DOQ

Luchtwegen CF-patiënten vaak gelijktijdig geïnfecteerd door diverse bacteriestammen

De luchtwegen van CF-patiënten zijn vaak gelijktijdig geïnfecteerd door meerdere, genetisch verschillende S. aureus-stammen. Deze bevindingen van een Amerikaanse studie, die verschenen in het Blue journal, wijzen erop dat de huidige klinische procedures voor het bemonsteren van isolaten en het selecteren van antibiotica waarschijnlijk ontoereikend zijn.

Cystische fibrose (CF) wordt gekenmerkt door een chronische luchtweginfectie met verschillende micro-organismen. Hoewel Pseudomonas aeruginosa al lange tijd in verband wordt gebracht met deze ziekte, is de prevalentie van deze bacterie bij CF-patiënten de afgelopen twee decennia gestaag afgenomen, waarschijnlijk dankzij een verbeterde kennis van de pathogenese van P. aeruginosa en de daaruit voortvloeiende verbeterde behandeling.

Verschuiving naar S. aureus

Door de afgenomen impact van P. aeruginosa is de microbiële pathogenese van CF verschoven. Staphylococcus aureus is tegenwoordig het meest voorkomende respiratoire pathogeen dat wordt geïsoleerd. Een S. aureus-infectie bij CF-patiënten komt vooral voor bij kinderen en is gerelateerd aan een ontstekingsactiviteit in de luchtwegen, exacerbaties en longfunctieachteruitgang. De initiële infecties treden vaak vroeg in het leven op en kunnen jaren persisteren ondanks agressieve eradicatiepogingen.

Behoefte aan betere behandelingen

Terwijl CFTR-modulatortherapieën veelbelovend zijn voor het verbeteren van de luchtwegklaring en longfunctie, hebben studies tot nu toe niet gevonden dat deze medicijnen invloed hebben op de last van S. aureus in de CF-luchtwegen. Daarom blijft er grote behoefte ​​aan verbeterde, evidence-based behandelingen van S. aureus bij kinderen met CF.

De werkzaamheid van antistafylokokken-therapieën wordt waarschijnlijk beperkt door adaptieve genetische veranderingen die in S. aureus optreden tijdens een chronische infectie. Deze veranderingen omvatten mutaties die de tolerantie voor antibiotica en de persistentie in de gastheer bevorderen. Zo blijken tijdens chronische CF-infecties langzaam groeiende kolonies van antibioticaresistente varianten te ontstaan. Deze varianten zijn nauwer verbonden aan de longfunctieachteruitgang dan traditionele CF-pathogenen. Verder is gevonden dat S. aureus gedurende de progressie van een CF-infectie steeds beter in staat wordt om biofilms te vormen.

Huidige studie

In deze studie zijn de moleculaire epidemiologie en genetische aanpassing van S. aureus gekarakteriseerd tijdens chronische luchtweginfecties bij CF-patiënten, inclusief de respons op antibiotica.

1382 S. aureus-isolaten zijn longitudinaal verzameld gedurende een gemiddelde periode van 2,2 jaar van 246 kinderen met CF in vijf Amerikaanse centra tussen 2008 en 2017. Van deze isolaten is het hele genoom gesequenced. Bijna de helft (45,5%) van de patiënten had meerdere, naast elkaar bestaande S. aureus-stammen, vaak met verschillende gevoeligheidsprofielen voor antibiotica. Tijdens het beloop van de infectie traden vaak aanpassingen op in een reeks genen die gerelateerd zijn aan de persistentie van de bacteriën en antimicrobiële resistentie.

In tegenstelling tot P. aeruginosa was de genetische diversiteit van S. aureus niet beperkt. Er was sprake van een voortdurende stroom van nieuwe genetische elementen in de populatie van isolaten van kinderen met CF.

Overdracht van bacteriestammen

Patiënten die nauwe huiselijke of klinische contacten hebben, kunnen gemeenschappelijke bacteriestammen hebben. Daarbij kan sprake zijn van een convergente evolutie van belangrijke genen die betrokken zijn bij de persistentie en antimicrobiële resistentie van de bacterie. Daarom moet er volgens de auteurs voor toekomstig onderzoek gezocht worden naar nieuwe diagnostische en therapeutische benaderingen.  


