Minder CT-scans nodig bij zwangeren met mogelijke longembolie
Dankzij slimme diagnostiek hoeven minder zwangere vrouwen met verdenking op een longembolie een potentieel schadelijke CT-scan te ondergaan. In een publicatie in de New England Journal of Medicine beschrijven internationale onderzoekers onder leiding van het LUMC een diagnostisch algoritme om het aantal CT-scans veilig terug te dringen.
De onderzoekers toonden al eerder aan dat hun zogeheten YEARS-algoritme werkt voor de niet-zwangere patiënt met verdenking op een longembolie. “Voor zwangeren is het nog belangrijker om geen CT-scan uit te voeren, want de straling kan schadelijk zijn voor de baby en de moeder”, legt arts-onderzoeker Liselotte van der Pol uit. Haar copromotor dr. Erik Klok voegt toe: “Een longembolie diagnosticeren bij een zwangere kan lastig zijn, want de symptomen zoals kortademigheid lijken op reguliere zwangerschapsklachten. Omdat er geen bewezen diagnostisch algoritme bestaat, moet in de huidige praktijk daarom vrijwel altijd een CT-scan worden verricht.”
CT-scans bespaard
De onderzoekers testten hun YEARS-algoritme, bestaande uit een gecombineerde score van patiëntkenmerken en een bloedtest, op 498 zwangeren met verdenking op een longembolie. Afhankelijk van de patiëntkenmerken werd een verschillende bloedtest (D-dimeer) afkapwaarde gehanteerd om wel of niet af te kunnen zien van een CT-scan. Bij verdenking van een diepe veneuze trombose werd, ongeacht de hoogte van de D-dimeer-test of patiëntkenmerken eerst een echografie van de beenvaten gedaan. Indien dit een trombose te zien gaf, werd afgezien van de CT-scan en meteen behandeling met bloedverdunners gestart.
Eerste trimester
Toepassing van dit algoritme leidde ertoe dat gemiddeld bij 40 procent van zwangeren met verdenking op een longembolie geen CT-scan hoefde te ondergaan, terwijl dat zonder het algoritme bij iedere patiënt had gemoeten. Bij zwangeren in het eerste trimester – waar straling extra schadelijk is – was dat zelfs 65 procent. Het overslaan van de CT-scan bleek gerechtvaardigd, want in de drie maanden na de verdenking op longembolie ontwikkelde slechts één zwangere diepe veneuze trombose en geen enkele zwangere een longembolie.
Meteen toepasbaar
“Dit is heel belangrijk nieuws, want het betekent dat we op verantwoorde wijze van CT-scans kunnen afzien bij zwangere patiënten. Bovendien is dit algoritme meteen toepasbaar in de praktijk. In het LUMC werken we al met dit algoritme. Wat ons nog wel te doen staat, is zorgen dat onze bevindingen worden opgenomen in de richtlijnen, zodat alle ziekenhuizen ermee aan de slag kunnen”, aldus onderzoeksleider en hoogleraar Menno Huisman.
Het onderzoek is, behalve in het LUMC, in 9 Nederlandse ziekenhuizen uitgevoerd: Amsterdam UMC (locatie AMC), Erasmus MC, UMC Utrecht, Haga Ziekenhuis en Haaglanden Medisch Centrum in Den Haag, Rode Kruis ziekenhuis in Beverwijk, Flevo ziekenhuis in Almere, Gelre Ziekenhuis in Apeldoorn en Groene Hart Ziekenhuis in Gouda. Daarnaast deden acht Franse ziekenhuizen en een ziekenhuis in Ierland mee.
Lees het artikel ‘Pregnancy-Adapted YEARS Algorithm for Diagnosis of Suspected Pulmonary Embolism’ op de website van NEJM.