Lusten en lasten van een maatschap in de zorg

Een maatschap is een ondernemingsvorm die vrij vaak voorkomt onder artsen, apothekers en andere zorgprofessionals die met elkaar samenwerken onder een gemeenschappelijke naam. Een maatschap is een vrij eenvoudige manier om goede afspraken te maken. Daar staat tegenover dat de maten zich wél aan die afspraken moeten houden, en dat in slechte tijden zelfs privévermogen van de eigen huwelijkspartner aangesproken kan worden.

Wat is een maatschap?

Een maatschap is een ondernemingsvorm waarbij meerdere zogenaamde maten hetzelfde beroep uitvoeren. Dit doen ze vaak onder een gemeenschappelijke naam. Bij een maatschap brengen de maten allemaal iets in, zoals geld, arbeid en goederen. De samenwerking tussen de personen is vaak min of meer gelijkwaardig.

Hoe richt u een maatschap op?

De meeste maatschappen kiezen ervoor om van tevoren een maatschapscontract op te stellen. Dit is echter niet verplicht. Het verdient echter wel de aanbeveling dit wel te doen. Zo weet iedereen precies wat de afspraken zijn. Een juridisch adviseur kan behulpzaam zijn bij het opstellen van het contract. Daarnaast bieden sommige beroepsorganisaties standaard voorbeeldcontracten hiervoor aan. Dat is gemakkelijk en vaak ook goedkoop. Maar is het ook datgene wat partijen met elkaar werkelijk willen afspreken? Het verdiend daarom de voorkeur ondersteuning te zoeken bij het opstellen van een maatschapscontract. Afspraken over zaken zoals bevoegdheden, winstverdeling, wat te doen bij arbeidsongeschiktheid en overlijden komen vaak in het maatschapscontract te staan. Zowel de belastingdienst als bankiers zien dit contract eveneens als een bewijsmiddel dat de maatschap ook daadwerkelijk bestaat.

Wanneer er een maatschapscontract is opgesteld en ondertekend, is het tijd om de maatschap in te schrijven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel. Hiervoor heeft de KvK uw gegevens en die van uw maten nodig. Het is niet verplicht om de maatschap in te schrijven in het handelsregister als u een stille maatschap zonder onderneming heeft. Een maatschap kan ervoor kiezen om personeel aan te nemen. Het is dan wel van belang om dit aan te geven bij de belastingdienst, zodat zij iedere maand een aangifte loonbelasting kunnen sturen. Ook kan er in sommige situaties sprake zijn van omzetbelastingplicht.

Is een maatschap zelfstandig belastingplichtig?

Een maatschap is fiscaal transparant. Iedere maat van een maatschap wordt door de belastingdienst gezien als ondernemer. Dit betekent dat al deze personen inkomstenbelasting moeten afdragen (of wanneer een maatschap bestaat uit BV’s, dat zij vennootschapsbelasting moeten afdragen). De maatschap is dus niet zelfstandig inkomsten- of vennootschapsbelastingplichtig. Een maatschap met personeel is wél verplicht om loonbelasting af te dragen.

Hoe is het met de aansprakelijkheid in een maatschap geregeld?

Een maat van een maatschap is bij schulden tevens privé aansprakelijk (wanneer geen sprake is van een BV-maat). Het verschil met een vennootschap onder firma is echter dat deze persoon enkel aansprakelijk is voor een bepaald deel van de schulden. Dit deel staat gelijk aan de delen van de andere maten. De ene maat is niet aansprakelijk voor de schulden van een andere maat, als deze persoon onbevoegd heeft gehandeld.

In de praktijk ligt dit vaak toch iets anders. Wanneer een maatschap een bancair krediet heeft aangetrokken zal de bank naast de gebruikelijke zekerheden zoals verpanding inventaris, debiteuren, et cetera ook hoofdelijke aansprakelijkheid vragen. Wat wordt er met deze hoofdelijke aansprakelijkheid bedoeld?

Hoofdelijke aansprakelijkheid betekent dat de bank elk van alle maten afzonderlijk kan aanspreken tot betaling van de gehele schuld (vaak de aflossings- en rentetermijnen). Het betreft dus de “externe” aansprakelijkheid jegens de bank. Ten aanzien van de onderlinge, “interne”, draagplicht tussen de maten bepaalt de wet dat indien één van de maten overgaat tot betaling van (een deel van) de openstaande schuld uit hoofde van het verleende maatschapskrediet, de andere maten verplicht zijn de betalende maat te compenseren voor deze betaalde aflossings- en rentetermijnen. Het kan echter voorkomen dat een van de collega-maten niet kan betalen.

Overlijden of uittreden van een maat

Als één van de maten uittreedt of overlijdt, zal de maatschap vaak worden beëindigd. In een maatschapscontract is vaak geregeld hoe hiermee om te gaan. In de meeste contracten is opgenomen dat de andere maten na uittreding of overlijden van een maat de maatschap gewoon kunnen voortzetten. Indien de maatschap toch wordt beëindigd, worden de schulden en eventuele opbrengsten verdeeld.

Arbeidsongeschiktheid van een maat

Is één van de maten langdurig of tijdelijk arbeidsongeschikt, dan is ook vaak in het maatschapscontract geregeld hoe hiermee om te gaan. Onderlinge waarneming, waarneemvergoedingen en het aantrekken van een externe waarnemer zijn enkele voorbeelden van wat vaak in een maatschapscontract is geregeld.

Concurrentie- en relatiebeding

Als een maat vrijwillig of op verzoek vertrekt, dan is het eveneens goed om afspraken te hebben gemaakt of deze persoon in de directe omgeving (van de maatschap) een eigen praktijk kan starten of tot een andere maatschap kan toetreden. Dergelijke bedingen dienen wel redelijk te zijn; een straal van 50 kilometer om de praktijk heen waarin de vertrokken maat gedurende een bepaalde periode niet mag werken zal door een rechter als onredelijk worden ervaren.

Wat is het verschil tussen een volle- en een kostenmaatschap?

In een volle maatschap worden zowel opbrengsten als kosten met elkaar verdeeld. In een kostenmaatschap alleen kosten. Pas echter in een kostenmaatschap op met het verdelen van personeelskosten. Op dat moment treedt de kostenmaatschap als zodanig naar buiten toe. Zodra dat het geval is, opereert de kostenmaatschap als zelfstandige belastingplichtige. Daar gaat het mis met de btw. De personeelskosten worden dan verhoogd met 21% btw. Een substantieel nadeel dus!

---

Voordelen van een maatschap:

• Eenvoudig op te richten;
• Gebruikelijk binnen het medische vrije beroep;
• Startkapitaal is niet nodig;
• Profijt van de inbreng van andere maten;
• Aannemen van personeel is mogelijk;
• Enkel voor een bepaald deel privé aansprakelijk;
• Fiscaal transparant;
• Begrijpelijk voor partijen;
• Gemakkelijk om gemaakte afspraken aan te passen.

Nadelen van een maatschap:

• Maten moeten zich moeten houden aan gemaakte afspraken met andere maten;
• Privévermogen is voor een deel aansprakelijk (zonder huwelijkse voorwaarden ook dat van uw partner);
• Mogelijke hoofdelijke aansprakelijkheid bij een bancair krediet.

---

Van helder accountancy, belastingadvies en consultancy voor de zorg heeft de uiterste zorg besteed aan de totstandkoming van deze uitgave. Voor informatie die nochtans onvolledig of onjuist is opgenomen, aanvaardt Van helder geen enkele aansprakelijkheid. Voor eventuele verbeteringen van de opgenomen gegevens houdt zij zich aanbevolen.

Lees meer over: