DOQ

Left is right bij refluxklachten

Brandend maagzuur is een veelvoorkomende gezondheidsklacht. Doordat goedwerkende maagzuurremmers eenvoudig beschikbaar zijn, is recent weinig onderzoek verricht naar leefstijlfactoren ter behandeling van refluxklachten. “Uit ouder onderzoek bleek dat het slapen op de linkerzijde mogelijk brandend maagzuur kan verminderen”, vertelt Jeroen Schuitenmaker, arts in opleiding tot MDL-arts in het Amsterdam UMC. Hij onderzocht of slapen op de linkerzij een geschikte behandeloptie is voor nachtelijke refluxklachten.

In Westerse landen heeft ongeveer 20% van de mensen last van refluxklachten. “Deze klachten zijn vaak gerelateerd aan leefstijl”, vertelt Jeroen Schuitenmaker. “Het komt vaker voor bij mensen met overgewicht, mensen die ongezond eten of mensen die roken.” Dit maakt dat het aanpassen van de leefstijl de belangrijkste eerste stap is bij de behandeling van refluxklachten. “Stoppen met roken, afvallen, niet te laat eten bij nachtelijke refluxklachten, het vermijden van voedingsstoffen die de maagzuurklachten verergeren. Bijvoorbeeld alcohol, pittig eten of koolzuurhoudende dranken.”

“Bij het slapen op de linkerzij stroomt daadwerkelijk minder maagzuur de slokdarm in”

MDL-arts in opleiding Jeroen Schuitenmaker

Registreren slaappositie

Ook maagzuurbinders of maagzuurremmers werken goed, zegt Schuitenmaker. Toch blijft een aantal mensen last houden van nachtelijke refluxklachten. Uit oudere en experimentele onderzoeken bleek dat het slapen op de linkerzij een positieve invloed zou hebben op nachtelijke reflux. Goed en recent onderzoek ontbrak echter. “Ik heb verschillende studies opgezet naar het effect van de slaappositie op refluxklachten.” Zo heeft Schuitenmaker bij een groep van 58 patiënten met ernstige refluxklachten gemeten of de slaappositie van invloed is op het terugstromen van maagzuur in de slokdarm.
Door een klein apparaatje op de borstkas te plakken, kon de slaappositie van deze mensen geregistreerd worden, en met behulp van een maagzuurmeting werd de zuurgraad in de slokdarm gemeten. “Hiermee toonden we aan dat er bij het slapen op de linkerzij daadwerkelijk minder maagzuur de slokdarm instroomt.” De belangrijkste reden hiervoor is eigenlijk heel simpel, legt Schuitenmaker uit: de anatomische positie van de maag en slokdarm. “Door de kromming van de maag bevindt een groot deel van de maag zich boven de slokdarm op het moment dat we op onze rechterzij liggen. Hierdoor kan het maagzuur makkelijker de slokdarm instromen.”

“Liggen op linkerzijde is de beste slaaphouding bij refluxklachten”

Left is right

Het vervolgonderzoek dat Schuitenmaker uitvoerde bij 100 patiënten met milde refluxklachten, richtte zich op de vraag of deze klachten afnamen als zij op hun linkerzij sliepen. “Met behulp van een apparaatje dat trilde op het moment dat mensen op hun rechterzij gingen liggen, probeerden we hen te trainen op hun linkerzij te slapen. De resultaten van dit onderzoek lieten zien dat het liggen op de linkerzij minder refluxklachten en uiteindelijk ook minder maagzuur in de slokdarm geeft. Dus: left is right, oftewel liggen op linkerzijde is de beste slaaphouding bij refluxklachten.”

