoe placebo- en nocebo-effecten werken, en hoe zorgverleners deze bewust en ethisch kunnen inzetten in de praktijk.

Trots op goed werkend meld­systeem voor bijwerk­ingen

Agnes Kant wijst op het belang van meer onderzoek naar bijwerkingen en roept zorgverleners op te blijven melden bij het Bijwerkingenmeldsysteem. “Van 70% van de geneesmiddelen is nog onduidelijk of deze veilig tijdens de zwangerschap gebruikt kunnen worden.”

Wandelend naar een betere gezondheid

Matthijs van der Poel combineert als huisarts en sportliefhebber zorg en beweging. Met stichting Looprecept wandelt hij wekelijks met patiënten – goed voor lijf, hoofd én verbinding. “Het is heel laagdrempelig en dat verklaart denk ik ook het succes.”

De patiënt doet lastig, en dan?

Patiënten met een persoonlijkheidsstoornis kunnen soms veel losmaken, zowel in het behandeltraject als bij de arts. Thom van den Heuvel geeft handvatten voor het omgaan met deze patiëntengroep. “Het contact vraagt meer tijd en legt tegelijk emotionele druk op de arts."

Vind meertalige zorgverleners via ikspreekmeerdan.nl

Als anios in een huisartsenpraktijk in Amsterdam merkte Daan Frehe dat taal voor veel patiënten een barrière vormt voor het krijgen van goede zorg. “Via ikspreekmeerdan.nl kan nu een zorgverlener met een gedeelde taal en cultuur gevonden worden. Dat is enorm waardevol.”

Casus: man met een veranderde vlek op het been

Een 72-jarige man presenteert zich op uw spreekuur met een veranderde plek op het bovenbeen rechts. De vlek is gegroeid en van kleur veranderd. De patiënt heeft een licht huidtype en een voorgeschiedenis van basaalcelcarcinoom. Wat is uw diagnose?

Maak van wachttijd in de ggz hersteltijd: vijf praktische adviezen

Sanne Booij en Christien Slofstra willen af van de stille wachttijd in de ggz. Met hulp van de huisarts kan het herstel al beginnen, nog vóór de intake. “Deze periode hoeft geen verloren tijd te zijn.”

Beteugelen geneesmiddel­prijzen noodzakelijk voor betaalbare zorg

Wilbert Bannenberg strijdt met Stichting Farma ter Verantwoording tegen excessieve geneesmiddelprijzen. Zijn missie: winsten beteugelen om zorg toegankelijk te houden. “Geneesmiddelprijzen moeten beteugeld gaan worden, anders wordt de zorg onbetaalbaar.”

Casus: vrouw met veranderd defecatiepatroon

Een vrouw wordt naar de polikliniek gestuurd in verband met een veranderd defecatiepatroon. Ze heeft wat frequenter dan gebruikelijk ontlasting. Er zijn wat vage buikklachten in de zin van rommelingen en krampen. Ze gebruikt geen medicatie. Wat is uw diagnose?