DOQ

Lage dosis prednisolon veilig voor oudere RA-patiënten

Oudere patiënten met actieve reumatoïde artritis kunnen veilig een lage dosis prednisolon gebruiken naast hun reumamedicatie. Dit blijkt uit de resultaten van de GLORIA-studie waarop gezondheidswetenschapper dr. Linda Hartman begin oktober promoveerde aan de Vrije Universiteit Amsterdam. “Het aantal bijwerkingen lag bij de patiënten die prednisolon gebruikten wel iets hoger, maar hierbij betrof het voornamelijk milde tot matige infecties.”

De onderzoeksvraag achter de Glucocorticoid Low-dose Outcome in Rheumatoid Arthritis (GLORIA)-studie kwam voort uit de dagelijkse praktijk, vertelt Linda Hartman in een interview na haar promotie. “Veel reumatologen geven patiënten met reumatoïde artritis (RA) al een lage dosis prednisolon, vaak in combinatie met andere medicatie. De effectiviteit hiervoor was wel bewezen, maar er bestonden toch zorgen over de bijwerkingen van prednisolon. Met de GLORIA-studie wilden we uitzoeken of een lage dosis prednisolon veilig gegeven kan worden en welke bijwerkingen dan met name optreden.”

“We vonden het belangrijk juist bij oudere patiënten onderzoek te doen, omdat zij in de dagelijkse praktijk nu eenmaal veel worden gezien”

Gezondheidswetenschapper dr. Linda Hartman

Uitgesloten van studies

Deze gerandomiseerde, dubbelblinde, placebogecontroleerde studie heeft in zeven Europese landen en in 28 ziekenhuizen gelopen. In totaal werden 451 patiënten geïncludeerd. “Dit waren patiënten met actieve RA van 65 jaar of ouder”, zegt Hartman. Er is voor deze studie specifiek gekozen voor een oudere populatie. “Oudere patiënten worden vaak uitgesloten van klinische studies omdat veel van hen comorbiditeiten hebben en daar medicijnen voor gebruiken. Dit maakt het lastiger het effect van een interventie te meten. Maar we vonden het belangrijk juist bij deze groep onderzoek te doen, omdat in de dagelijkse praktijk nu eenmaal veel oudere patiënten worden gezien. Daarom is het voor deze groep belangrijk te weten of prednisolon veilig gebruikt kan worden.”

Tweejarige behandeling

In de studie werden patiënten gerandomiseerd naar een twee jaar durende behandeling met prednisolon (5 mg/dag) of placebo. Het was toegestaan om naast de studiemedicatie ook andere reumamedicatie te gebruiken of deze medicatie aan te passen. Hartman: “We bepaalden bij de geïncludeerde patiënten de ziekteactiviteit met behulp van de DAS28 en hielden heel gestructureerd bij welke bijwerkingen de patiënten rapporteerden. Hiervoor hadden we elke drie maanden contact met de patiënten, ofwel in de kliniek ofwel telefonisch.”

Bijwerkingen met speciale interesse

Wat betreft de effectiviteit zag Hartman dat de patiënten die behandeld werden met de lage dosis prednisolon een lagere ziekteactiviteit hadden dan de patiënten die placebo hadden ontvangen. Na twee jaar was de DAS28 0,37 punten lager in de prednisolongroep ten opzichte van de placebogroep. Ook was bij hen de gewrichtsschade minder snel achteruitgegaan. Hartman: “Qua veiligheid hebben we vooral gekeken naar bijwerkingen van speciale interesse. Dit omvatte ernstige bijwerkingen, bekende bijwerkingen van prednisolon, zoals botfracturen, nieuwe diabetes, hypertensie, glaucoom, staar en infecties waarvoor behandeling nodig was. En verder elke bijwerking waarvoor de patiënt met de studiemedicatie moest stoppen. We vonden dat deze bijwerkingen van speciale interesse iets vaker voorkwamen in de prednisolongroep (bij 60% van de patiënten) dan in de placebogroep (bij 49%). Maar hierbij bleek het met name te gaan om milde tot matige infecties.” Andere bijwerkingen van prednisolon werden niet vaak gerapporteerd.

“De verwachting is dat jongere patiënten zelfs minder bijwerkingen van de lage dosis prednisolon zullen hebben”

Bevestiging

“Met deze resultaten laten we zien dat oudere patiënten met actieve reumatoïde artritis veilig een lage dosis prednisolon kunnen krijgen, naast hun andere reumamedicatie”, concludeert Hartman. “Patiënten (en reumatologen) hoeven hierbij niet bang te zijn voor het optreden van heel ernstige bijwerkingen.” Volgens Hartman zijn deze resultaten ook goed te vertalen naar jongere populaties RA-patiënten. “Jongere RA-patiënten hebben over het algemeen minder comorbiditeiten en gebruiken minder medicijnen. De verwachting is dan ook dat zij zelfs minder bijwerkingen van de lage dosis prednisolon zullen hebben.”