“Refluxklachten kennen verschillende oorzaken, dus de behandeling moet ook op verschillende manieren aangepakt worden”

Trainen met een smartwatch

Schuitenmaker heeft zijn promotie nu afgerond en is inmiddels in opleiding tot maag-darm-leverarts. Het onderzoek naar de invloed van slaappositie op refluxklachten stopt echter niet. In verdere studies, waar hij ook nauw bij betrokken is, zal onderzocht worden of het mogelijk is om de slaappositie te trainen met behulp van een smartwatch. “Een smartwatch kan heel nauwkeurig registeren of iemand op zijn linker- of rechterzijde ligt, aan de hand van de positie van de hand.”
Verder hoopt Schuitenmaker dat het advies om op de linkerzijde te slapen onderdeel gaat worden van het pakket aan leefstijladviezen dat de huisarts geeft bij refluxklachten. “Onze resultaten zijn niet het ei van Columbus”, geeft hij aan. “Refluxklachten kennen verschillende oorzaken, dus de behandeling moet ook op verschillende manieren aangepakt worden. Maar dan is het slapen op de linkerzij een mooi en praktisch advies dat voor patiënten vrij eenvoudig uit te voeren is.”

Een lekenversie van het proefschrift van Jeroen Schuitenmaker is hier in te zien.

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Tussen de spreekkamer en het schetsboek: arts met beeld als tweede taal

Aios dermatologie Loes Vos maakt naast haar werk medische illustraties. Voor collega’s, patiënten én landelijke campagnes vertaalt ze complexe informatie naar helder beeld. “Ik teken bijna bij elk consult wel iets uit.”

Casus: patiënte met dyspnoe en oedeem in het gelaat

Een 66-jarige vrouw presenteert zich met sinds drie weken progressief verminderde inspanningstolerantie en met name ’s ochtends een zwelling van het gelaat. Overdag verbeteren de klachten deels. Wat is uw diagnose?

Wat je verwacht, voel je: wat zorgverleners kunnen leren van placebo-effecten

Wat patiënten verwachten, beïnvloedt direct hoe zij pijn of bijwerkingen ervaren. Henriët van Middendorp legt uit hoe placebo- en nocebo-effecten werken, en hoe zorgverleners deze bewust en ethisch kunnen inzetten in de praktijk.

Trots op goed werkend meld­systeem voor bijwerk­ingen

Agnes Kant wijst op het belang van meer onderzoek naar bijwerkingen en roept zorgverleners op te blijven melden bij het Bijwerkingenmeldsysteem. “Van 70% van de geneesmiddelen is nog onduidelijk of deze veilig tijdens de zwangerschap gebruikt kunnen worden.”

Wandelend naar een betere gezondheid

Matthijs van der Poel combineert als huisarts en sportliefhebber zorg en beweging. Met stichting Looprecept wandelt hij wekelijks met patiënten – goed voor lijf, hoofd én verbinding. “Het is heel laagdrempelig en dat verklaart denk ik ook het succes.”

De patiënt doet lastig, en dan?

Patiënten met een persoonlijkheidsstoornis kunnen soms veel losmaken, zowel in het behandeltraject als bij de arts. Thom van den Heuvel geeft handvatten voor het omgaan met deze patiëntengroep. “Het contact vraagt meer tijd en legt tegelijk emotionele druk op de arts."

Vind meertalige zorgverleners via ikspreekmeerdan.nl

Als anios in een huisartsenpraktijk in Amsterdam merkte Daan Frehe dat taal voor veel patiënten een barrière vormt voor het krijgen van goede zorg. “Via ikspreekmeerdan.nl kan nu een zorgverlener met een gedeelde taal en cultuur gevonden worden. Dat is enorm waardevol.”

Casus: man met een veranderde vlek op het been

Een 72-jarige man presenteert zich op uw spreekuur met een veranderde plek op het bovenbeen rechts. De vlek is gegroeid en van kleur veranderd. De patiënt heeft een licht huidtype en een voorgeschiedenis van basaalcelcarcinoom. Wat is uw diagnose?

Maak van wachttijd in de ggz hersteltijd: vijf praktische adviezen

Sanne Booij en Christien Slofstra willen af van de stille wachttijd in de ggz. Met hulp van de huisarts kan het herstel al beginnen, nog vóór de intake. “Deze periode hoeft geen verloren tijd te zijn.”

Beteugelen geneesmiddel­prijzen noodzakelijk voor betaalbare zorg

Wilbert Bannenberg strijdt met Stichting Farma ter Verantwoording tegen excessieve geneesmiddelprijzen. Zijn missie: winsten beteugelen om zorg toegankelijk te houden. “Geneesmiddelprijzen moeten beteugeld gaan worden, anders wordt de zorg onbetaalbaar.”