DOQ

Minder CT-scans nodig bij zwangeren met mogelijke longembolie

Dankzij slimme diagnostiek hoeven minder zwangere vrouwen met verdenking op een longembolie een potentieel schadelijke CT-scan te ondergaan. In een publicatie in de New England Journal of Medicine beschrijven internationale onderzoekers onder leiding van het LUMC een diagnostisch algoritme om het aantal CT-scans veilig terug te dringen.

De onderzoekers toonden al eerder aan dat hun zogeheten YEARS-algoritme werkt voor de niet-zwangere patiënt met verdenking op een longembolie. “Voor zwangeren is het nog belangrijker om geen CT-scan uit te voeren, want de straling kan schadelijk zijn voor de baby en de moeder”, legt arts-onderzoeker Liselotte van der Pol uit. Haar copromotor dr. Erik Klok voegt toe: “Een longembolie diagnosticeren bij een zwangere kan lastig zijn, want de symptomen zoals kortademigheid lijken op reguliere zwangerschapsklachten. Omdat er geen bewezen diagnostisch algoritme bestaat, moet in de huidige praktijk daarom vrijwel altijd een CT-scan worden verricht.”

CT-scans bespaard

De onderzoekers testten hun YEARS-algoritme, bestaande uit een gecombineerde score van patiëntkenmerken en een bloedtest, op 498 zwangeren met verdenking op een longembolie. Afhankelijk van de patiëntkenmerken werd een verschillende bloedtest (D-dimeer) afkapwaarde gehanteerd om wel of niet af te kunnen zien van een CT-scan. Bij verdenking van een diepe veneuze trombose werd, ongeacht de hoogte van de D-dimeer-test of patiëntkenmerken eerst een echografie van de beenvaten gedaan. Indien dit een trombose te zien gaf, werd afgezien van de CT-scan en meteen behandeling met bloedverdunners gestart.

Eerste trimester

Toepassing van dit algoritme leidde ertoe dat gemiddeld bij 40 procent van zwangeren met verdenking op een longembolie geen CT-scan hoefde te ondergaan, terwijl dat zonder het algoritme bij iedere patiënt had gemoeten. Bij zwangeren in het eerste trimester – waar straling extra schadelijk is – was dat zelfs 65 procent. Het overslaan van de CT-scan bleek gerechtvaardigd, want in de drie maanden na de verdenking op longembolie ontwikkelde slechts één zwangere diepe veneuze trombose en geen enkele zwangere een longembolie.

Meteen toepasbaar

“Dit is heel belangrijk nieuws, want het betekent dat we op verantwoorde wijze van CT-scans kunnen afzien bij zwangere patiënten. Bovendien is dit algoritme meteen toepasbaar in de praktijk. In het LUMC werken we al met dit algoritme. Wat ons nog wel te doen staat, is zorgen dat onze bevindingen worden opgenomen in de richtlijnen, zodat alle ziekenhuizen ermee aan de slag kunnen”, aldus onderzoeksleider en hoogleraar Menno Huisman.

Het onderzoek is, behalve in het LUMC, in 9 Nederlandse ziekenhuizen uitgevoerd: Amsterdam UMC (locatie AMC), Erasmus MC, UMC Utrecht, Haga Ziekenhuis en Haaglanden Medisch Centrum in Den Haag, Rode Kruis ziekenhuis in Beverwijk, Flevo ziekenhuis in Almere, Gelre Ziekenhuis in Apeldoorn en Groene Hart Ziekenhuis in Gouda. Daarnaast deden acht Franse ziekenhuizen en een ziekenhuis in Ierland mee.

Lees het artikel ‘Pregnancy-Adapted YEARS Algorithm for Diagnosis of Suspected Pulmonary Embolism’  op de website van NEJM.

Bron: LUMC
Lees meer over:


Voor u geselecteerde artikelen

Casus: patiënte met dyspnoe en oedeem in het gelaat

Een 66-jarige vrouw presenteert zich met sinds drie weken progressief verminderde inspanningstolerantie en met name ’s ochtends een zwelling van het gelaat. Overdag verbeteren de klachten deels. Wat is uw diagnose?

Wat je verwacht, voel je: wat zorgverleners kunnen leren van placebo-effecten

Wat patiënten verwachten, beïnvloedt direct hoe zij pijn of bijwerkingen ervaren. Henriët van Middendorp legt uit hoe placebo- en nocebo-effecten werken, en hoe zorgverleners deze bewust en ethisch kunnen inzetten in de praktijk.

Trots op goed werkend meld­systeem voor bijwerk­ingen

Agnes Kant wijst op het belang van meer onderzoek naar bijwerkingen en roept zorgverleners op te blijven melden bij het Bijwerkingenmeldsysteem. “Van 70% van de geneesmiddelen is nog onduidelijk of deze veilig tijdens de zwangerschap gebruikt kunnen worden.”

Wandelend naar een betere gezondheid

Matthijs van der Poel combineert als huisarts en sportliefhebber zorg en beweging. Met stichting Looprecept wandelt hij wekelijks met patiënten – goed voor lijf, hoofd én verbinding. “Het is heel laagdrempelig en dat verklaart denk ik ook het succes.”

De patiënt doet lastig, en dan?

Patiënten met een persoonlijkheidsstoornis kunnen soms veel losmaken, zowel in het behandeltraject als bij de arts. Thom van den Heuvel geeft handvatten voor het omgaan met deze patiëntengroep. “Het contact vraagt meer tijd en legt tegelijk emotionele druk op de arts."

Vind meertalige zorgverleners via ikspreekmeerdan.nl

Als anios in een huisartsenpraktijk in Amsterdam merkte Daan Frehe dat taal voor veel patiënten een barrière vormt voor het krijgen van goede zorg. “Via ikspreekmeerdan.nl kan nu een zorgverlener met een gedeelde taal en cultuur gevonden worden. Dat is enorm waardevol.”

Casus: man met een veranderde vlek op het been

Een 72-jarige man presenteert zich op uw spreekuur met een veranderde plek op het bovenbeen rechts. De vlek is gegroeid en van kleur veranderd. De patiënt heeft een licht huidtype en een voorgeschiedenis van basaalcelcarcinoom. Wat is uw diagnose?

Maak van wachttijd in de ggz hersteltijd: vijf praktische adviezen

Sanne Booij en Christien Slofstra willen af van de stille wachttijd in de ggz. Met hulp van de huisarts kan het herstel al beginnen, nog vóór de intake. “Deze periode hoeft geen verloren tijd te zijn.”

Beteugelen geneesmiddel­prijzen noodzakelijk voor betaalbare zorg

Wilbert Bannenberg strijdt met Stichting Farma ter Verantwoording tegen excessieve geneesmiddelprijzen. Zijn missie: winsten beteugelen om zorg toegankelijk te houden. “Geneesmiddelprijzen moeten beteugeld gaan worden, anders wordt de zorg onbetaalbaar.”

Casus: vrouw met veranderd defecatiepatroon

Een vrouw wordt naar de polikliniek gestuurd in verband met een veranderd defecatiepatroon. Ze heeft wat frequenter dan gebruikelijk ontlasting. Er zijn wat vage buikklachten in de zin van rommelingen en krampen. Ze gebruikt geen medicatie. Wat is uw diagnose?