Log in om uw persoonlijke bookmarks op te kunnen slaan.
Mensen met IBD minder moe door leefstijlinterventie
Chronische vermoeidheid is een belangrijk symptoom bij mensen met een inflammatoire darmziekte (‘inflammatory bowel disease’, IBD). In een niet-gerandomiseerde interventiestudie toonden onderzoekers van het LUMC aan dat een multimodale leefstijlinterventie de vermoeidheid significant kan verminderen.
Nederland telt naar schatting 100.000 mensen met IBD, de verzamelnaam voor chronische darmontstekingen, waaronder de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. Naast de grilligheid waarmee de ziekte opvlamt, zijn symptomen als buikpijn, diarree en gewichtsverlies kenmerkend voor IBD. Maar ook chronische vermoeidheid. Zelfs wanneer de ziekte rustig is, heeft bijna de helft van de patiënten last van vermoeidheid. Is de ziekte actief, dan loopt dit op tot boven de 70%. De patiënten ervaren de chronische vermoeidheid vaak zelfs als meer beperkend dan de darmklachten.
De oorzaak van de chronische vermoeidheid moet waarschijnlijk gezocht worden in een combinatie van factoren, variërend van ondervoeding, anemie en spierverlies tot een verstoord darmmicrobioom, slaapproblemen, stress en/of depressie. Diverse studies hebben de afgelopen jaren aangetoond dat interventies op het gebied van voeding en fysieke activiteit de vermoeidheid kunnen verminderen, net als mindfulness en cognitieve gedragstherapie.
“De afname in vermoeidheid heeft voor veel deelnemers een belangrijk verschil gemaakt”
Multimodale leefstijlinterventie
Dit bracht onderzoekers van het LUMC, waaronder MDL-arts Jeroen Maljaars en promovenda Roberta Loveikyte, ertoe de effectiviteit te onderzoeken van een multimodale leefstijlinterventie. Dat betrof het programma Leef! Met IBD, ontwikkeld door de non-profitorganisatie Voeding Leeft. Hierbij krijgen de deelnemers gedurende twaalf maanden (online) adviezen en ondersteuning van een diëtist en leefstijlcoach over gezond(er) leven. In de studie waren de deelnemers verplicht de online bijeenkomsten gedurende zes maanden strikt bij te wonen, daarna mochten zij zelf bepalen of ze er nog behoefte aan hadden. In totaal deden 68 mensen met stabiele IBD mee aan het onderzoek; 36 volgden het programma Leef! Met IBD, 32 kregen de standaardbegeleiding. Bij alle deelnemers was de ziekte in remissie (fecaal calprotectine ≤ 150 mg/kg) en zij meldden allen matig chronisch vermoeid te zijn (VAS-score van 4-8 op een schaal van 1 tot en met 10]).
“Naast een afname van de vermoeidheid leidde het leefstijlprogramma ook tot meer acceptatie van de ziekte”
Afname van vermoeidheid
Na 6 maanden gaven 82% van de deelnemers die het leefstijlprogramma volgden aan dat zij minder vermoeid waren, tegenover 54% van de mensen in de controlegroep. De gemeten afname van de vermoeidheid was gemiddeld ook significant groter bij de deelnemers aan het leefstijlprogramma dan bij de personen in de controlegroep (12,5 tegenover 1,0 punten toename op de FACIT-F-score). Naast een afname van de vermoeidheid gaven de deelnemers aan het leefstijlprogramma ook aan dat de acceptatie van de ziekte bij hen was toegenomen. Meer acceptatie hing samen met minder vermoeidheid en een betere kwaliteit van leven.
De deelnemers aan het leefstijlprogramma scoorden ook beter dan de controlepersonen op het gebied van fysiek welzijn en dagelijks functioneren. Ook de kwaliteit van de voeding was bij de deelnemers aan het leefstijlprogramma verbeterd. Na twaalf maanden waren de positieve effecten van de leefstijlinterventie nog steeds aanwezig.
Belangrijk verschil
Mogelijk leidt meer acceptatie tot minder vermoeidheid, omdat minder energie verloren gaat aan het ontkennen van of “vechten tegen” (symptomen van) de ziekte, opperen de onderzoekers. Hoofdonderzoeker Maljaars: “De afname in vermoeidheid die we in dit onderzoek zagen heeft voor veel deelnemers een belangrijk verschil gemaakt. Ik hoop dat de lessen die we nu geleerd hebben ons helpen een nieuwe stap te zetten naar een effectieve en gepersonaliseerde behandeling voor vermoeidheid bij mensen met IBD.”
Meer informatie? Bekijk Leef! Met IBD en Voeding Leeft
Referentie: Loveikyte R, Koppelman LJM, Blijleven MJH, et al. Multimodal lifestyle intervention improves fatigue in quiescent inflammatory bowel disease: a controlled study. Crohns Colitis 360. 2025;7:otaf009.