“Voor reumatologen die twijfelen laat dit onderzoek zien dat deze twijfel eigenlijk niet nodig is”

Moeite waard

Of deze resultaten de dagelijkse reumatologische praktijk zullen veranderen, hangt volgens Hartman van de reumatoloog af. “Voor de reumatologen die patiënten al een lage dosis prednisolon geven, zijn de resultaten van de GLORIA-studie hopelijk een bevestiging. Voor reumatologen die twijfelen laat dit onderzoek zien dat deze twijfel eigenlijk niet nodig is. Er is een iets grotere kans op infecties, maar als patiënten goed gemonitord worden, kunnen we deze infecties tijdig behandelen. Het geven van de lage dosis prednisolon is die moeite zeker waard, omdat het toch een aardig effect op de ziekteactiviteit heeft.”

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Minder administratie, beter contact

AI kan artsen ondersteunen door administratieve lasten te verlichten, ziet Juliën Rezek. Transcriptietools maken automatisch verslagen, waardoor artsen meer tijd hebben voor patiënten. “Hierdoor kunnen artsen dieper ingaan op klachten, wat resulteert in betere zorg.”

‘Laten we allemaal één stapje in elkaars domein zetten’

Zorgverleners hebben nog onvoldoende oog voor het verband tussen mentale klachten, hormonale klachten en hart- en vaatziekten bij vrouwen, aldus Sandra Kooij. Meer samenwerking tussen verschillende disciplines is nodig. “Kijk bij elkaar mee. Geef elkaar advies.”

Casus: oudere patiënte met reukproblemen

Op het spreekuur komt een 70-jarige vrouw in verband met problemen met ruiken. De problemen zijn enkele jaren eerder gestart. Initieel met minder goed ruiken (hyposmie), sinds een half jaar worden geuren steeds vaker als vies ervaren (kakosmie). Wat is uw diagnose?

Casus: man met klachten in de bovenbuik

Een man heeft in toenemende mate klachten van pijn in de bovenbuik. De pijn is zeurend en soms stekend en zit middenin de buik. Wat is uw diagnose?

Van tropenarts naar huisarts op Texel

Josine Blanksma werkte jarenlang als tropenarts voor Artsen zonder Grenzen en is een paar jaar geleden een nieuw avontuur aangegaan: ze werkt nu als huisarts op Texel. “Mijn nieuwe carrièrepad is heus niet minder uitdagend te noemen.”

‘Ik kan niet wachten op de eerste geprinte lasagne’

Ineke Obbema werkt met 3D-geprinte maaltijden voor mensen met slikproblemen bij het Máxima MC. De herkenbare vormen en verbeterde smaak bieden een opvallend alternatief voor traditionele gemalen voeding. “Je kunt meteen proeven dat er een chef-kok achter zit.”

Klimaatimpact onderzoeken voor een heel zorgpad

Lisanne Kouwenberg doet onderzoek naar de milieu-impact van zorgpaden. Dat kan aangrijpingspunten opleveren voor het verlagen van de klimaatimpact. “De meeste studies kijken naar één behandeling. Maar daar zit een heel traject omheen dat er ook aan bijdraagt.”

Help patiënten te stoppen met roken: ‘Minder zenden en meer interacteren’

Marieke Helmus combineert kunst en innovatie om het gesprek over stoppen met roken te starten. Met tools zoals een ‘Chat met je sigaret’-chatbot en humoristische ansichtkaarten helpt ze moeilijk bereikbare groepen om na te denken over hun rookgedrag.

Is er een dokter aan boord?

Wat doe je als er in een vliegtuig om een arts wordt gevraagd? Huisarts en luchtvaartgeneeskundige Peter Nijhof legt uit hoe medische noodgevallen in de lucht worden aangepakt, van de rol van artsen en cabinepersoneel tot het gebruik van medische kits en noodlandingen.

‘Stress verdient centrale plek in het consult’

Chronische stress, vaak gekoppeld aan sociale problemen, kan gezondheidsklachten veroorzaken. Feia Hemke pleit voor meer aandacht hiervoor in de spreekkamer en ontwikkelde tools om dit bespreekbaar te maken. “Hierdoor voorkom je onnodige medicalisering.”