Referentie: Long DR, Wolter DJ, Lee M, Precit M, McLean K, Holmes E, Penewit K, Waalkes A, Hoffman LR, Salipante SJ. Polyclonality, Shared Strains, and Convergent Evolution in Chronic Cystic Fibrosis Staphylococcus aureus Airway Infection. Am J Respir Crit Care Med. 2021;203:1127-1137. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33296290/https://www.atsjournals.org/doi/full/10.1164/rccm.202003-0735OC

Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

De patiënt doet lastig, en dan?

Patiënten met een persoonlijkheidsstoornis kunnen soms veel losmaken, zowel in het behandeltraject als bij de arts. Thom van den Heuvel geeft handvatten voor het omgaan met deze patiëntengroep. “Het contact vraagt meer tijd en legt tegelijk emotionele druk op de arts."

Vind meertalige zorgverleners via ikspreekmeerdan.nl

Als anios in een huisartsenpraktijk in Amsterdam merkte Daan Frehe dat taal voor veel patiënten een barrière vormt voor het krijgen van goede zorg. “Via ikspreekmeerdan.nl kan nu een zorgverlener met een gedeelde taal en cultuur gevonden worden. Dat is enorm waardevol.”

Casus: man met een veranderde vlek op het been

Een 72-jarige man presenteert zich op uw spreekuur met een veranderde plek op het bovenbeen rechts. De vlek is gegroeid en van kleur veranderd. De patiënt heeft een licht huidtype en een voorgeschiedenis van basaalcelcarcinoom. Wat is uw diagnose?

Maak van wachttijd in de ggz hersteltijd: vijf praktische adviezen

Sanne Booij en Christien Slofstra willen af van de stille wachttijd in de ggz. Met hulp van de huisarts kan het herstel al beginnen, nog vóór de intake. “Deze periode hoeft geen verloren tijd te zijn.”

Beteugelen geneesmiddel­prijzen noodzakelijk voor betaalbare zorg

Wilbert Bannenberg strijdt met Stichting Farma ter Verantwoording tegen excessieve geneesmiddelprijzen. Zijn missie: winsten beteugelen om zorg toegankelijk te houden. “Geneesmiddelprijzen moeten beteugeld gaan worden, anders wordt de zorg onbetaalbaar.”

Casus: vrouw met veranderd defecatiepatroon

Een vrouw wordt naar de polikliniek gestuurd in verband met een veranderd defecatiepatroon. Ze heeft wat frequenter dan gebruikelijk ontlasting. Er zijn wat vage buikklachten in de zin van rommelingen en krampen. Ze gebruikt geen medicatie. Wat is uw diagnose?

‘We willen de maatschappij met de gezond­heids­zorg verbinden’

Huisarts Bernard Leenstra wil dat álle Nederlanders goed leren handelen in levensbedreigende situaties. Met zijn initiatief Schok & Pomp biedt hij leuke en tijdbesparende cursussen in levensreddend handelen en probeert hij maatschappij en gezondheidszorg te verbinden.

Trends in brandwonden bij kinderen

Zijn er meer brandwonden bij kinderen, of worden ze sneller doorverwezen? Arts-onderzoeker Frederique Kemme en chirurg Annebeth de Vries volgden de cijfers. “Er komen meer kinderen naar het brandwondencentrum.”

Veel kanker in de toekomst door CT-scans

Een recente analyse wijst op tienduizenden toekomstige kankergevallen door CT-scans. Cardio-thoracaal radioloog Firdaus Mohamed Hoesein pleit voor zorgvuldig gebruik: “Alleen als het écht nodig is en met een zo laag mogelijke dosis.”

‘Zorg dat de digitale weg niet de enige ingang naar de maatschap­pij wordt’

Steeds vaker gaat zorg via de digitale weg. Nicole Goedhart onderzoekt de toegankelijkheid van de (online) samenleving en geeft tips hoe de zorgverlener de zorg toegankelijk voor iedereen houdt. “Een afstand tot de online wereld kan gezondheidsverschillen vergroten.”